มองไปข้างหน้าอีก 2 สัปดาห์ สถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ของไทยจะเป็นอย่างไร

            คำตอบที่ได้จากผู้รู้หลายๆ ฝ่ายในวงการแพทย์ยืนยันเกือบจะตรงกันว่า

            จะแย่กว่าวันนี้มาก

            เพราะสายพันธุ์ Delta (หรือ “อินเดีย” เดิม) กำลังบุกหนัก และจะ “แย่งส่วนแบ่งตลาด” จากสายพันธุ์ Alpha (“อังกฤษ” เดิม) อย่างกว้างขวางและรวดเร็ว

            อีกทั้งการฉีดวัคซีนยังไม่มีทีท่าว่าจะสามารถเร่งความเร็วได้เท่าที่ควร

            จึงทำให้เห็นภาพที่น่ากังวลหนักขึ้นในอีกไม่กี่วันข้างหน้า

            คุณหมอประสิทธิ์ วัฒนาภา, คณบดีแพทยศาสตร์ของศิริราช, บอกผมว่าเรากำลังจะเห็นการระบาด “ระลอก 4” ในเร็ววันหากไม่ใช้มาตรการที่เข้มข้นจริงๆ

            คุณหมอมานพ พิทักษ์ภากร จากศิริราชเหมือนกันบอกว่า

            การระบาดใน กทม.และปริมณฑลขณะนี้ต้องถือว่าเข้าสู่ “ระลอก 4” แล้วด้วยซ้ำไป

            ท่านบอกว่าภาพที่ 2 สัปดาห์ข้างหน้ามีความสำคัญเพราะมาตรการใดๆ ก็ตามที่เราหวังสกัดการระบาด (migitation measure) กว่าจะเห็นว่าได้ผลหรือไม่ก็คงใช้เวลาขนาดนั้น

            ในระหว่างนี้เราก็คงต้องอยู่กับความจริงไปก่อน

            คุณหมอเขียนในเฟซบุ๊กของท่านตอนหนึ่งว่า

            “เสียงจากภาคการแพทย์ที่ดังขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา เกิดจากสถานการณ์การระบาดที่หนักหน่วงขึ้นมาก ดูจากข้อมูลที่ ศบค. ประกาศรายวันเราอาจสนใจแต่ตัวเลขผู้ติดเชื้อรายใหม่ ผู้เสีย ชีวิตกันวันต่อวัน แต่ถ้าดูแนวโน้มแบบนี้เราจะมองภาพได้ชัดขึ้น…”

            คุณหมอตั้งข้อสังเกตว่าแค่สัปดาห์เดียว กทม.  มีผู้ป่วยใหม่รายวันเพิ่มขึ้นถึง 77%

            และในเวลาสัปดาห์เดียว ทั้งประเทศมีผู้ป่วยหนักเพิ่มขึ้น 320 คน (+21%) และผู้ป่วย ICU เพิ่มขึ้น 94 คน (+22%)

            ถ้ามองย้อนกลับไป ในเวลาแค่ 2 เดือน มีผู้ป่วยหนักเพิ่มขึ้น 4.4 เท่า และผู้ป่วยใน ICU เพิ่มขึ้น 4.7 เท่า

            การระบาดขณะนี้กำลังเกิดขึ้นในชุมชนเป็นวงกว้างและแทรกซึมไปทั่ว

            อนุมานได้จากข้อมูลการตรวจหาเชื้อ COVID ทั้งประเทศ เทียบสัปดาห์ต่อสัปดาห์ จะพบว่า

            อัตราการตรวจพบเชื้อ (positive rate) สูงขึ้นชัดเจนในทุกเขตสุขภาพ โดยเฉพาะเขต 13 (กทม.), 4 (ภาคกลาง), 5 (ภาคตะวันตก), 6 (ภาคตะวันออก) และ 12 (ภาคใต้)

            โดยเขต กทม. มี positive rate สูงขึ้นมากจาก 8.7% ไปเป็น 10.2%

            โดยที่จำนวนการตรวจเพิ่มขึ้นน้อยมากราว 4%

            บ่งชี้ว่าความสามารถในการตรวจน่าจะชนเพดานแล้ว ไม่สามารถตรวจได้เพิ่มกว่านี้

            คุณหมอบอกว่า การพบว่า positive rate ขึ้นเร็วกว่าจำนวนที่ตรวจได้ บอกโดยนัยอยู่แล้วว่าเรากำลัง undertest อยู่

            นั่นแปลว่าจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ที่รายงานทุกวันนี้ยังต่ำกว่าความเป็นจริงพอสมควร

            การแพร่สายพันธุ์ Delta ที่ทำให้เกิดการระบาดระลอก 4 ในเขต กทม.และปริมณฑล เกิดขึ้นเร็วกว่าคาด

            ถ้าอิงบทเรียนของ UK และ US สัดส่วนของ Delta variant น่าจะเพิ่มเป็น 60-70% ภายใน 2-3 สัปดาห์ข้างหน้า

            และถ้าเทียบข้อมูลของ UK จะเห็นว่าช่วงระยะแบบนี้จำนวนผู้ป่วยใหม่จะเร่งตัวสูงขึ้น

            คุณหมอเตือนว่า

            “อย่าแปลกใจว่าเราอาจเห็นจำนวนผู้ติดเชื้อสูงขึ้นอีก (แม้ว่าจะไม่เพิ่มแบบ exponential เพราะมีเพดานจำนวนที่ตรวจได้ต่อวัน) และจำนวนผู้ป่วยหนัก หนักมาก (ICU) และผู้เสียชีวิต จะเพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆ ภายใน 2-3 สัปดาห์ข้างหน้านี้…”

            นั่นเป็นที่มาของการที่ทางการต้องเริ่มพูดถึงการต้อง “กักตัว-รักษาตัวในบ้าน” หรือ Home Isolation

            นั่นแปลว่าคนที่มีอาการไม่สบายต้องการจะตรวจว่าตนติดเชื้อโควิดหรือไม่ อาจจะไม่ได้รับการตรวจง่ายๆ อีกต่อไป

            เพราะโรงพยาบาลจำนวนมากไม่รับตรวจ ด้วยกลัวว่าหากพบว่าติดเชื้อจะต้องรับไว้เป็นไข้

            ในภาวะที่โรงพยาบาลส่วนใหญ่อยู่ในภาวะ “ล้นมือ” ก็ทำให้มีการปฏิเสธที่จะรับตรวจกันมากขึ้น

            ทำให้แม้คนที่พบว่าติดเชื้อแล้ว แต่อาการไม่รุนแรงก็ต้องดูแลรักษาตัวอยู่ที่บ้าน

            ใช้วิธีการปรึกษาแพทย์หรือพยาบาลผ่านมือถือที่เรียกว่าระบบ Telemedicine

            ซึ่งเป็นเรื่องใหม่และไม่คุ้นเคยของคนไทย

            จะนำไปสู่ความเครียดและปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างคนในบ้าน, ระหว่างคนไข้กับแพทย์ และระหว่างคนในสังคมอย่างน่ากังวล

            การทำ Home Isolation ก็มีกฎกติกาหลายอย่างที่ผิดแผกไปจากการกักตัวเพื่อเฝ้าระวังธรรมดา หรือที่เรียกว่า Home Quarantine

            พรุ่งนี้ว่าเรื่องนี้ต่อครับ.