"พับใบเตยดอกกุหลาบเสียบลูกมะกรูด" งานอดิเรกฝึกสมอง ทำให้สดชื่น ผ่อนคลายยามได้สูดดม 

เปลี่ยนพืชไม้ใบมาเป็นงานอดิเรกให้ผู้สูงอายุกันดีกว่า เพราะนอกจากการปลูกต้นไม้จะให้โอโซนกับผู้ปลูกแล้ว การพลิกแพลงนำมาถักมาพับให้เป็นของใช้ หรือจะทำเป็นเครื่องหอมเพื่อสุขภาพ ก็โดดเด่นไม่แพ้ใคร ชนิดที่สเปรย์ดับกลิ่นยังต้องหลบทางให้ เพราะเป็นงานฝีมือที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม เมื่อได้สูดดมกลิ่นย่อมดีต่อสุขภาพ ที่สำคัญยังเป็นการอนุรักษ์งานฝีมือในท้องถิ่นไว้ให้ลูกหลานได้ดูอีกด้วย ป้ามะลิ พูนสวัสดิ์ คลังปัญญาผู้สูงอายุ จ.สมุทรปราการ มีคำแนะนำเกี่ยวกับงานฝีมือของวัยหลัก 6 ที่ทำจากพืชไม้ใบ ซึ่งคุณตาคุณยายปลูกไว้เพื่อความสวยงามและประดับบ้านมาบอกกัน

ป้ามะลิ คลังปัญญาผู้สูงอายุ ชาวบางน้ำผึ้ง เล่าให้ฟังว่า “นอกจากประโยชน์ที่ได้จากงานฝีมือจะช่วยบรรเทาโรคเครียด โรคซึมเศร้าได้แล้ว ยังทำให้คนแก่ได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ทำจากต้นไม้ ใบไม้ ซึ่งปลูกประจำท้องถิ่นของชาวบางน้ำผึ้ง จ.สมุทรปราการ ให้ลูกๆ หลานๆ อีกด้วย หรือแม้แต่ในพื้นที่อื่นๆ ก็มีการปลูกพืชเหล่านี้ สามารถเดินไปหามาสร้างสรรค์งานฝีมือได้ไม่ยากเย็น ที่สำคัญคนแก่จะรู้สึกแฮปปี้และภูมิใจมากที่ได้สอนลูกสอนหลานทำโน่นทำนี่ และความสุขก็จะยิ่งทวีมากขึ้นหากเห็นเด็กรุ่นใหม่สนใจและซักถามในสิ่งที่เจ้าตัวพร้อมจะถ่ายทอด ที่สำคัญงานฝีมือผู้สูงอายุจากใบไม้ไม่ได้เป็นการทำลายสิ่งแวดล้อม แต่เป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมเรื่องงานภูมิปัญญาท้องถิ่น เนื่องจากเราไม่ได้ให้ทำต้นไม้เสียหาย เรามีวิธีตัดโดยการเลือกเฉพาะใบที่สวยงาม จากนั้นก็บำรุง ตกแต่งให้คงสภาพเดิม

สำหรับพืชไม้ใบอย่างแรกที่ปลูกแทบทุกย่าน ละแวกบางน้ำผึ้งก็เช่นเดียวกันอย่าง “ใบเตย” สามารถประดิษฐ์เป็น “ใบเตยดอกกุหลาบแต่งด้วยลูกมะกรูดสด” ซึ่งขั้นตอนการทำไม่ยุ่งยาก ยิ่งคุณย่าคุณยายท่านใดที่มีพื้นฐานงานฝีมืออยู่แล้ว พับใบเตยให้เป็นดอกกุหลาบ จากนั้นฝานลูกมะกรูด หรือจะใช้ทั้งลูกโดยเลือกขนาดเล็กมาเสียบก้านตกแต่งพุ่มกุหลาบใบเตย จากนั้นนำไปวางในรถยนต์หรือตู้เสื้อผ้า ความหอมจากใบเตยจะช่วยขจัดกลิ่นอับได้ดี อีกทั้งลูกมะกรูดสด เมื่อเวลาผ่านไปก็จะยิ่งส่งกลิ่นน้ำมันหอมระเหยออกมา ทำให้รู้สึกสดชื่นและผ่อนคลาย 

นอกจากนี้ “หมากเขียว” ซึ่งเป็นไม้ประดับตกแต่งสถานที่ ผู้สูงอายุสามารถเด็ดใบมาถักให้เป็นลวดลาย จากนั้นนำมาพันตกแต่งภาชนะ เช่น แจกันทรงต่างๆ สำหรับวางที่โต๊ะรับแขก หรือจะตัด “ทางมะพร้าวสด” มาสานไขว้ไปมา จากนั้นนำไปประดับซุ้มประตูงานมงคล เช่น งานบุญ งานบวช ก็ดูคลาสสิกสไตล์ไทยได้เป็นอย่างดี หรือจะสานเป็นตะกร้าของชำร่วยขนาดเล็ก และกระเช้าใส่ผลไม้ เช่น ส้ม ชมพู่ หรือจะสานให้เป็นหมวกสำหรับขายนักท่องเที่ยวที่มาเดินเยี่ยมชมตลาดน้ำก็ได้เช่นกัน 

ที่ลืมไม่ได้อย่าง “ใบตอง” ผลผลิตที่ได้จากต้นกล้วย ซึ่งผู้สูงอายุสามารถตัดมาพับเป็นจีบเพื่อทำบายศรีสอนให้เด็กๆ นำไปทำพานไหว้ครู หรือจะรับทำงานฝีมือดังกล่าวจำหน่ายตามโอกาสต่างๆ คุณตาคุณยายก็ได้ทั้งฝึกสมองและมีรายได้

อีกด้วย นอกจากนี้ “ใบโกศล” ก็ถือเป็นพืชประดับที่สามารถเด็ดมาพับให้เป็นจีบเพื่อตกแต่งบายศรีจากใบตองก็ได้เช่นกัน หรือจะทำกระทงจากใบโกศล ก็นับเป็นงานฝีมือที่ไม่เหมือนใคร เพราะจุดเด่นของต้นโกศลนั้นจะสลับหลายสีอยู่ในตัวเอง จึงทำให้เกิดความสวยงามเวลาที่นำมาทำงานฝีมือดังกล่าว หรือจะร้อยมาลัยจากใบโกศลก็ให้สีสันสวยงามอยู่ไม่น้อย 

นอกจากนี้ “ดอกไม้ไทยกลิ่นหอม” อย่าง ดอกปีบ, ดอกแก้ว, ดอกมะลิ, กุหลาบ, ดอกโมก ก็นำมาทำน้ำปรุงได้ โดยการหมักร่วมกับแอลกอฮอล์ 3 เดือน จากนั้นนำมาผสมกับหัวเชื้อน้ำหอมกลิ่นต่างๆ อีกขั้นตอนหนึ่ง ก็จะได้น้ำปรุงซึ่งเป็นน้ำหอมของสาวสมัยก่อนไว้ใช้ในครัวเรือน  

ที่กล่าวมาทั้งหมดนอกจากฝึกการใช้สมองเพื่อให้เพลิดเพลินอยู่กับงานยามว่าง ทว่ากุศโลบายในการเดินไปเด็ดหรือตัดใบไม้ นั่นเท่ากับเป็นการกระตุ้นให้ผู้สูงอายุลุกเดินเพื่อเคลื่อนไหวร่างกาย ไหนจะต้องหมั่นรดน้ำพรวนดินต้นไม้กิ่งไม้ที่ไปนำมาใช้งานให้สวยงามดังเดิม งานนี้รับรองคุณตาคุณยายหายเครียด หายเหงาเป็นปลิดทิ้ง จริงไหมค่ะ. 
    
    ป้ามะลิ พูนสวัสดิ์