คนไทยเป็นหนี้หนักขึ้นทุกวัน และยังไม่มีมาตรการอะไรที่จะลดความหนักหน่วงของปัญหานี้ได้

                สะท้อนถึงอาการป่วยลึกๆ ที่หมอวินิจฉัยโรคได้ แต่ยังหาวิธีรักษาไม่ได้

                คุณวิรไท สันติประภพ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย เปิดเผยระหว่างร่วมสัมมนาหัวข้อ "แนวพระราชดำริภูมิคุ้มกันสังคม วัคซีนธุรกิจยั่งยืน" จัดโดย "ประชาชาติธุรกิจ" เมื่อเร็วๆ นี้ว่า

                ปัจจุบันหนี้ครัวเรือนของไทยอยู่ที่ 78.7% ต่อจีดีพี

                นั่นเป็นเศรษฐกิจแมกโคร

                แต่ที่สำคัญมากกว่าคือระดับไมโคร

                นั่นคือไปดูคุณภาพของลูกหนี้ และลูกหนี้ประเภทต่างๆ ซึ่งมีความน่ากลัวมากกว่าเยอะ

                เพราะเมื่อเอาข้อมูลทุกสัญญาจากเครดิตบูโรมาดูแล้วพบว่า

                คนเป็นหนี้กันตั้งแต่อายุยังน้อย

                ผู้กู้อายุระหว่าง 29-30 ปี พบว่า 1 ใน 5 ของกลุ่มนี้เป็นหนี้เสีย (NPL)

                นั่นย่อมหมายถึงคนที่เป็นกำลังสำคัญของประเทศในอนาคต

                คนที่เป็นผู้นำครอบครัว เป็นพนักงานจะกลัวโทรศัพท์มาทวงหนี้

                หรือหนี้ภาคเกษตรที่เห็นว่าเป็นการกู้ไปทำธุรกิจ ส่วนหนึ่งเป็นหนี้เกษตรกร ซึ่งพบว่าอายุ 60 ปีไปแล้วหนี้ก็ยังไม่ลด

                เมื่อลงไปดูรายละเอียดของประเภทของคนที่เป็นหนี้ จึงเป็นปัญหาที่น่ากังวลมากสำหรับสังคมไทย

                ที่บอกว่าเป็นหนี้ครัวเรือน 78.7% ของผลผลิตมวลรวมนั้นยังไม่รวมหนี้ กยศ.หรือหนี้จากการกู้จากกองทุนกู้ยืมเพื่อการศึกษา และหนี้นอกระบบ

                ยิ่งลงไปถึงรายละเอียดยิ่งน่าตกใจ

                เพราะส่วนของจีดีพีเพิ่มขึ้นมาจากบริษัทใหญ่ๆ

                ถ้าไปดูสัดส่วนหนี้ครัวเรือนต่อรายได้ พบว่าสูงถึง 130-140%

                เพราะรายได้ครัวเรือนไม่ได้ขึ้นมากนัก แต่ตัวเลขหนี้เพิ่มเร็วกว่ารายได้ภาคครัวเรือน

                คุณปรีดี ดาวฉาย ประธานกรรมการสมาคมธนาคารไทย ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่าหนี้ส่วนบุคคลสูงสุดอยู่ที่ 34% หนี้เพื่อธุรกิจ 18% ยานยนต์ 12% และบัตรเครดิต 3%

                ท่านบอกว่าผลการศึกษาต่างประเทศระบุว่า หนี้ครัวเรือนที่คาดว่าจะเป็นอันตรายต่อสภาพเศรษฐกิจอยู่ที่ 84% ต่อจีดีพี

                "แต่ก็ใช่ว่า 78.7% ต่อจีดีพีจะไม่อันตราย เพราะขึ้นอยู่กับพื้นฐานของแต่ละประเทศ" คุณปรีดี บอก

                ผู้ว่าการแบงก์ชาติบอกว่าที่มีมาตการแอลทีวีออกมาก็เพราะเกิด "สินเชื่อเงินทอน" ซึ่งเป็นต้นเหตุหนึ่งของหนี้ครัวเรือนที่คนไม่ได้ตั้งใจ

                คุณวิรไทบอกว่า

                "ส่วนหนึ่ง ธปท.ส่งสัญญาณไปในส่วนที่กำกับว่าคุณทำธุรกิจแบบนี้ต่อไปไม่ได้ ทั้งแบงก์ บริษัทเครดิต บริษัทสินเชื่อบุคคล และอีกด้านหนึ่งคือการส่งสัญญาณให้กับส่วนที่ ธปท.ไม่ได้กำกับด้วย เพื่อที่จะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเห็นความสำคัญที่จะร่วมกัน เพราะถ้ากำกับด้านเดียวก็เหมือนน้ำเปิดด้านนี้แต่ไปออกอีกทาง ก็ต้องพยายามสร้างการรับรู้ร่วมมือกันทุกฝ่าย"

                ท่านบอกว่าจากการศึกษาของ ธปท.พบว่าคนรุ่นใหม่ให้ความสำคัญกับเรื่องหนี้น้อยลง

                ทำงานเดือนแรกก็ไปเที่ยวญี่ปุ่นแล้ว เพราะมีผ่อน 0% หกเดือน

                นอกจากนี้ก็มีการซื้อของทางอินเทอร์เน็ตกันตลอดเวลา ทำให้เป็นหนี้เพิ่มขึ้น

                ผลการศึกษาของแบงก์ชาติที่ดูเรื่องพฤติกรรมการใช้จ่ายพบว่า สัดส่วนการเป็นหนี้ขึ้นกับระยะเวลาการใช้อินเทอร์เน็ตต่อวัน

                สิ่งที่แบงก์ชาติทำได้คือ คุมสถาบันการเงินที่กำกับด้วยกฎเกณฑ์ต่างๆ แต่พฤติกรรมคนรุ่นใหม่  ความรู้ความเข้าใจในเรื่องการวางแผนทางการเงินคือโจทย์ใหญ่ของประเทศ

                ประเด็นเรื่องหนี้ครัวเรือนที่เพิ่มขึ้นไม่ใช่หน้าที่ของรัฐบาลอย่างเดียว และไม่ใช่หน้าที่ใครคนใดคนหนึ่ง หากเป็นเรื่องของสังคมส่วนรวม

                ตรงนี้แหละที่ยาก

                เพราะปัญหาในสังคมไทยนั้นพอเข้าข่าย "เป็นปัญหาส่วนรวม" ก็มักจะหาเจ้าภาพหรือการบูรณาการเพื่อแก้ปัญหานั้นยากยิ่งนัก

                แบงก์ชาติมีหน้าที่ต้องออกกฎเกณฑ์กำกับดูแลให้เหมาะสม ไม่ให้สถาบันการเงินแข่งขันจนไปซ้ำเติมปัญหาให้รุนแรงขึ้น

                ที่ผ่านมาจึงออกเกณฑ์เรื่องบัตรเครดิต สินเชื่อส่วนบุคคล LTV สินเชื่อที่อยู่อาศัย และล่าสุดก็เรื่องสินเชื่อจำนำทะเบียนรถ

                แต่ธนาคารกลางก็ไม่ได้กำกับดูแลผู้ให้บริการทางการเงินทุกราย เช่น สหกรณ์ออมทรัพย์ ลีสซิงก็ไม่ได้อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของแบงก์ชาติแต่อย่างใด

                เพราะระดับหนี้ครัวเรือนของไทย ไม่ว่าจะมองจากมุมไหนก็เข้าข่าย "ใกล้จุดอันตราย" แล้ว!