รากฐานกลุ่มเคลื่อนไหวสีเขียว หรือกลุ่มกรีน ให้ความสำคัญระบบนิเวศ สิ่งแวดล้อม ถอยห่างจากโลกวัตถุนิยม (postmaterialist values) เคลื่อนไหวทั้งระดับลึกกับระดับกว้างตามระบอบประชาธิปไตย ก่อตั้งพรรคกรีน (Green Party) ครั้งแรกในยุโรปเมื่อปลายทศวรรษ 1970 แนวคิดนี้ขยายไปทั่วโลกเกิดพรรคกรีนในหลายประเทศ ผู้สนับสนุนแนวทางนี้มักเรียกตัวเองว่า “พวกกรีน” หรือ “พวกสีเขียว” (Greens)

                แนวคิดทางการเมืองของกลุ่มพัฒนาตามลำดับ จากสิ่งแวดล้อมสู่ประเด็นอื่นๆ อย่างกว้างขวาง

เสาหลัก 4 เสาของพรรคกรีน :

                ปลายทศวรรษ 1970 เกิดพรรคกรีนเยอรมนีที่เรียกว่า “German Greens” (Die Grünen) ประกาศนโยบายหลักที่เรียกว่า ‘เสาหลัก 4 เสาของพรรคกรีน’ (Four Pillars of the Green Party)

                ประการแรก Ecological wisdom

            คำว่า “Ecological wisdom” ไม่จำกัดกรอบเรื่องสิ่งแวดล้อมกับธรรมชาติเท่านั้น (environment and nature) เป็นคำที่กินความหมายกว้าง หมายถึงภูมิปัญญาทั้งหมดของโลกนี้ เช่น ความรู้เรื่องธรรมชาติ ภูมิปัญญาชาวบ้าน การอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน ต่อต้านทุกอย่างที่ขัดขวางความยั่งยืน

            ประการที่ 2 Social justice

                ความยุติธรรมทางสังคมหมายถึงความยุติธรรมในมิติรอบด้าน ไม่แบ่งแยกชนชั้น เพศ เชื้อชาติ วัฒนธรรม ต่อต้านความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ การกดขี่ขูดรีดทุกรูปแบบ

            ประการที่ 3 Grassroots democracy

                ยึดหลักประชาธิปไตยรากหญ้า (Grassroots democracy) หรือประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม (participatory democracy) ต่างจากประชาธิปไตยที่สั่งการจากผู้นำระดับบน อิทธิพลของเจ้าหน้าที่พรรค (party bureaucracy)

            ประการที่ 4 Nonviolence

                ไม่เห็นด้วยกับการใช้ความรุนแรงทุกรูปแบบ 

                เสาหลัก 4 เสาของพรรคกรีน (Four Pillars of the Green Party) ให้ความสำคัญกับการอยู่ร่วมกันด้วยความเห็นอกเห็นใจ ให้ความสำคัญแก่กันและกัน ต้องขับเคลื่อนทั้ง 4 เสาพร้อมกันให้สำเร็จไปด้วยกัน ไม่สามารถแยกเสาใดเสาหนึ่งออกจากกัน ยกตัวอย่างการขับเคลื่อน Ecological wisdom จะขับเคลื่อนด้วยความรุนแรงไม่ได้

ค่านิยมหลัก 10 ประการ :

            ในที่ประชุมใหญ่ Green Party เมื่อมิถุนายน 2000 รัฐโคโลราโด สหรัฐ ประกาศค่านิยมหลัก 10 ประการ (Ten Key Values) พัฒนาขยายความจากเสาหลัก 4 เสาของพรรคกรีน ดังนี้

            ประการแรก Grassroots democracy

                ความเห็นของทุกคนสำคัญ จะต้องรับฟังให้ครบถ้วนหรือมากที่สุด ประชาชนสามารถเข้าถึงตรวจสอบการบริการของรัฐทุกลำดับชั้น มีส่วนร่วมตัดสินใจนโยบายต่างๆ

            ประการที่ 2 Social justice and equal opportunity

                แก้ไขอุปสรรคสิ่งที่ทำให้ประชาชนไม่ได้รับความยุติธรรมเท่าเทียม เช่น การเหยียดเชื้อชาติ (racism) การเหยียดเพศ คนสูงวัย homophobia (การเลือกปฏิบัติ) ทุกคนอยู่ใต้กฎหมาย

            ประการที่ 3 Ecological wisdom

                คนกับธรรมชาติต้องอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน ไม่ทำลายธรรมชาติ สร้างระบบนิเวศสมดุล

            ประการที่ 4 Nonviolence

                เป็นสังคมปราศจากความรุนแรงในทุกระดับทุกด้าน ลดอาวุธโดยเฉพาะอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง (weapons of mass destruction : WMD) ด้วยตระหนักว่าโลกมีความขัดแย้ง ประเทศจำต้องป้องกันตัวเองและผู้อื่น พยายามแก้ไขปัญหาด้วยการเจรจา สร้างสันติภาพในทุกระดับจนสู่สันติภาพโลก

            ประการที่ 5 Decentralization

            เน้นการกระจายอำนาจบนความคิดว่าการรวบอำนาจและความมั่งคั่งนำสู่ความอยุติธรรม ทำลายสิ่งแวดล้อม สงคราม จึงต้องปฏิรูปทั้งด้านสังคม การเมือง เศรษฐกิจเพื่อสร้างระบอบที่อำนาจไม่กระจุกตัวในคนกลุ่มเล็ก การตัดสินใจใดๆ ต้องให้ประชาชนมีส่วนร่วมมากที่สุด องค์กรสิทธิมนุษยชนต้องทำงานเพื่อดูแลทุกคน

            ประการที่ 6 Community-based economics and economic justice

                สร้างเศรษฐกิจชุมชนที่ทุกคนมีคุณภาพชีวิตที่ดี ทำงานที่มีคุณค่า ได้รับค่าตอบแทนอย่างเหมาะสม ได้รับการดูแลด้านสุขภาพอนามัย บริษัทเอกชนมีความรับผิดชอบต่อสังคม

            ประการที่ 7 Feminism and gender equity

                ความเท่าเทียมทางเพศ ทุกคนยึดหลักศีลธรรม

            ประการที่ 8 Respect for diversity

                เคารพความแตกต่างหลากหลาย ทั้งด้านวัฒนธรรม เชื้อชาติ เพศ ศาสนา ภาษา เชื้อชาติ

            ประการที่ 9 Personal and global responsibility

                ส่งเสริมให้ทุกคนมีส่วนร่วมทางการเมืองทั้งเพื่อตนเองและความเป็นอยู่ที่ดีของส่วนรวม สอดคล้องกับค่านิยมอื่นๆ  ข้างต้น ร่วมมือกับทุกคนทุกองค์กร

            ประการที่ 10 Future focus and sustainability

                การพัฒนา การดำเนินการใดๆ ต้องคำนึงถึงความยั่งยืน มองการณ์ไกล คิดถึงผลประโยชน์ระยะยาวแทนประโยชน์ระยะสั้น

                นอกจากนี้ ยังมีกฎบัตรกรีนโลก (Global Greens Charter) เมื่อปี 2001 จากการประชุมของสมาชิกกรีนทั่วโลก 72 ประเทศ ส่วนใหญ่มาจากพรรคกรีนสหรัฐกับยุโรป

พรรคกรีน (Green Party) พรรคทางเลือก :

                แนวคิดของพรรคกรีนเริ่มตั้งแต่ทศวรรษ 1970 ถ้าเทียบกับพรรคใหญ่ถือว่าเป็นพรรคน้องใหม่ พรรคกรีนในประเทศต่างๆ เป็นพรรคเล็ก เป็นพรรคนอกกระแสหรือพรรคทางเลือก ปัจจุบันเป็นที่นิยมมากขึ้นในยุโรปหลายประเทศ โดยเฉพาะฝรั่งเศส ไอร์แลนด์ เยอรมนี แม้ยังไม่ถึงขั้นครองเสียงข้างมากในสภา

                การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ (climate change) หรือภาวะโลกร้อน โรคระบาดโควิด-19 ส่งเสริมให้เป็นที่นิยมมากขึ้น หลายคนให้ความสำคัญกับชีวิตที่ใกล้ชิดกับธรรมชาติ อย่างไรก็ตามผู้คนอีกจำนวนมากที่สนับสนุนพรรคกระแสหลัก สนับสนุนการผลิตอุตสาหกรรมแบบปัจจุบัน พรรคกระแสหลักที่ออกนโยบายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมควบคู่บริโภคนิยม ทั้งนี้เป็นเพราะประชาชนมองภาพรวม มองนโยบายด้านอื่นๆ ด้วย ฐานคะแนนเสียงส่วนใหญ่ยังอยู่ที่พรรคหลัก

เป็นวิถีชีวิตไม่ใช่แค่กลุ่มการเมือง:

                แนวคิดใช้ชีวิตใกล้ธรรมชาติไม่ใช่ของใหม่ แต่ด้วยการยึดตำราตะวันตก การใช้คำว่า Green movement หรือ Green Party ทำให้ชาติตะวันตกกลายเป็นแกนนำ อย่างไรก็ตามการเป็นพรรคกรีนไม่จำเป็นต้องขึ้นกับกลุ่มใดๆ สามารถมีแนวคิดของตนอาจตรงหรือไม่ตรงกับพรรคกรีนประเทศอื่นๆ

                พวกกรีนส่งเสริมความยั่งยืนสอดคล้องกับ “เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน” (Sustainable Development Goals) ของสหประชาชาติ แต่ผู้นิยมทุนนิยมหลายคนมองว่าเป็นความล้าหลัง แต่บางประเด็นสามารถชักนำให้เกิดการเคลื่อนไหว เช่น การรณรงค์ต่อต้านโรงไฟฟ้าพลังนิวเคลียร์ ต่อต้านประจำการขีปนาวุธนิวเคลียร์พิสัยกลางในยุโรป หรือโรคระบาดโควิด-19

                การเป็นพวกกรีนมีความหมายมากกว่าคำว่ากลุ่มเคลื่อนไหว มีบัตรสมาชิกพรรค ไปเลือกตั้งหรือวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล พื้นฐานของผู้ยึดอุดมการณ์นี้คือวิถีชีวิต เช่น ใส่ใจรักษาสิ่งแวดล้อม วิถีชีวิตที่มุ่งรักษาความยั่งยืน จะเห็นความเป็นกรีนได้จากการใช้ชีวิตของพวกเขา และสิ่งนี้แหละที่ขับเคลื่อนอุดมการณ์อยู่ตลอดเวลาไม่สิ้นสุด

                นับจากพวกกรีนเริ่มต้นเคลื่อนไหวในทศวรรษ 1970 กลุ่มค่อยๆ เติบโต ผ่านร้อนผ่านหนาว เกิดพรรคกรีนในหลายประเทศ การเคลื่อนไหวดำเนินอย่างมียุทธศาสตร์ มีการหารือตั้งแต่ระดับท้องถิ่นจนถึงระดับโลก ไม่ได้เติบใหญ่รวดเร็ว แต่ก้าวไปอย่างมั่นคง กลายเป็นวิถีชีวิตรูปแบบหนึ่ง มีผลต่อนโยบายประเทศไม่มากก็น้อย.

-------------------------

ภาพ : สัญลักษณ์พรรค Die Grünen

ที่มา : https://germanculture.com.ua/germany-facts/green-party-of-germany/

-------------------------