ก่อนโควิดมาเยือนก็มีคนถามผมเสมอว่า อาชีพในอนาคตในยุคความปั่นป่วนแห่งดิจิทัลจะเปลี่ยนไปอย่างไร

            หลายคนถามว่าจะให้ลูกเรียนวิชาอะไรจึงจะรอดจาก  Digital Disruption

            อีกบางคนก็ถามว่า ถ้าชีวิตคนจะยืนยาวขึ้นเพราะสุขอนามัยดีขึ้น ตอนแก่เฒ่าจะยังหารายได้ด้วยอาชีพอะไร

            ยิ่งเมื่อเจอกับพิษโควิดก็ยิ่งมีคำถามเรื่องงานการหนักขึ้นไปอีก

            เพราะก่อนโควิดและหลังโควิด (ห่างกันแค่ไม่กี่สิบเดือน) หลายปัจจัยก็เปลี่ยนไปอย่างฉับพลัน

            อาชีพอะไรที่อยู่รอด อาชีพอะไรที่ไม่รอด และอาชีพอะไรจะเป็นสิ่งใหม่ที่ต้องเรียนรู้และฝึกฝนตัวเอง

            ผมเชื่อว่าคนไทยต้องเอาจริงเอาจังในการปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลงครั้งนี้อย่างยิ่ง เพราะ "ความอยู่รอด" จะขึ้นอยู่กับความพร้อมปรับตัวของแต่ละคนในแต่ละอาชีพอย่างเป็นกิจจะลักษณะเท่านั้น

            วันก่อนผมเห็นข่าวว่าด้วย "10 ธุรกิจดาวรุ่ง-ดาวร่วง" ของปี 2564 ที่ประเมินและวิเคราะห์โดยศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย แล้วเห็นว่าน่าสนใจ

            เป็นหนึ่งในแนวทางที่ควรจะได้รับการพิจารณาสำหรับคนไทยและรัฐบาลเพื่อวางแนวทาง RUN (Reskill,  Upskill และสร้าง New skills) ให้ประชาชนคนไทยในทุกภาคส่วนให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงให้จงได้

            รายงานนี้บอกว่าธุรกิจ "ดาวรุ่ง" ส่วนใหญ่เป็นธุรกิจที่ได้รับผลกระทบเชิงบวกจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้บริโภคที่เกิดจากการแพร่ระบาดของโควิด-19

            ขณะที่ธุรกิจ "ดาวร่วง" เป็นธุรกิจที่ได้รับผลกระทบเชิงลบจากวิกฤติดังกล่าว

            บทวิเคราะห์นี้บอกว่าเป็นการมองจากเกณฑ์การพิจารณา 5 ส่วน ได้แก่

            ยอดขาย, ต้นทุน, กำไรสุทธิ, ผลกระทบจากปัจจัยเสี่ยงและภาวะการแข่งขัน และความต้องการ ความสอดคล้องกับกระแสนิยม

            เขาสรุปว่าธุรกิจดาวรุ่งในปี 2564 ได้แก่

            อันดับที่ 1 ธุรกิจบริการทางแพทย์และความงาม และธุรกิจอีคอมเมิร์ซ

            อันดับที่ 2 ธุรกิจแพลตฟอร์ม, จัดทำคอนเทนต์, กลุ่มยูทูเบอร์และผู้รีวิวสินค้า          

            อันดับที่ 3 ธุรกิจประกันภัยและประกันชีวิต

            อันดับที่ 4 ธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับเครื่องมือแพทย์ และธุรกิจเวชภัณฑ์ยา

            อันดับที่ 5 ธุรกิจเกี่ยวกับเทคโนโลยีวิเคราะห์และจัดการข้อมูล

            อันดับที่ 6 ธุรกิจอาหารและเครื่องดื่ม, ธุรกิจอาหารเสริมและสุขภาพ

            อันดับที่ 7 ธุรกิจ Street Food และ Food Truck

            อันดับที่ 8 ธุรกิจขนส่งโลจิสติกส์และเดลิเวอรี, ธุรกิจด้านฟินเทคและธุรกิจพลังงาน

            อันดับที่ 9 ธุรกิจตู้หยอดเหรียญ อาทิ ร้านสะดวกซัก,  เครื่องเติมเงินและน้ำ

            อันดับที่ 10 ธุรกิจที่ปรึกษาด้านกฎหมายบัญชีและออกแบบแพ็กเกจจิง บรรจุภัณฑ์

            ส่วนธุรกิจดาวร่วงในปี 2564 ได้แก่ 

            อันดับที่ 1 ธุรกิจเช่าหนังสือ

            อันดับที่ 2 ธุรกิจผลิตโทรศัพท์พื้นฐาน เครื่องโทรสาร

            อันดับที่ 3 ธุรกิจสื่อสิ่งพิมพ์และวารสาร

            อันดับที่ 4 ธุรกิจร้านอินเทอร์เน็ตและคนกลาง

            อันดับที่ 5 ธุรกิจดั้งเดิมที่ไม่มีดีไซน์และใช้แรงงานมาก  (เฟอร์นิเจอร์และของเล่น)

            อันดับที่ 6 ธุรกิจผลิตเสื้อผ้าสำเร็จรูปที่ใช้แรงงานเยอะ  และธุรกิจหัตถกรรม เฟอร์นิเจอร์ไม้

            อันดับที่ 7 ธุรกิจซ่อมรองเท้า

            อันดับที่ 8 ธุรกิจการค้าแบบเดิม และธุรกิจเครื่องปั้นดินเผา เซรามิก

            อันดับที่ 9 ธุรกิจผลิตผักและผลไม้อบแห้ง

            อันดับที่ 10 ธุรกิจร้านถ่ายรูป

            ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย อธิการบดีมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย และประธานที่ปรึกษาศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย อธิบายว่า

            ธุรกิจดาวรุ่งส่วนใหญ่ได้รับผลกระทบเชิงบวกจากการปรับพฤติกรรมของผู้บริโภคที่เกิดจากการระบาดของโควิด-19 เช่นเดียวกับธุรกิจดาวร่วงได้รับผลกระทบเชิงลบจากการเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้บริโภคที่เกิดจากวิกฤติดังกล่าวเช่นกัน

            สำหรับกลุ่มธุรกิจที่โดดเด่นในปี 2563 แต่ไม่ติด 10  อันดับในปี 2564 นี้ ได้แก่ ธุรกิจเกี่ยวกับการท่องเที่ยว,  ธุรกิจความเชื่อ, ธุรกิจก่อสร้างและโครงสร้างพื้นฐาน,  ธุรกิจเกมและพัฒนาแอป, ธุรกิจเทคโนโลยีสารสนเทศ ผู้ให้บริการโครงข่าย และกลุ่มธุรกิจเครื่องสำอาง ครีมบำรุงผิว

            นี่เป็นเพียงการวิเคราะห์แนวโน้มเฉพาะหน้าเท่านั้น  แต่ในความเป็นจริงของโลกแห่งความผันผวนนั้นยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่จะเกิดขึ้นได้อีกในอนาคตที่คาดไม่ถึงวันนี้

            ดังนั้น สิ่งที่คนไทยทุกวัยทุกอาชีพและทุกภาคส่วนจะต้องทำก็คือ การเรียนรู้และฝึกฝนให้ตื่นตัว ปรับเปลี่ยน และที่สำคัญที่สุดคือ

            เรียนรู้ตลอดชีวิต!