เปิดใจเจ้าของ 'พลายศักดิ์สุรินทร์' พาช้างกลับบ้านเกิด

3 ก.ค.2566 - ผู้สื่อข่าวจังหวัดสุรินทร์พบ นายสมโรจน์ คูกิจติเกษม เจ้าของอาณาจักรช้างพิพิธภัณฑ์ช้าง จ.สุรินทร์ เจ้าของ "พลายศักดิ์สุรินทร์" และ "พลายศรีณรงค์" ซึ่งได้น้อมเกล้าถวายเพื่อพระราชทานแก่ประธานาธิบดีประเทศศรีลังกา ในเดือนมกราคม 2544 จำนวน 2 เชือกด้วยกัน

นายสมโรจน์ กล่าวว่า มองถึงความเป็นไปเป็นเรื่องของธรรมชาติ จะดีใจหรือเสียใจ ต้องแยกประเด็น เขาอยู่กับเราตั้งแต่เกิดจนถึง 10 ปี มีความผูกพันกันในระดับหนึ่ง แต่ว่า ด้วยภารกิจ วันนั้นเป็นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ศรีลังกา ประธานาธิบดี ขอมา ให้เข้าใจถึงความรู้สึกแนวทางจะได้ไม่สับสน ที่กลับมาเราก็เห็น แต่ก็ติดในข้อจำกัดต่างๆ ในความเป็นจริง ช้างตัวนี้วันไปเมื่อ 20 กว่าปีที่แล้ว ผมบริจาคในนามประชาชนชาวจังหวัดสุรินทร์ ให้ทุกคนมีส่วนรู้เห็นอย่างเปิดเผย และทุกคนก็ดีใจขึ้นป้ายจัดพิธีบายศรีสู่ขวัญส่งอำลาเดินทางอย่างปลอดภัย และเมื่อไปถึงที่นั่นได้รับการต้อนรับอย่างดียิ่ง แล้วช้างที่จะไปอยู่ดีที่สุด ทางรัฐบาลศรีลังกา เขาก็มองแล้วว่าอยู่ที่วัดตรงตามสายที่จะมาปฏิบัติภารกิจเพื่อฝึกและอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุในวันนั้น และก็เป็นไปด้วยความสมประสงค์กัน พอใจกัน ทุกคนแฮปปี้หมด

ถามว่างานหนักมั้ย เขาไม่ได้แห่พระธาตุเขี้ยวแก้วเป็นประจำทุกวัน ก็มีวาระสำคัญ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ผมก็ได้มีโอกาสไปสังเกตการณ์และร่วมงาน ก็มีแต่งองค์ทรงเครื่อง เป็นผ้าคลุมตัวช้าง ซึ่งวัฒนนธรรมการแห่ การแต่งตัว นำเสนอแตกต่างจากบ้านเรา น้ำหนักก็ไม่ได้เยอะอะไร แล้วก็มีเครื่องไฟกระพริบ หลังจากเสร็จภารกิจวันนั้น พักยาว ทางวัดเขาก็เลี้ยงดูแลอย่างดี เจ้าอาวาสท่านก็เป็นพระที่มีความเมตตา เอาใจใส่เป็นอย่างดี

แต่เหตุการณนี้ที่เกิดปัญหา ผมก็ให้นายตะวัน มะลิงามและนายทองสุข มะลิงาม ซึ่งเป็นควาญช้างของเรา ที่มีความรู้เกี่ยวกับเรื่องการดูแลรักษาแก้ปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับช้าง ไปอยู่ที่นั่นหลายเดือน ไปสืบความเป็นมา ทำไมเขาถึงเจ็บขา มีบาดแผลอะไรอย่างไรเราก็รู้หมดแล้ว

สำหรับการกลับมา ถามว่าดีใจมั้ย ก็ถือเป็นเรื่องดีนะ ที่เป็นไม้ขีดดอกหนึ่งที่จุดประกายให้คนสนใจเรื่องช้าง โดยเฉพาะวิถีชีวิตของคนเลี้ยงช้างสุรินทร์ ซึ่งเป็นวัฒนธรรมหนึ่งเดียวในโลกใบนี้ บ้านเรามีกฎหมายสัตว์พาหนะ ดูแลช้างบ้าน ทั่วโลกไม่มี ถือเป็นสัตว์ป่าทั้งหมด เพราะฉะนั้นวันนี้เอากลับมาแล้ว เดินทางด้วยความปลอดภัย จากวันนั้นที่ประสานมาจากสถานทูตไทยในศรีลังกา ส่งข่าวหาข้อมูลติดต่ออะไรต่างๆกับกรมอุทยาน ทางไซเตรสประสานมาเราก็ให้ความร่วมมือ มีอะไรที่เราช่วยได้ แต่พอถ้าเกิดความขัดแย้ง หรือแย่งชิงกระแส หรือแย่งซีนเราขอถอยหลังทั้งหมด เพราะวันนี้ เรารู้อะไรถูกผิด อะไรควรไม่ควร

อีกอย่างเราเป็นผู้ใหญ่แล้ว ทำยังไงที่ไม่ให้มีการขัดแย้ง แต่ว่าเรื่องใดที่เกิดขึ้นมาบนโลกใบนี้ก็แล้วแต่ จะมีคนที่ออกมามีส่วนต่างๆ ทั้งตัวจริงทั้งตัวปลอม ผมจะถอยหมดเลย และผมจะไม่ตำหนิใคร แต่ผมจะอยู่เบื้องหลัง มีในเคสนี้อะไรที่นำเสนอข้อคิดเห็นเพื่อเป็นการแก้ปัญหาสู่เป้าหมายของการนำช้างกลับมา ผมยินดีให้ความร่วมมือทุกอย่าง แต่ผู้เกี่ยวข้องเท่านั้นที่รู้ แต่ผมก็ไม่เคยจะออกสื่อ แต่วันนี้ที่มานี้ผมยินดีที่จะให้ข้อมูลตรงไปตรงมาและถูกต้อง ไม่อยากให้สร้างภาพโลกสวยแล้วก็ยังนำปัญหาที่มีอยู่ของช้างไทยไม่ได้คลี่คลายไปในทางที่ดี ผมก็ไม่ชอบ

ผมว่าวันนี้มาคุยกัน ไม่ใช่ว่าถึงเวลาขึ้นเครื่องเปลี่ยนโซ่เป็นเชือก นี่ดีที่พลายศักดิ์สุรินทร์ เป็นช้างที่รู้ภาษา เวลานั้นเขาจะเข้าใจ ขึ้นไปเขารู้ มีการฝึกซ้อม เจ้าหน้าที่ทำงานอย่างดี เข้มแข็งมาก ช้างก็ให้ความร่วมมือ แต่ว่าเอาความเป็นจริงคุยกัน ถ้าเกิดว่าไม่ใช่พลายศักดิ์สุรินทร์ เป็นช้างเชือกอื่นที่ไม่มีการซ้อม การฝึกอย่างดี ปัญหาเกิด อาจจะเกิดอันตรายได้

ฉะนั้นมีประเด็นอะไร เพื่อให้ข้อมูลข่าวสารที่เป็นประโยชน์กับสังคมเข้าใจถูกต้องและก็นำไปสู่คุณภาพชีวิตของช้างไทย จากการจุดประเด็นของพลายศักดิ์สุรินทร์ โดยรัฐมนตรีวราวุธ ศิลปอาชา ปลัดกระทรวง อธิบดี หรือผู้เกี่ยวข้องทั้งหมด ได้ช่วยกันทำโครงการนี้สำเร็จขึ้นมา ในส่วนลึกๆ ผมก็ดีใจด้วย

แต่ปัญหาที่มันเกิดขึ้น เนื่องจากควาญที่เคยเลี้ยงดูยาวนานที่อยู่ศรีลังกาคนแรกเขาเสียชีวิต ที่มีปัญหาคือคนที่มาดูแลทีหลัง แล้วก็ช้างพลาย ปัญหาของเขาก็คือ ทุกฤดูกาลจะมีการตกมัน ช้างทุกเชือกจะมีการตกมัน ถ้าช้างไม่ตกมันคือช้างป่วยหรือช้างที่ไม่แข็งแรงสมบูรณ์เท่านั้น เพราะฉะนั้น หนีไม่พ้นเรื่องช้างตกมัน เราจะต้องมาเรียนรู้

ผู้สื่อข่าวสอบถาม หากพลายศักดิ์สุรินทร์ดีขึ้น จะต้องเอาคืนศรีลังกามั้ย

นายสมโรจน์ กล่าวว่า เราเอาความจริงมาพูดคุยกัน ช้างสองเชือกที่เราให้ไป ผ่านการขอตามระบบราชการ ขั้นตอนกลั่นกรองจากเจ้าหน้าที่บ้านเมืองระดับสูง ผ่านมาทางอธิบดี ผ่านมาทางจังหวัด ล้วนแล้วแต่ได้พูดคุยกันมาก่อนเมื่อ 20 ปีที่แล้ว วันนั้นเราตัดสินใจ เราได้มอบให้เขาไปแล้ว ของที่เราให้เขาไปแล้ว เราไปเอาคืนได้มั้ยประเด็นนึง

สองคุณรู้ได้ยังไงว่าเขาอยู่ไม่ดี อีกเชือกนึงท่านกาญจนา ศิลปอาชา เพิ่งไปดูมา คือ พลายศรีณรงค์ ลงคลิป ลงไลฟ์แล้วบอกว่าเขาอยู่ดีมีสุข พลายศักดิ์สุรินทร์เมื่อก่อนก็อยู่ดีมีสุขแบบนี้แหละ แต่เนื่องจากความเปลี่ยนไปของคนต้องเสียชีวิตและเปลี่ยนควาญใหม่เข้ามา ขาดการรู้การเชื่อมต่อตรงนี้ เราทำไมไม่เอาควาญเข้ามาเรียนรู้ให้ถูกต้อง