อำเภอโคกสูง  ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัดสระแก้ว  ชาวบ้านในแถบนี้มีวิถีชีวิตที่สงบและเรียบง่าย  หากผู้มาเยือนได้มีโอกาสพบปะพูดคุยกับชาวบ้านแถบนี้แล้วก็จะสามารถสัมผัสได้ถึงมิตรภาพและความโอบอ้อมอารีได้ไม่ยาก  

อุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธม  เป็นปราสาทขอม  สร้างขึ้นด้วยหินศิลาแลงตามลักษณะศิลปะขอมแบบคลัง-บาปวน  ซึ่งเป็นโบราณสถานที่ใหญ่และสำคัญของจังหวัดสระแก้ว  ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่บ้านหนองเสม็ด  หมู่ที่ 9  ตำบลโคกสูง  จังหวัดสระแก้ว  จัดเป็นปราสาทหินที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในภาคตะวันออกของประเทศไทย  หากมองจากด้านหน้าไปยังภายในอุทยานจะเห็นผืนป่าปกคลุมทั่วพื้นที่ 641 ไร่  2 งาน  400  ตารางวา  

สด๊กก๊อกธม  แปลว่า  ป่ากกใหญ่  อุทยานแห่งนี้มีประวัติอันยาวนาน  สร้างเสร็จราว พ.ศ. 1480 หรือประมาณ 1,100 ปีมาแล้ว  ซึ่งถูกค้นพบโดยชาวฝรั่งเศสเมื่อปี พ.ศ. 2444 และได้มีการพบหลักศิลาจารึก   สำนักศิลปากรที่ 5 ปราจีนบุรี  ได้เริ่มทำการบูรณะ  บริหารจัดการและปรับภูมิทัศน์อุทยานประวัติศาสตร์แห่งนี้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2541  เรื่อยมา  ซึ่งการบูรณะจะแล้วเสร็จและจะเปิดให้ผู้สนใจได้เข้าชมอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2562

เมื่อได้ศึกษาในรายละเอียดตามหลักฐานที่ปรากฏ เช่น  แผนผังของปราสาท  โคปุระชั้นนอกเรียงด้วยกำแพงแก้ว  โคปุระชั้นในเรียงด้วยระเบียงคด  องค์ปราสาทประธานเป็นตัวแทนของเขาไกรลาส  บารายหรือสระน้ำขนาดใหญ่ เป็นต้น  ก็จะพบว่าโบราณสถานแห่งนี้สร้างขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นศาสนสถานอันเป็นศูนย์รวมจิตใจของผู้คนในแถบนั้นเมื่อครั้งอดีต  สิ่งที่น่าอัศจรรย์ของอุทยานแห่งนี้คือ การเกิดปรากฏการณ์พิเศษสำหรับทุกวันที่ 22 มีนาคม ของทุกปี  ซึ่งในเวลา 6.00 น. ดวงอาทิตย์จะส่องแสงยามเช้าลอดทะลุประตูของปราสาทสด๊กก๊อกธมครบทั้ง 5 ช่องในคราวเดียวกัน 

เที่ยว 4 หมู่บ้าน OTOP นวัตวิถี  ย้อนรอยประวัติศาสตร์  ซึมซับวิถีชีวิตของชุมชน

เมื่อเที่ยวชมอุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธมเรียบร้อยแล้ว  ผู้เขียนขอแนะนำกิจกรรมท่องเที่ยวในแบบนวัตวิถีของ 4 หมู่บ้านใน อำเภอโคกสูง  จังหวัดสระแก้ว  ซึ่งมีผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจให้เลือกช็อปมากมาย  ดังต่อไปนี้

1. บ้านโคกสามัคคี  ตั้งอยู่ที่ หมู่ 6 ตำบลหนองม่วง  อำเภอโคกสูง  กิจกรรมที่น่าสนใจ  ได้แก่  ชมการทอเสื่อกก  ซึ่งเป็นการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นและผลิตโดยใช้วัสดุธรรมชาติ  กลุ่มชาวบ้านได้พัฒนาลวดลายการทอเสื่อกกที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวและมีสีสันสวยงาม  เช่น  ลายประตูวังโบราณ  ลายดอกไม้  เป็นต้น  กิจกรรมที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่งของที่นี่คือ  ชมการฟ้อนรำประกอบการเล่นดนตรีพื้นบ้านโดยกลุ่มดนตรีพื้นบ้านที่มีความไพเราะและมีจังหวะที่สนุกสนาน นักแสดงฟ้อนรำทั้งหญิงและชายแต่งกายในชุดประจำท้องถิ่นสวยงาม ท่าร่ายรำมีการดัดแปลงมาจากการประกอบอาชีพในชีวิตประจำวัน เช่น การจับปลา  การเกี่ยวข้าว  เป็นต้น  ส่วนสถานที่น่าเที่ยวในท้องถิ่น  ได้แก่  สระน้ำโบราณหนองหินลาด  ไฮไลท์ของที่นี่คือรูปปั้นพยานาคคู่ริมหนองน้ำที่ชาวบ้านนับถือและเชื่อกันว่า หากผู้ใดมาขอพรแล้วก็จะประสบความสำเร็จสมหวังดังใจทุกราย

2. บ้านหนองเม็ก หมู่ 2  ตำบลหนองม่วง  อำเภอโคกสูง  นอกจากจะไม่ไกลจากแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญคือ  อุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธมแล้ว  หมู่บ้านแห่งนี้ยังมีผลิตภัณฑ์ชุมชนของกลุ่มอาชีพต่างๆ  ที่น่าสนใจ ได้แก่  น้ำพริกเผาจิ้งหรีดไข่  โดยกลุ่มแม่ดาวหนองเม็ก  ไม้แกะสลัก  เป็นต้น  กลุ่มอาชีพเลี้ยงจิ้งหรีดจะเพาะเลี้ยงจิ้งหรีดภายในโรงเพาะเลี้ยง  เมื่อจิ้งหรีดโตแล้วจึงถูกส่งไปยังโรงแปรรูปจิ้งหรีดต่อไป  นอกจากนี้  ยังมีกลุ่มอาชีพเพาะเลี้ยงหนูนาเพื่อแปรรูป  และสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการเดินป่าขอแนะนำให้ไปตามเส้นทางเดินป่าเขาอีด่าง  ซึ่งเป็นภูเขาที่มีผืนป่าอุดมสมบูรณ์  ที่นี่ท่านจะได้พบกับขุนเขา  แมกไม้  นกป่า  และมีจุดชมวิวเขาอีด่าง  

3. บ้านโนนสูง  ตั้งอยู่หมู่ 2  ตำบลโนนหมากมุ่น  อำเภอโคกสูง ซึ่งไม่ไกลจากอุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธม  มีผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจจากกลุ่มสานตะกร้าใยสังเคราะห์  ได้แก่  ตะกร้า  กระเป๋าคล้องไหล่  กระเป๋าหิ้ว  กระเป๋าถือ  กระเป๋าเงิน  กระเป๋าใส่เหรียญ  กระเป๋าใส่ของ  กล่องใส่กระดาษทิชชู่  พวงกุญแจ  เป็นต้น  ซึ่งทุกชิ้นเป็นงานแฮนด์เมด ที่ประดิษฐ์จากการสานเส้นใยสังเคราะห์อย่างประณีต  ผลงานแต่ละชิ้นจึงออกมาสวย  เก๋  ไม่เหมือนใคร  และที่สำคัญคือมีแค่หนึ่งเดียวในโลก  หากสนใจท่านสามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เพิ่มเติมได้ที่ คุณสาคร  ธิโสธร  กลุ่มสานตะกร้าใยสังเคราะห์บ้านโนนสูง  โทร. 080-6362382  นอกจากนี้  ซิกเนเจอร์ของที่นี่อีกอย่างหนึ่งคือ  การชมฟ้อนกระด้ง  ที่ศูนย์สาธิตเศรษฐกิจพอเพียง  และจากจุดนี้ ท่านยังสามารถเดินทางท่องเที่ยวต่อไปยังตลาดโรงเกลือ  ซึ่งเป็นตลาดการค้าชายแดนที่ใช้เวลาในการเดินทางไม่นาน

4. บ้านถาวรสามัคคี  ตั้งอยู่หมู่ 13  ตำบลหนองม่วง  อำเภอโคกสูง  ผลิตภัณฑ์โดดเด่นของหมู่บ้านแห่งนี้คือ  ผ้าทอพื้นบ้าน  และข้าวกระยาสารท แต่ที่โดดเด่นคือ กระยาสารท โดยกลุ่มกระยาสารท  ซึ่งได้รับการสืบทอดกระบวนการทำข้าวกระยาสารทกันมาหลายรุ่นอย่างมีเอกลักษณ์  รสชาดอร่อยและกลมกล่อม  ข้าวกระยาสารถแม่คำดวงของบ้านถาวรสามัคคี ผลิตโดยกลุ่มข้าวกระยาสารท  ตำบลหนองม่วง  เป็นสินค้า OTOP ที่ได้รับการสนับสนุนโดยสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดสระแก้ว  ส่วนประกอบที่สำคัญ ได้แก่ ข้าวตอก  ข้าวพอง  น้ำตาลปี๊บ  มะพร้าว  แบะแซ  และงาขาว  มีกรรมวิธีการผลิตที่สะอาดแบบแฮนด์เมดทั้งหมด  ใช้เตาถ่านที่ให้ความร้อนพอเหมาะ  และการคนข้าวด้วยไม้พายอย่างทั่วถึงทุกเม็ด  ข้าวกระยาสารทเป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพ  สามารถรับประทานได้ทุกเพศ  ทุกวัย  ทุกเวลา  และยังสามารถเก็บรักษาไว้รับประทานได้ถึง 3 เดือน  จึงเหมาะสำหรับซื้อไว้เป็นของฝาก  หากสนใจสามารถติดต่อสอบถามหรือสั่งซื้อได้ที่ โทร. 092-2548312

นอกจากนี้  สินค้าที่โดดเด่นของหมู่บ้านถาวรสามัคคีอีกอย่างหนึ่งคือ  ผ้าทอพื้นบ้าน  ซึ่งได้รับการสืบสานภูมิปัญญาตกทอดกันมานาน  มีทั้งผ้าทอลายโบราณและลายประยุกต์ที่ช่างทอคิดค้นลวดลายใหม่ขึ้นเอง  ผ้าทอของที่นี่มีทั้งผ้าไหมและผ้าฝ้ายที่มีสีสันงดงาม  และการทำลวดลายที่ปราณีต

หากท่านมีเวลาเหลือพอในการท่องเที่ยวในอำเภอโคกสูง  ขอแนะนำการรับประทานอาหารพื้นบ้านบนเถียงนาน้อยและสัมผัสบรรยากาศทุ่งนาในยามเย็น  อาหารพื้นบ้านของบ้านถาวรสามัคคีที่ขึ้นชื่อคือ  น้ำพริกแม่สมัย  สามารถรับประทานน้ำพริกคู่กับผักลวก  ปลาย่าง  ส้มตำ  ปลาร้า  ปลาจ่อม  เป็นต้น  หรือท่านอาจซื้อไว้เป็นของฝากติดไม้ติดมือกลับไปก็ดี