หม้อแปลงไฟฟ้าเป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ในการส่งผ่านพลังงานจากวงจรไฟฟ้าหนึ่งไปยังอีกวงจร โดยอาศัยหลักการของแม่เหล็กไฟฟ้า โดยปกติจะใช้เชื่อมโยงระหว่างระบบไฟฟ้าแรงสูง และไฟฟ้าแรงต่ำ หม้อแปลงไฟฟ้าถือเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญและมีมูลค่าสูงที่สุดในระบบส่งจ่ายไฟฟ้า หากหม้อแปลงไม่สามารถใช้งานได้ อาจทำให้เกิดไฟฟ้าดับเป็นบริเวณกว้าง ฝ่ายระบบควบคุมและป้องกัน และ ฝ่ายบริหารจัดการสินทรัพย์ระบบส่ง ของ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) จึงได้คิดค้นและออกแบบพัฒนาระบบอุปกรณ์ เพื่อมาช่วยตรวจสอบและจัดเก็บข้อมูลสภาพหม้อแปลงไฟฟ้าแบบ Real-Time ทำให้รู้ข้อมูลและสภาพของหม้อแปลง และเมื่อพบความผิดปกติจะสามารถแก้ไขได้ทันท่วงที ลดความเสี่ยงในการเกิดไฟดับเป็นบริเวณกว้าง

 "ระบบรวบรวมจัดเก็บข้อมูลหม้อแปลงไฟฟ้าแบบออนไลน์ และมอนิเตอร์ริ่ง" เป็นตัวรวบรวมและจัดเก็บข้อมูลให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล หลังจากนั้นจะส่งข้อมูลเข้า Server ของ กฟผ. ซึ่งจะมีซอฟต์แวร์ในการประเมินสภาพของหม้อแปลงไฟฟ้าตลอดเวลา หากพบสิ่งผิดปกติของหม้อแปลง ระบบซอฟต์แวร์จะแจ้งเตือนโดยอัตโนมัติ เพื่อป้องกันความเสียหาย นวัตกรรมชิ้นนี้ทำให้การดูแลรักษาหม้อแปลงเปลี่ยนไปจากเดิม จากที่จะบำรุงรักษาตามวาระ ใช้คนเป็นหลักในการตรวจวัดสภาพแวดล้อมต่างๆ ภายในของหม้อแปลง ทำให้มีต้นทุนในการบำรุงรักษาจากการส่งผู้ปฏิบัติงานเข้าไปทำงาน และยังมีต้นทุนความเสี่ยงจากการต้องดับไฟหม้อแปลงเพื่อซ่อมบำรุง มาเป็นการบำรุงรักษาตามความเสี่ยง ตามสภาพ เก็บข้อมูลด้วยระบบอย่างละเอียด ประเมินสภาพได้ตลอดเวลาแบบ Real-Time ทำให้สามารถช่วยลดต้นทุนและลดความเสียหายลงได้มาก

ปัจจุบัน กฟผ. ได้ติดตั้งระบบนี้ให้กับหม้อแปลงขนาด 500kV จำนวน 9 ตำแหน่ง ใน 3 สถานีไฟฟ้า ได้แก่ 1.สถานีไฟฟ้าแรงสูงวังน้อย 2.สถานีไฟฟ้าแรงสูงแม่เมาะ 3.สถานีไฟฟ้าแรงสูงปลวกแดง และจะขยายผลไปจนครบ 87 ตำแหน่ง ใน 11 สถานีไฟฟ้าทั่วประเทศ

ด้วยคุณประโยชน์ของ "ระบบรวบรวมจัดเก็บข้อมูลหม้อแปลงไฟฟ้าแบบออนไลน์ และมอนิเตอร์ริ่ง" ชิ้นนี้ ไม่เพียงแต่ช่วยให้การดำเนินงานด้านผลิตและส่งไฟฟ้าของ กฟผ. มีประสิทธิภาพมากขึ้น ยังได้รับรางวัลเหรียญเงินจากเวทีนานาชาติ 47th International Exhibition of Inventions Geneva ณ กรุงเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส เมื่อช่วงวันที่ 10-14 เมษายน 2562 ที่ผ่านมา อีกด้วย