ชุมชนวัดพระธาตุผาเงา สัมผัสอัตลักษณ์บ้านสบคำ

อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ถือเป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ทั้งลาว ไทลื้อ ไทใหญ่ ไทยวน พม่า  เมี่ยน ม้ง ลั้วะ อาข่า ลาหู่ โดยเฉพาะในชุมชนวัดพระธาตุผาเงา (บ้านสบคำ) ต.เวียง อ.เชียงแสน  เป็นชุมชนตั้งอยู่ในเขตประวัติศาสตร์เมืองเชียงแสนน้อย มีการขุดค้นพบพระพุทธรูปหลวงพ่อผาเงา อายุเก่าแก่มากถึง 1,300 ปี มีชาติพันธุ์ไทยยวน ลาว ไทลื้อ อพยพหนีสงครามเคลื่อนย้ายมาสร้างเมืองที่นี่ สืบทอดวัฒนธรรมประเพณีที่เชื่อมโยงพุทธศาสนา โดยมีวัดพระธาตุผาเงา เป็นศูนย์รวมจิตใจ  

ปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีพหันไปประกอบอาชีพค้าขาย รับราชการ ควบคู่กับการพัฒนาสินค้าหัตถกรรม ทั้งผ้าทอล้านนาลายอัตลักษณ์เชียงแสน สมุนไพรวัดพระธาตุผาเงา งานแกะสลัก  ตอบสนองอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวที่มีการขยายตัวอย่างรวดเร็วในเชียงราย ล่าสุด กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) คัดเลือกให้ชุมชนคุณธรรมวัดพระธาตุผาเงา (บ้านสบคำ) จ.เชียงราย เป็น 1 ใน 10 สุดยอดชุมชนต้นแบบเที่ยวชุมชน ยลวิถี ปี 2566 และจัดพิธีเปิดตัวเมื่อวันก่อน โดยมียุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม  เป็นประธาน

ยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร  ปลัด วธ. กล่าวว่า จากการคัดเลือกชุมชนต้นแบบเที่ยวชุมชน ยลวิถี ปี  2566 อย่างเข้มข้นจาก 76 ชุมชนทั่วประเทศ เพื่อขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ชุมชนวัดพระธาตุผาเงา หรือชุมชนบ้านสบคำ นับเป็นชุมชนคุณธรรมที่น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีผู้นำพลังบวรและเครือข่ายที่เข้มแข็ง ประชาชนมีความสุข มีความรักสามัคคี  สืบสาน รักษา ต่อยอดภูมิปัญญาของท้องถิ่น 

“ จ.เชียงรายเป็นจังหวัดที่มีต้นทุนทางวัฒนธรรม ชุมชนวัดพระธาตุผาเงามีศักยภาพ มีคุณภาพ และมีความพร้อมด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสร้างสรรค์ในทุกมิติ สามารถต่อยอดไปสู่การท่องเที่ยวคุณภาพสูงเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวทุกประเภทอย่างยั่งยืน จากนี้ วธ. พร้อมร่วมเผยแพร่ ประชาสัมพันธ์ ให้นักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างชาติ มาเยือน และศึกษาเรียนรู้ อัตลักษณ์ วิถีชีวิต วัฒนธรรม และประเพณีของชุมชนมากยิ่งขึ้น” ปลัด วธ.  กล่าว 

ภายในงานเปิดตัวชุมชนวัดพระธาตุผาเงาจัดการแสดงศิลปวัฒนธรรมชุดตีกลองหลวง โดยกลุ่มตีกลองหลวงวัดพระธาตุผาเงา ชุดฮอมขวัญตราบนิรันดร์ สถิตมั่นแขกแก้วมาเยือน จากโรงเรียนเชียงแสนวิทยาคม รวมถึงการแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน ชุดการเต้นบาสโลบ และการแสดงของกลุ่มแม่บ้านสบคำ ที่มีความสวยงาม สนุกสนาน สะท้อนอัตลักษณ์ วิถีชีวิตของชาวชุมชนวัดพระธาตุผาเงา (บ้านสบคำ) ได้เป็นอย่างดี

ชุมชนแห่งนี้รุ่มรวยศิลปวัฒนธรรม มาเยือนจะได้ชมการแสดงขับทุ้มหลวงพระบาง โดยคณะขับทุ้มบ้านสบคำ การสาธิตภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม อาทิ กลุ่มทอผ้าล้านนาลายอัตลักษณ์เชียงแสน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนสมุนไพรวัดพระธาตุผาเงา การเรียนรู้ของโรงเรียนคนสามวัยวัดพระธาตุผาเงา เช่น การตัดตุง การทำตุงข้าวเปลือก การทำผางประทีป รวมถึงชมฐานแหล่งเรียนรู้และภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นของชุมชน อาทิ พิธีเรียกขวัญ (ซ้อนขวัญ) ตามความเชื่อชาวไท-ลาว ฐานการเรียนรู้การประดิษฐ์เรือไฟเล็ก (สะเปา) ในงานประเพณีไหลเรือไฟ ซึ่งเป็นประเพณีสำคัญของชุมชนบ้านสบคำ หนึ่งเดียวในเชียงราย ภายในชุมชนมีการจำหน่ายผลิตภัณฑ์วัฒนธรรมไทย CPOT และผลิตภัณฑ์ สินค้า ของดีชุมชนฯ

นอกจากที่วัดพระธาตุผาเงา ยังมีจุดเช็คอิน ชวน สักการะ 3 พระธาตุ  ได้แก่ พระธาตุผาเงาตั้งอยู่บนยอดหินผา พระธาตุจอมจัน และพระธาตุเจ็ดยอด บริเวณนี้ทางวัดสร้างพระบรมธาตุพุทธนิมิตเจดีย์ขนาดใหญ่ครอบองค์พระธาตุไว้ แต่ยังมองเห็นร่องรอยพระธาตุเจ็ดยอดได้ สักการะครบแล้ว ชวนมาชมสกายวอร์คผาเงาสามแผ่นดิน เที่ยวชมพิพิธภัณฑ์ผ้าทอล้านนาเชียงแสน สถานที่ท่องเที่ยวเชื่อมโยงมีจุดชมวิวสองฝั่งโขงบ้านสบคำ และวัดสบคำ เป็นต้น มีโอกาสแวะร้านอาหารในพื้นที่แนะนำปลาเนื้ออ่อนทอดกระเทียม และลาบปลาแม่น้ำโขง ก่อนกลับอุดหนุนผ้าทอล้านนาลายเชียงแสน และสมุนไพรวัดพระธาตุผาเงา

ส่วนเทศกาลประเพณีดึงดูดนักท่องเที่ยวมีตลอดปี ประกอบด้วยประเพณีสรงน้ำพระธาตุผาเงา ช่วงสงกรานต์ของทุกปี ประเพณีบุญข้าวประดับดิน วันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 และประเพณีไหลเรือไฟ 12 ราศี เป็นต้น ชุมชนวัดพระธาตุผาเงา (บ้านสบคำ) เป็นจุดหมายปลายทางที่ไม่ควรพลาดได้ดื่มดำกับวิถีวัฒนธรรม ไหว้พระพุทธรูปเก่าแก่เสริมสิริมงคล  พร้อมรับความรู้ด้านประวัติศาสตร์อย่างสนุกสนาน