ใยแมงมุมอุโมงค์ใต้ดินคือ ‘อาวุธลับ’ ของฮามาส

นั่นคืออุโมงค์เขาวงกตขนาดมหึมา ที่วิ่งผ่านชั้นใต้ดินหลายกิโลเมตร

มีเป้าหมายเพื่อขนส่งผู้คนและสินค้า

อีกทั้งเพื่อเก็บจรวดและคลังกระสุน

และยังเป็นที่ตั้งของศูนย์บัญชาการและควบคุมของกลุ่มฮามาส

ทั้งหมดนี้อยู่นอกเป้าหมายทำลายของเครื่องบินและโดรนสอดแนมของฝ่ายอิสราเอล

ในปี 2021 กลุ่มฮามาสอ้างว่าได้สร้างอุโมงค์ใต้ฉนวนกาซาความยาว 500 กิโลเมตร

หากเป็นจริง อุโมงค์ใต้ดินของฮามาสจะมีความยาวน้อยกว่าครึ่งหนึ่งของระบบรถไฟใต้ดินในนิวยอร์กซิตีเล็กน้อยเท่านั้น

ผู้เชี่ยวชาญที่ติดตามเรื่องนี้บอกว่า นั่นคือเครือข่ายอุโมงค์ที่ซับซ้อนมากและซ่อนตัวอยู่ในพื้นที่ที่ค่อนข้างเล็ก

ไม่แน่ชัดว่าการขุดเครือข่ายอุโมงค์นั้นต้องใช้เงินทองเท่าไหร่ และมีใครช่วยสนับสนุนในการสร้างระบบป้องกันทางด้านความมั่นคงอย่างหนาแน่นเพียงนี้

ฉนวนกาซาอยู่ในวงล้อมทั้งทางบก ทางทะเล และทางอากาศของอิสราเอลมาตลอด

อีกด้านหนึ่งก็ถูกปิดล้อมทางบกโดยอียิปต์

มีคำถามว่า เขาใช้อุปกรณ์อะไรในการขุดอุโมงค์เหล่านี้

เพราะไม่น่าเชื่อว่าจะมีเครื่องจักรขนาดใหญ่ ที่ปกติใช้สร้างอุโมงค์ลึกใต้ดินมาขุดระบบใต้ดินขนาดนี้

น่าจะเปรียบเทียบได้กับวิธีการขุดอุโมงค์ใต้ดินของนักรบเวียดกง ที่ใช้ต่อสู้กับทหารอเมริกันในช่วงสงครามเวียดนาม

แต่ของเวียดกงค่อนข้างจะใช้วิธีการธรรมชาติ เพราะไม่มีอุปกรณ์การขุดอย่างเป็นเรื่องเป็นราวเหมือนที่เราเห็นที่ฉนวนกาซา

สำหรับเวียดกงในสมัยนั้น การขุดหลุมบ่อและทางเดินใต้ดินมีไว้เพื่อหลอกล่อทหารอเมริกันที่ไม่คุ้นเคยสภาพป่าเขาของเวียดนาม

อีกทั้งยังใช้เป็นที่ซ่องสุมผู้คนและอาวุธเพื่อต่อสู้กับกองทัพของมหาอำนาจ

ทหารฮามาสก็เช่นกันต้องใช้วิธีการขุดอุโมงค์เพื่อต้านการรุกของทหารอิสราเอล ที่ได้ชื่อว่าเป็นกองทัพที่ทันสมัยที่สุดแห่งหนึ่งของตะวันออกกลางเลยทีเดียว

ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า อุโมงค์ฮามาสแตกต่างจากอุโมงค์อัลกออิดะห์ในภูเขาของอัฟกานิสถาน หรือเวียดกงในป่าของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตรงที่ว่า

เครือข่ายอุโมงค์ใต้ดินที่ฉนวนกาซาอยู่ ณ จุดที่มีประชากรหนาแน่นที่สุดแห่งหนึ่งในโลก

ประชากร 2.4 ล้านคนเบียดเสียดกันอยู่ในพื้นที่เพียง 365 ตารางกิโลเมตร

ความหนาแน่นของประชากรต่อหนึ่งตารางกิโลเมตรที่นี่คือ 6,507 คน

เทียบเท่ากับความหนาแน่นเฉลี่ยของฮ่องกง

แต่อยู่ในสภาพที่ยากจนและขาดแคลนกว่าฮ่องกงหลายร้อยเท่านัก

ตั้งแต่สงครามรอบใหม่ระเบิดขึ้นเมื่อวันที่  7 ตุลาคมที่ผ่านมา

ทหารอิสราเอลได้กล่าวหาว่ากลุ่มฮามาสซ่อนตัวอยู่ในจุดชุมชนของพลเรือน

อิสราเอลกล่าวหาว่านักรบฮามาสใช้กลยุทธ์ “โล่มนุษย์” เช่นซ่อนอยู่ใต้บ้านและภายในอาคารที่มีพลเรือนชาวกาซาผู้บริสุทธิ์อาศัยอยู่

หนึ่งในตัวประกันไม่กี่คนที่กลุ่มฮามาสปล่อยตัวเล่าให้นักข่าวฟังว่า เธอถูกกลุ่มมือปืนลักพาตัวและนำเข้าไปในระบบอุโมงค์ในฉนวนกาซาที่ว่านี้แหละ

คุณยายวัย 85 ปีเล่าว่า เธอถูกบังคับให้เดินบนพื้นเปียกๆ และลงไปในระบบอุโมงค์ใต้ดิน

เธอบอกว่ามันมีความซับซ้อนเหมือนใยแมงมุม

เธอและตัวประกันคนอื่นๆ ถูกแยกเป็นกลุ่มและนอนบนที่นอนบนพื้นอุโมงค์

ทหารอิสราเอลพยายามจะเจาะเข้าไปในเครือข่าย เพราะการถล่มทางอากาศอาจจะไม่สามารถทำลายอุโมงค์เหล่านี้ได้มากนัก

หลายปีที่ผ่านมา ทหารอิสราเอลพยายามกำจัดอุโมงค์ของกลุ่มฮามาสมาตลอด แต่ก็ไร้ผล

เมื่อปี 2014 อิสราเอลเปิดฉากการโจมตีภาคพื้นดินในฉนวนกาซา โดยหนึ่งในเป้าหมายคือการพยายามกำจัดทางเดินใต้ดิน

แต่ก็ใช่ว่าจะทำได้สำเร็จเสมอไป

อิสราเอลอาจคิดว่า หากอพยพพลเรือนออกจากเมืองกาซาจะช่วยให้การกำจัดอุโมงค์ทำได้ง่ายขึ้น

แต่ปฏิบัติการเช่นนี้ก็จะสร้างความเสี่ยงใหม่ๆ ให้ฝ่ายอิสราเอลได้เช่นกัน

อย่างมากทหารอิสราเอลคงจะทำให้อุโมงค์บางส่วนไม่สามารถใช้งานได้ชั่วคราว

แต่การจะทำลายระบบใต้ดินทั้งหมดของฮามาสคงเป็นเรื่องเกินกำลัง

เว้นเสียแต่ว่าอิสราเอลจะใช้วิธีการยึดครองพื้นที่ทั้งหมดของฉนวนกาซา และขับไล่ชาวปาเลสไตน์ในฉนวนกาซาออกไปอยู่ในอียิปต์

ซึ่งเป็นหนึ่งใน “ทฤษฎีสมรู้ร่วมคิด” ที่ฝ่ายอาหรับกล่าวหาอิสราเอลอยู่ในขณะนี้

หนึ่งในยุทธศาสตร์ของอิสราเอลคือ การใช้เทคโนโลยี นั่นรวมถึงการทุ่มงบประมาณหลายพันล้านดอลลาร์ เพื่อพยายามรักษาความปลอดภัยชายแดนด้วยระบบอัจฉริยะที่มีเซ็นเซอร์ขั้นสูงและกำแพงใต้ดิน

แต่คำถามก็คือ ขนาดอิสราเอลสร้าง “กองทัพอัจฉริยะ” หรือ Smart Army ได้ขนาดนี้ ไฉนกลุ่มฮามาสจึงยังสามารถเปิดศึกโจมตี “แบบสายฟ้าแลบ” ทั้งทางบก ทางอากาศ และทางทะเลเมื่อวันที่ 7 ตุลาคมได้?

นี่คือความล้มเหลวของระบบข่าวกรองและการบริหารจัดการวิกฤตด้านความมั่นคงของอิสราเอลที่เหลือเชื่อจริงหรือ?