ถ้าเลือกได้ สี จิ้นผิง จะเอาใคร ระหว่างไบเดนกับทรัมป์? (2)

 “สหรัฐฯ ได้คิดค้นยุทธวิธีต่างๆ เพื่อปราบปรามและควบคุมจีน และเพิ่มรายการคว่ำบาตรฝ่ายเดียวตลอดเวลา จนไปถึงระดับที่น่าสับสนอย่างไร้สาระที่ไม่อาจหยั่งถึงได้" หวัง อี้ รัฐมนตรีต่างประเทศจีน กล่าวในงานพบปะสื่อมวลชนเมื่อวันที่ 7 มีนาคม

 “หากเกิดความกระวนกระวายใจทุกครั้งที่ได้ยินคำว่าจีน ความมั่นใจในฐานะประเทศใหญ่จะอยู่ที่ไหน”

แต่ภายใต้การนำของทรัมป์ ยุทธศาสตร์ควบคุมสหรัฐฯ ต่อจีนจะเปลี่ยนไปอย่างเห็นได้ชัด   

ทรัมป์ชอบประกาศลงโทษจีนฝ่ายเดียว ไม่ต้องมีการเจรจาต่อรองใดๆ กันก่อนทั้งสิ้น

เป็นยุทธวิธี “ยิงก่อนถาม”

ตอนที่ทรัมป์ได้รับเลือกตั้งครั้งที่แล้ว เขาถอนสหรัฐฯ ออกจากข้อตกลงและองค์กรระหว่างประเทศหลายเรื่อง

รวมถึง TPP หรือหุ้นส่วนความร่วมมือภาคพื้นแปซิฟิก WHO องค์การอนามัยโลก และ Paris  Agreement ข้อตกลงปารีสว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ส่วนไบเดนก่อตั้ง “กรอบเศรษฐกิจอินโด-แปซิฟิกเพื่อความเจริญรุ่งเรือง (IPEF)” เมื่อสองปีที่แล้วเพื่อจะคานอำนาจกับ BRI หรือหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีน

โดยที่สหรัฐฯ ชักชวนประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 7 ประเทศมาร่วม

ส่วนใหญ่ถูกมองว่าเป็นป้อมปราการระดับภูมิภาคของโครงการริเริ่มหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางของจีน

ถ้าทรัมป์มาก็คงจะยกเลิกความริเริ่มของไบเดนเรื่องนี้

แต่ท้ายที่สุดก็ต้องยอมรับว่า ไม่มีใครคาดเดาว่าทรัมป์จะวางจุดยืนของตัวเองอย่างไร เพราะเปลี่ยนใจได้ตลอดเวลา

โดยทางการแล้ว จีนจะไม่พูดอะไรเกี่ยวกับการเลือกตั้งของประเทศอื่น

หวัง เหวินปิน โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน บอกว่าการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ ถือเป็นกิจการภายในของสหรัฐฯ

 “ไม่ว่าใครจะได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนต่อไป เราหวังว่าฝ่ายสหรัฐฯ จะทำงานร่วมกับจีนเพื่อพบกันครึ่งทาง และผลักดันความสัมพันธ์จีน-สหรัฐฯ ไปสู่การพัฒนาที่มั่นคง แข็งแรง และยั่งยืน บนหลักการของการเคารพซึ่งกันและกัน สันติสุขร่วมกัน การดำรงอยู่และความร่วมมือแบบ win-win”

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าปักกิ่งยืนอยู่ตรงกลางระหว่างไบเดนกับทรัมป์

ไบเดนเรียกนายสีว่าเป็น “เผด็จการ” หลายต่อหลายครั้งในที่สาธารณะ

ทรัมป์เคยบอกว่าสี จิ้นผิง เป็นคนที่คบได้ เคยแม้แต่บอกว่าเขาอิจฉาที่ผู้นำจีนมีอำนาจสั่งการได้ค่อนข้างจะเด็ดขาด

แต่นั่นไม่ได้สกัดกั้นการที่ทรัมป์ประกาศสงครามการค้ากับจีนอย่างดุเดือด เพื่อรักษาฐานเสียงของตนในอเมริกา

ทรัมป์ไม่ได้ยกย่องสีแต่เพียงคนเดียว

เขาเคยแสดงความชื่นชมผู้นำที่ถูกวิจารณ์จากประเทศอื่นๆ มากมาย เช่น คิม จองอึน ของเกาหลีเหนือ,  วิกเตอร์ ออร์บาน ของฮังการี และวลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย

แต่หากไบเดนชนะเลือกตั้งอีกครั้ง เขาก็อาจทำให้เกิดความต่อเนื่องและการคาดการณ์ได้ในระดับหนึ่ง

อย่างน้อยไบเดนก็เคยพูดถึงการสร้างกลไกที่จะป้องกันไม่ให้การแข่งขันระหว่างสองมหาอำนาจกลายเป็นความขัดแย้งเกินเหตุ

แต่ภายใต้การนำของทรัมป์ ความสัมพันธ์ทวิภาคีของทั้งสองประเทศอาจมีปัญหาว่าจะมีความเสถียรเพียงใด

มีความเป็นไปได้ว่าถ้าทรัมป์กลับทำเนียบขาว สงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีนอาจจะฟื้นกลับมาไม่รูปแบบใดก็รูปแบบหนึ่ง

แต่ในวิกฤตก็ย่อมมีโอกาส

หากทรัมป์กลับทำเนียบขาวได้และประกาศเลิกสนับสนุนยูเครนในการทำสงครามกับรัสเซีย ก็อาจจะเปิดโอกาสให้จีนเล่นบทผู้ไกล่เกลี่ยได้คึกคักขึ้น

ตัวอย่างที่ผ่านมา สหรัฐฯ ถอนตัวจากข้อตกลงหุ้นส่วนภาคพื้นแปซิฟิก (TPP) ในปี 2017 ระหว่างที่ทรัมป์ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี

มาถึงวันนี้อเมริกาซึ่งมีเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลก จะไม่อยู่ในความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิกที่ครอบคลุมและก้าวหน้า (CPTPP) ที่ต่อยอดจาก TPP

จีนก็เสนอตัวเองเข้าไปสวมบทนี้แทน

ต้องไม่ลืมว่าทรัมป์เคยกล่าวโทษปักกิ่งว่าโควิด-19 มาจากห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ของจีน

ทำให้จีนไม่พอใจมาตลอดในประเด็นนี้

 “สหรัฐฯ จะต้องไม่ท้าทาย ใส่ร้าย หรือแม้แต่พยายามที่จะล้มล้างเส้นทางและระบบสังคมนิยมที่มีลักษณะเฉพาะของจีน” รัฐมนตรีต่างประเทศ หวัง อี้ ของจีนกล่าวไว้

และเสริมว่าสหรัฐฯ จะต้องไม่พยายามขัดขวางหรือขัดขวางกระบวนการพัฒนาของจีน หรือละเมิดอธิปไตยของรัฐจีน หรือทำลายบูรณภาพแห่งดินแดนของจีน โดยสิ่งสุดท้ายถูกมองว่าเป็นการเตือนอย่างปกปิดเกี่ยวกับไต้หวัน

โดยในประเด็นไต้หวัน ไม่มีใครรู้ว่าทรัมป์จะเอาอย่างไรถ้ากลับเข้าทำเนียบขาว

แต่ที่แน่ๆ คือไบเดนจะยืนหยัดในการยืนเคียงข้างไต้หวันต่อไปค่อนข้างแน่นอน

แต่ในท้ายที่สุด ปักกิ่งก็รู้ว่าการเมืองสหรัฐฯ จะเปลี่ยนไปตลอดทุก 4 ปี

จึงต้องเรียนรู้ที่จะปรับตัวไปตามกระแสการเมืองระหว่างประเทศ

ซึ่งต้องถือว่าจีนได้บทเรียนมามากพอในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ว่าจะยืนหยัดในหลักการอย่างไร สหรัฐฯ จึงจะเคารพในความเป็น “มหาอำนาจหมายเลข 2”

ไม่ว่าประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนต่อไปจะชื่ออะไรก็ตาม!