Donald Trump ยังเป็นผู้สมัครได้ไหม?

หัวใจของเรื่องคือ ความพยายามของ Trump และทีมงานยัดเงินปิดปากอดีตดาวโป๊ (Stormy Daniels) เรื่องที่ทั้งคู่มีเพศสัมพันธ์กัน การที่เขามีเพศสัมพันธ์กันไม่ผิดกฎหมาย การที่ยัดเงินปิดปากก็ไม่ผิดกฎหมาย แต่สิ่งที่ผิดกฎหมายคือ การแจ้งค่าใช้จ่ายเงินปิดปากให้เป็นค่าใช้จ่ายหาเสียงของ Trump ตอนชิงตำแหน่งประธานาธิบดี เพื่อหวังลดหย่อนหรือหลีกเลี่ยงเสียภาษี ถือว่าเป็นการซุกค่าใช้จ่ายส่วนตัวในบัญชีหาเสียงแทนครับ

นั่นคือหัวใจของเรื่อง ซึ่งตรงนี้จะเป็นเรื่องที่ผมต้องใช้เวลาหักล้างความเข้าใจ (ผิด) ที่ชาวต่างชาติมักมีเกี่ยวกับประเทศไทยเรา เขาชอบพูดถึงความยุติธรรมเราลำเอียง หรือพูดถึงศาลที่เลือกข้าง และจะหยิบประเด็นอดีตนายกรัฐมนตรี (ไทย) ที่พ้นจากตำแหน่งเพราะ “ทำรายการทำอาหาร” อยู่ประจำ ที่รำคาญกว่านั้นคือ มีนักวิชาการไทยทำหน้าที่ด่ารัฐบาลทุกชุดให้โลกฟัง ชอบพูดประเด็นนี้อยู่ได้

ทุกครั้งผมจะบอกเขาว่า ไม่ได้พ้นตำแหน่งเพราะ “ทำรายการอาหาร” เขาพ้นตำแหน่งเพราะไม่เปิดเผยรายรับที่ได้จากโฆษณาเข้ารายการต่างหาก เหมือนในกรณีของ Trump ในครั้งนี้ ถ้าชาวต่างชาติจะมาเถียงเรื่องการเลือกข้างของศาล โดยหยิบยกประเด็นรายการอาหารนั้น (มาแน่ๆ เชื่อเถอะ) ผมจะได้เถียงเขากลับไปว่า ศาลไม่ตัดสิน Trump ผิดเพราะมีเพศสัมพันธ์กับใคร แต่ผิดเพราะแจ้งบัญชีเท็จ

ถ้าชาวต่างชาติและนักวิชาการไทยไม่เข้าใจตรงนี้ แสดงว่า…เขาไม่อยากเข้าใจ

กลับมาเรื่องของ Trump หลายคนคงมีคำถามสารพัด เช่น เมื่อศาลตัดสินอย่างนี้แล้ว Trump ยังมีสิทธิ์ลงเลือกตั้งได้หรือไม่ เขาถูกตัดสิทธิ์ หรือจะต้อง พักการเป็นผู้สมัครจนกว่าศาลตัดสินอีกที? เนื่องจาก Trump ยังไม่ได้เป็นผู้สมัครในนามพรรค Republican อย่างเป็นทางการ เขาไม่ต้อง “พัก” อะไรครับ

แต่ประเด็นที่น่าสนใจคือ ศาลนัดฟังคำตัดสินโทษ Trump ในวันที่ 11 กรกฎาคม 4 วันก่อนประชุมใหญ่พรรค Republican ที่จะประกาศผู้สมัครพรรคอย่างเป็นทางการ สมมุติศาลตัดสินจำคุก Trump ยังมีสิทธิ์อุทธรณ์ และประกันตัวได้ภายใน 30 วันหลังศาลนัดฟังคำตัดสินโทษ และกระบวนการหลังจากนั้นใช้เวลาประมาณ 1 ปีกว่าๆ

ถามว่าตอนนี้ Trump ลงเลือกตั้งได้ไหม? ลงได้ครับ ตามรัฐธรรมนูญของสหรัฐ ขอให้ผู้สมัครเป็นคนที่เกิดในประเทศ และใช้ชีวิตในสหรัฐเป็นเวลา 14 ปีติดต่อกัน ซึ่ง Trump มีคุณสมบัติครบ แต่ทางการเมืองคำตอบไม่ชัดขนาดนั้นครับ ต้องดูว่าในวันที่ศาลนัดฟังตัดสินโทษนั้น ศาลจะลงโทษอะไร โทษจำคุก หรือโทษค่าปรับ ตรงนี้ไม่มีใครรู้

สถานะของ Trump ณ ตอนนี้ ไม่ได้ถูกห้ามชิงตำแหน่งประธานาธิบดี ทั้งๆ ที่สถานะของเขา ณ เวลานี้ ถ้าลงเลือกตั้งท้องถิ่นในรัฐที่มีทะเบียนบ้าน (เช่น เมื่อก่อนเขามีทะเบียนบ้านในรัฐนิวยอร์ก) ตามกฎหมายของรัฐ เขาลงเลือกตั้งท้องถิ่นไม่ได้ ตอนนี้เขามีทะเบียนบ้านอยู่รัฐฟลอริดา ก็เช่นเดียวกัน Trump หมดสิทธิ์ลงเลือกตั้งท้องถิ่น แต่ระดับประเทศไม่ถูกห้ามครับ (งงดีไหมครับ?)

ถ้าวันที่ 11 ก.ค. ศาลลงโทษ Trump ไม่ติดคุก ในวันที่ 15 ก.ค. พรรค Republican สามารถประกาศ Trump เป็นตัวแทนของพรรคอย่างสง่างาม และพูดเต็มปากได้ แต่ถ้าศาลลงโทษให้ติดคุก (โทษสูงสุดคือ 4 ปี ในคดีแบบนี้) อย่างที่บอกครับ Trump ยังมีสิทธิ์อุทธรณ์ และใช้เวลาปีกว่าๆ ในกระบวนการ

สมมุติว่าศาลลงโทษให้ติดคุก และ Trump อุทธรณ์หลังชนะการเลือกตั้งปีกว่าๆ ในฐานะเป็นประธานาธิบดี และแพ้การอุทธรณ์ เขาต้องหลุดจากตำแหน่งทันทีหรือไม่ หรือเขายื่นถึงศาลฎีกาทันทีได้?

ตรงนี้ไม่มีใครรู้เลยครับ ไม่เคยมีกรณีแบบนี้เกิดมาก่อน

แต่คงไม่แปลกใจ ถ้ากรณีนี้เกิดขึ้นจริงๆ ผู้ว่าการรัฐนิวยอร์กจะทำเรื่องยกโทษให้ Trump หรือศาลฎีกาเองจะยืดเวลารับเรื่อง หรือมีข้อตกลงให้เข้าคุกหลังพ้นตำแหน่ง อย่างที่บอกครับ ต่อจากนี้ไปไม่มีใครรู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้น เพราะไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

แต่ถ้าเป็นกรณีผู้ว่าการรัฐทำเรื่องยกโทษ หรือศาลฎีกายืดเวลารับเลือก หรือมีข้อตกลงให้เข้าคุกหลังพ้นตำแหน่งเพื่อ “รักษาความสงบเรียบร้อยของชาติ” จะเป็นวันที่ฝรั่งสั่งสอนหรือเทศน์อะไรพวกเราเรื่องประชาธิปไตยอีกต่อไปไม่ได้แล้วครับ.