ผลวิจัย ม.นเรศวรพบ 2 ใน 3 ของชาวไร่ยาสูบภาคเหนืออยากเลิกปลูกยาสูบ  เหตุรายได้ลดลง 3-7หมื่น พิษโครงสร้างภาษีบุหรี่ปี 60 ทำบุหรี่นอกราคาถูกกว่าบุหรี่ไทย  เสนอรัฐปรับโครงสร้างภาษีใหม่ นำรายได้หนุนชาวไร่ยาสูบทำเกษตรทดแทนอย่างจริงจัง 
    เมื่อวันที่ 27 กันยายน ผศ.ดร.จักรพันธ์ เพ็ชรภูมิ หน่วยปฏิบัติการวิจัยและวิชาการด้านการควบคุมยาสูบภาคเหนือ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร กล่าวว่า โครงสร้างภาษีบุหรี่ปี 2560 ส่งผลกระทบต่อชาวไร่ยาสูบในภาคเหนือ เพราะเปิดโอกาสให้บุหรี่ต่างประเทศอาศัยช่องว่างในการลดราคาบุหรี่ให้ถูกลง ผู้สูบจึงหันไปสูบบุหรี่นำเข้าจากต่างประเทศมากขึ้น เป็นผลให้ส่วนแบ่งทางการตลาดของการยาสูบแห่งประเทศไทยลดลงจากที่เคยครองส่วนแบ่งทางการตลาดถึงร้อยละ 67 ในปี 2560 เหลือเพียงร้อยละ 43 ในปี 2562  
    จึงทำให้มีความต้องการใช้ใบยาสูบในประเทศลดลงตามไปด้วย จากเดิมที่เคยมีความต้องการอยู่ที่ 24 ล้านกิโลกรัมต่อปี เหลือเพียง 14 ล้านกิโลกรัมต่อปี ส่งผลให้โควตารับซื้อใบยาสูบจากเกษตรกรชาวไร่ยาสูบลดลงตามไปด้วย ทำให้เกษตรกรมีรายได้จากการขายใบยาสูบลดลงกว่าร้อยละ 30 คิดเป็นมูลค่ากว่า 700 ล้านบาท มีการประมาณการว่ารายได้ครัวเรือนชาวไร่ยาสูบลดลงประมาณ 30,000-70,000 บาทต่อครอบครัว ซึ่งแน่นอนว่าส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของชาวไร่ยาสูบเกือบ 30,000 ครัวเรือน   
    ผศ.ดร.จักรพันธ์กล่าวต่อว่า จากการสำรวจของเครือข่ายนักวิชาการภาคเหนือพบว่า ชาวไร่ยาสูบในเขตภาคเหนือมากกว่าครึ่ง หรือคิดเป็นร้อยละ 68.6 ต้องการเลิกปลูกยาสูบ แต่ยังไม่มีทางเลือกที่ดีกว่า และไม่เคยได้รับการสนับสนุนด้านข้อมูลข่าวสาร ความรู้ และทักษะอาชีพที่จำเป็น รวมถึงยังไม่มีความมั่นใจในนโยบายของภาครัฐและนโยบายของการยาสูบแห่งประเทศไทย ที่จะเข้ามาให้การสนับสนุนการปลูกพืชทางเลือกหรืออาชีพทดแทนการปลูกยาสูบ 
    “หากรัฐบาลมีการปรับอัตราภาษีบุหรี่ให้บุหรี่มีราคาแพงขึ้น นอกจากจะช่วยให้รัฐมีรายได้จากภาษียาสูบเพิ่มขึ้นแล้ว รัฐควรจัดสรรงบประมาณส่วนหนึ่งจากภาษีบุหรี่ที่เพิ่มขึ้นมาจัดทำโครงการ หรือกองทุนสำหรับช่วยเหลือเกษตรกรชาวไร่ยาสูบที่ได้รับผลกระทบในระยะยาว เช่น การศึกษาวิจัยเพื่อส่งเสริมการทำเกษตรกรรม หรือการปลูกพืชทางเลือกที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ การออกแบบหลักสูตรให้ความรู้หรือฝึกอบรมอาชีพทดแทนการปลูกยาสูบ การให้สินเชื่อดอกเบี้ยต่ำสำหรับการเริ่มต้นเพื่อการทำเกษตรกรรมหรือปลูกพืชทดแทน หรือเปลี่ยนอาชีพทางเลือก รวมทั้งการให้ทุนการศึกษากับบุตรหลานชาวไร่ยาสูบที่มีแผนจะเลิกปลูกยาสูบ” ผศ.ดร.จักรพันธ์กล่าว.