ในการส่งความอาลัยและความเคารพไปยังผู้วายชนม์และครอบครัวของผู้วายชนม์ด้วยพวงหรีดถือเป็นธรรมเนียมนิยมที่ปฏิบัติมานาน จากข้อมูลการสำรวจของสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทยที่ได้ทำการศึกษาและเก็บข้อมูลเรื่องพวงหรีด พบว่าพวงหรีดดอกไม้มักจะได้รับความนิยมเป็นอันดับแรกมาโดยตลอด แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างปริมาณขยะเป็นจำนวนมหาศาลให้ต้องจัดการ ซึ่งมีทั้งขยะที่ย่อยสลายตามธรรมชาติ เช่น ดอกไม้สดและขยะที่ย่อยสลายยาก อย่าง พลาสติกโฟมเป็นต้น

 กระทรวงวัฒนธรรม โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม และสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย ได้ร่วมกันเปิดโครงการ “หรีดหนังสือ หรีดอาลัย ให้ปัญญา” ขึ้นเพื่อเป็นทางเลือกให้กับสังคมไทยและสร้างค่านิยมใหม่ในประเพณีวัฒนธรรมงานศพที่สามารถเชื่อมโยงไปถึงเรื่องของการรักษาสิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นปัญหาระดับโลกและเชื่อมโยงไปถึงเรื่องการสร้างสังคมไทยให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้

 นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า ปัจจุบันมีการรณรงค์ให้ใช้พวงหรีดทางเลือกมากขึ้น เช่น พวงหรีดผ้าห่ม พวงหรีดต้นไม้ พวงหรีดพัดลม พวงหรีดจักรยาน เป็นต้น  ซึ่งขณะนี้ เป็นที่รู้จักเผยแพร่แล้ว ส่วนโครงการหรีดหนังสือไม่ใช่ครั้งแรกในไทย แต่เป็นครั้งแรกของโลกที่เกิดขึ้นจากการตระหนักในปัญหาสิ่งแวดล้อม จากขยะดอกไม้สดของพวงหรีดในงานศพ ซึ่งมีเป็นจำนวนมากในแต่ละปี โครงการจึงพลิกวิกฤติของปัญหาสิ่งแวดล้อมมาเป็นโอกาสในการสร้างคุณค่าสนับสนุนการอ่านให้แก่ประชาชน ตัวอย่างเช่น วัดในกรุงเทพฯ 450 แห่งถ้ามีผู้สั่งหรีดหนังสือเข้าวัดวัดละ 2 พวง พวงละ 2 เล่ม จะมีหนังสือจากหรีด 1,800 เล่มต่อวัน 54,000 เล่มต่อเดือน และ 657,000 เล่มต่อปีส่งต่อไปยังหน่วยงานที่ต้องการจะเป็นประโยชน์ทางปัญญาต่อไปในระยะยาว ดังนั้นการพัฒนาต้นแบบหรีดหนังสือเพื่อต่อยอดการใช้หนังสืออย่างสร้างสรรค์จะเป็นผลดีกับวงการหนังสือ สำหรับราคาพวงหรีดหนังสือจะมีราคาตั้งแต่ 500 บาทขึ้นไป 
    
"ผมได้รายงานแนวทางการรณรงค์นี้  ให้คณะกรรมบูรณาการส่งเสริมการอ่านเพื่อสังคมแห่งการเรียนรู้ ซึ่งมีดร.วิษณุ เครืองาม  รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน  ซึ่งท่านก็เห็นด้วย และขอให้เริ่มต้นการรณรงค์ จาก ครม.ก่อน ให้ รัฐมนตรีแต่ละกระทรวง เป็นผู้นำไปปฎิบัติก่อน  อย่างไรก็ตาม วธ.  จะสรุปแนวทางการปฏิบัติ เสนอ ครม. อย่างเป็นทางการอีกครั้ง เพื่อให้การรณรงค์เกิดขึ้นทุกภาคส่วนของประเทศต่อไป "นายวีระกล่าว

 

 นางสุชาดา สหัสกุล นายกสมาคมผู้จัดพิมพ์ฯ กล่าวว่า สมาคมผู้จัดพิมพ์ฯ ได้ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญ ออกแบบพวงหรีดหนังสือที่รูปลักษณ์หลากหลาย และก่อให้เกิดขยะน้อยที่สุด โดยเชิญชวนสำนักพิมพ์และร้านดอกไม้กว่า 15 แห่ง   ให้นำรูปแบบหรีดไปใช้หรือดัดแปลง โดยไม่ต้องเสียค่าลิขสิทธิ์ใดๆ เพื่อเป็นโครงการนำร่องและเป็นทางเลือกใหม่ในการส่งความอาลัยให้กับผู้วายชนม์ พร้อมกันนั้นยังคำนึงถึงกระบวนการนำส่งหนังสือไปยังองค์กรและหน่วยงานต่างๆ ที่ต้องการหนังสือเพื่อให้ตรงตามวัตถุประสงค์ที่จะส่งมอบหนังสือให้กับพื้นที่ขาดแคลนเป็นลำดับแรก ซึ่งสมาคมก็ได้ภาคีเครือข่ายไม่ว่าจะเป็น ทีเคปาร์ค มูลนิธิกระจกเงา และหน่วยงานกว่า 200 แห่ง ที่จะดำเนินการนำหนังสือจากโครงการไปให้บริการกับนักอ่านในพื้นที่ขาดแคลนโดยหนังสือที่ร่วมโครงการส่วนใหญ่จะเป็นหนังสือใหม่ ไม่ใช่หนังสือมือสอง อีกทั้งทางไปรษณีย์ไทยยังร่วมบริการจัดส่งหนังสือไปยังองค์กรและหน่วยงานที่รับบริจาคไปทานในราคาลดพิเศษ 50% เพื่อให้มั่นใจว่าหนังสือทุกเล่มจะถึงมือผู้รับแม้อยู่ในพื้นที่ห่างไกล

ด้านนายจรัญ มาลัยกุล หัวหน้า โครงการอ่านสร้างชาติมูลนิธิกระจกเงา เผยว่า ในเรื่องของการอ่านคนไทยไม่ได้อ่านหนังสือน้อย แต่บางครั้งเกิดจากปัจจัยที่ไม่มีหนังสืออ่าน หรือหนังสือไม่ตรงกับความชอบ อย่างในพื้นที่ขาดแคลนยังต้องการหนังสือเป็นจำนวนมากโดยเฉพาะหนังสือเด็กประเภทหนังสือภาพ นิยายภาพต่างๆ ยังมีน้อย จากการที่ทำงานด้านการอ่านมา มีหนังสือที่บริจาคเข้ามาในมูลนิธิพบว่ามีเพียง 30% ที่เป็นหนังสือดี ส่วนใหญ่คนมักจะบริจาคในสิ่งที่ตนเองไม่ต้องการแล้วทำให้หลายแห่งมีหนังสือที่ใช้ได้ไม่เพียงพอ จึงอยากให้โครงการนี้เป็นที่แพร่หลาย และส่งมอบหนังสือดีๆ แก่ผู้ขาดแคลน

 ขณะที่นายเด่นชัย บูรณเกียรติศักดิ์ ร้านดอกไม้เลอบูเก้ทูยู ที่เข้าร่วมโครงการ กล่าวว่า การจัดทำพวงหรีดรูปแบบใหม่ครั้งนี้เป็นการเพิ่มคุณค่าให้กับพวงหรีดโดยเฉพาะสิ่งแวดล้อม และการอ่าน ซึ่งไม่ได้เป็นความยากสำหรับร้านที่รับออกแบบ โดยการจัดทำจะขึ้นอยู่กับผู้สั่งทำว่าต้องการแบบใด ทางร้านจะมีแบบให้เลือกทั้งแบบกล่องสีขาวดำออกแบบเป็นทรงสีเหลี่ยมหรือรูปทรงหนังสือเปิดออกมามีหนังสืออยู่ข้างใน หรือจะเป็นแบบวงกลม โดยผู้สั่งจะต้องเลือกหนังสือชุดใดก็ได้ที่ร่วมภาคีกับร้าน ทั้งสารคดี นิยาย หนังสือเด็ก ฯลฯ จะถูกจัดให้อยู่ในพวงหรีด ส่วนราคาก็ไม่ได้ต่างจากตลาดพวงหรีดมากนักขึ้นอยู่กับชุดหนังสือที่จะนำไปจัดทำด้วย และมีการจัดทำดอกไม้ประดับเพิ่มเติมเล็กน้อยเน้นไปที่ดอกไม้ปลอม เพื่อการนำไปใช้ต่อไม่เป็นภาระกับวัด

 

 สำนักพิมพ์และร้านดอกไม้ที่เข้าร่วมโครงการจะเริ่มจำหน่ายหรือหนังสือตั้งแต่วันที่ 1 ต.ค. นี้เป็นต้นไป ผู้สนใจ “โครงการหรีดหนังสือ ให้ปัญญา” หรือจะสั่งซื้อหรีดหนังสือ สามารถเข้าไปดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ เฟซบุ๊ค พวงหรีดหนังสือ (@BookWreath) ซึ่งจะมีรายชื่อสำนักพิมพ์และร้านดอกไม้ที่เข้าร่วมโครงการ ร่วมทั้งรายชื่อหน่วยงานเครือข่ายที่รับบริจาคหนังสือ.