ศาลโลกมีคำสั่งเมื่อวันพุธให้รัฐบาลสหรัฐของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ยกเลิกการคว่ำบาตรสินค้าด้านมนุษยธรรมสำหรับอิหร่าน

แฟ้มภาพ หญิงชาวอิหร่านชูป้ายต่อต้านสหรัฐ ขณะร่วมเดินขบวนที่กรุงเตหะราน เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2561 / AFP

    ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (ไอซีเจ) หรือศาลโลก ในกรุงเฮก มีคำตัดสินเมื่อวันพุธที่ 3 ตุลาคม 2561 ว่าการคว่ำบาตรของสหรัฐที่ห้ามสินค้าบางประเภทนั้น เป็นการฝ่าฝืน "สนธิสัญญาไมตรี" ระหว่างอิหร่านกับสหรัฐ ที่ทำกันไว้เมื่อปี 2498 ก่อนหน้าการปฏิวัติอิสลามของอิหร่าน

    อัลดุลกาวี อาเหม็ด ยูซุฟ ประธานศาลโลก กล่าวว่า ศาลมีความเห็นเป็นเอกฉันท์ว่า สหรัฐอเมริกาควรกำจัดอุปสรรคทั้งหลายที่เกิดจากมาตรการวันที่ 8 พฤษภาคม เพื่ออนุญาตให้มีการส่งออกเวชภัณฑ์และอุปกรณ์ทางการแพทย์, อาหาร และสินค้าโภคภัณฑ์ทางการเกษตร รวมถึงชิ้นส่วนเครื่องบิน ไปยังอิหร่าน

    ศาลกล่าวว่า การคว่ำบาตรสินค้าที่มีความจำเป็นด้านมนุษยธรรมอาจส่งผลกระทบเป็นอันตรายร้ายแรงต่อสุขภาพและชีวิตของปัจเจกบุคคลบนดินแดนของอิหร่าน ส่วนการคว่ำบาตรด้านการบินนั้น ก็อาจจะกระทบต่อความปลอดภัยของการบินพลเรือนในอิหร่านและชีวิตของผู้ที่ใช้บริการ

    กระทรวงการต่างประเทศอิหร่านยินดีกับคำพิพากษาที่สร้างความตกตะลึงครั้งนี้ โดยยกย่องว่าอิหร่านอยู่ในฝั่งที่ถูกต้อง แต่พีต โฮกสตรา เอกอัครราชทูตสหรัฐประจำเนเธอร์แลนด์ วิจารณ์คำตัดสินของไอซีเจว่า ไม่ถูกไม่ควร และศาลนี้ไม่มีอำนาจพิจารณาคดีเรื่องนี้

    ประธานาธิบดีทรัมป์เริ่มรื้อฟื้นมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านรอบแรกเมื่อเดือนสิงหาคม หลังจากนำสหรัฐถอนตัวจากข้อตกลงนิวเคลียร์ที่อิหร่านลงนามกับ 6 ชาติมหาอำนาจ การคว่ำบาตรรอบที่ 2 มีกำหนดบังคับใช้เดือนพฤศจิกายน

    รัฐบาลอิหร่านยื่นฟ้องสหรัฐต่อไอซีเจเมื่อเดือนกรกฎาคม และระหว่างการไต่สวนนาน 4 วันช่วงปลายเดือนสิงหาคม คณะทนายความของอิหร่านกล่าวหาสหรัฐว่ากำลังบีบเค้นเศรษฐกิจของอิหร่าน ส่วนสหรัฐแย้งต่อศาลว่า ศาลแห่งนี้ไม่มีอำนาจพิจารณาตัดสินคดีนี้ เนื่องจากเป็นประเด็นที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงแห่งชาติของสหรัฐ

    คำพิพากษาของศาลโลก ซึ่งตัดสินคดีระหว่างชาติสมาชิกในองค์การสหประชาชาติ มีข้อผูกมัดตามกฎหมาย แต่กระนั้น ศาลแห่งนี้ก็ไม่มีกลไกที่จะสามารถบังคับให้ดำเนินการตามคำตัดสิน

    เมื่อปี 2529 สหรัฐเคยเมินเฉยกับคำตัดสินของศาลนี้ ที่ชี้ว่าสหรัฐละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ ด้วยการสนับสนุนกบฏคอนทราในนิการากัว ส่วนอิหร่านก็เคยเพิกเฉยคำตัดสินปี 2523 ที่สั่งให้ปล่อยตัวประกันระหว่างวิกฤติตัวประกันในอิหร่าน.