คุณเคยสงสัยบ้างไหมว่า พ่อแม่มีวิธีเลี้ยงดูลูกอย่างไรให้เอื้อต่อการบ่มเพาะนวัตกรรุ่นใหม่ เป็นเด็กหัวกะทิมีจิตใจดี ตลก มีคุณธรรม ไม่เคยว่าร้ายใคร  ทุกคนอยู่ชิดใกล้แล้วก็พลอยสุขตามไปด้วย นวัตกรรมมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจทุกวันนี้อย่างยิ่งยวด  เราต้องใช้ระบบการเรียนการสอนแบบไหน เพื่อผลิตนักเรียนที่สามารถคิดวิเคราะห์และสร้างสรรค์ สื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี ประสบความสำเร็จ

            โจเอล โพโพลนี รองประธานฝ่ายทรัพยากรบุคคล บริษัทแอปเปิล คณบดีมหาวิทยาลัยแอปเปิล จบปริญญาเอก สาขาสังคมวิทยาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด อาจารย์สอนที่วิทยาลัยธุรกิจของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดและมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด อดีตคณบดีคณะการจัดการของมหาวิทยาลัยเยล “คุณจะเป็นบริษัทที่ประสบความสำเร็จทางเศรษฐกิจได้ ถ้าไม่ใช่เพราะสร้างคุณค่าเก่งมาก ก็เพราะคว้าคุณค่าที่คนอื่นสร้างไว้ได้เก่งมาก” “จะประสบความสำเร็จด้วยการสร้างสรรค์ได้ ต้องอาศัยนวัตกรรมโดยการหาคำตอบให้ได้ว่า จะนำสิ่งที่ไม่เคยมีมาก่อน มาประกอบกันและเพิ่มมูลค่าได้อย่างไร”

            คีธ มิลเลอร์ ผู้จัดการโครงการสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืน บริษัท3เอ็ม เป็นบ.ผู้ผลิตที่มีนวัตกรรมสูงสุดแห่งหนึ่งของโลก และเป็นคุณพ่อของลูกวัย20กว่าๆสองคน “ผมรับมือกับการสร้างแรงจูงใจให้เด็กรุ่นนี้ทุกวันทั้งที่บ้านและที่ทำงาน ลูกทั้งสองคนของผมเรียนได้คะแนนดี แต่การเรียนรู้สำคัญกว่ามาก เขาไม่เห็นคุณค่าของการทำอะไรเพียงเพื่อให้ได้คะแนนมากขึ้น คะแนนพิเศษท้าคะแนน จะเอาไปทำไม คนรุ่นผมทำสิ่งที่อาจจะไม่อยากทำ แต่ก็จำใจทำเพื่อความก้าวหน้า พนักงานรุ่นใหม่ๆสนใจเรื่องความยั่งยืน เป็นความท้าทายอันยิ่งใหญ่สำหรับคนรุ่นผม คนรุ่นผมต้องพิสูจน์ตัวเองก่อน เด็กรุ่นนี้เข้ามาและต้องการจะสร้างผลงานทันที ความท้าทายอยู่ที่การจับคู่เขากับโครงการที่มีคุณค่าและเป็นประโยชน์ต่อบริษัท”

            สหรัฐฯผลิตนวัตกรขึ้นด้วยความบังเอิญมากกว่าความตั้งใจ ผู้ประกอบการและนวัตกรแทบจะไม่พูดเลยว่า การเรียนที่ทำงานหรือแม้แต่ผู้ปกครองมีส่วนพัฒนาความสามารถหรือสนับสนุนความใฝ่ฝันของเขาอย่างไร ผู้ประกอบการที่มีความสร้างสรรค์เชิงนวัตกรรมมากที่สุด3คน เอ็ดวิน อแลนด์ผู้ประดิษฐ์กล้องโพลารอยด์ บิลเกตส์ มาร์ก ซักเคอร์เบิร์ก ผู้ก่อตั้งแต่และซีอีโอเฟซบุ๊ก ออกมาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด

กลางคันเพื่อสานต่อความคิดของตัวเองให้เป็นจริง รวมถึงสตีฟ จ็อบส์ แห่งแอปเปิล ไมเคิล เดล แห่งคอมพิวเตอร์เดล แลร์รี เอลลิสัน ผู้ก่อตั้งบริษัทซอฟต์แวร์ยักษ์ใหญ่อย่างออราเคิล และนักประดิษฐ์ชื่อดัง ดีน คาเมน ก็เป็นตัวอย่างคนดังในวงการเทคโนโลยีที่ออกจากมหาวิทยาลัยทั้งที่ยังเรียนไม่จบ

            ถ้าต้องการพัฒนาความสามารถของเด็กรุ่นใหม่ในด้านการประกอบการและนวัตกรรม ก็ต้องปลูกฝังความคิดริเริ่ม ความสงสัยใคร่รู้จินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ ทักษะการทำงานร่วมกับผู้อื่น รวมถึงความสามารถในการวิเคราะห์ควบคู่กับอุปนิสัย ความไม่ย่อท้อ ความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น การมีคุณธรรมประจำใจ

            ไขคำตอบตรงใจในการสร้างเมล็ดพันธุ์ที่ดีได้ที่นี่ โครงการขับเคลื่อนด้านการสร้างเสริมสุขภาวะเด็กและครอบครัวและการพัฒนาศักยภาพเยาวชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) สำนักพิมพ์Bookscape สำนักงานอุทยานการเรียนรู้TK Parkจัดกิจกรรมเสวนาสาธารณะ Creating Innovators:สร้างคนรุ่นใหม่ให้เป็นนวัตกรเปลี่ยนโลก เมื่อวันเสาร์ที่2มี.ค. ณ อุทยานการเรียนรู้ TK Park โดยหยิบยกหนังสือเป็นบทเรียนสำคัญ โทนี่ วากเนอร์ เขียน Creating Innovators The Making of Young People Who will Change the World คู่มือสร้างนักนวัตกรรมเปลี่ยนโลก ดลพร รุจิรวงศ์ แปล

            ณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.)กล่าวเปิดงานเสวนาว่า หัวใจของงานนี้คือการนำความรู้ใหม่ๆ ประสบการณ์ บทเรียนน่าสนใจทั่วโลกมาสื่อสารให้คนไทยรับรู้ถึงการพัฒนาเด็ก เยาวชนให้มีองค์ความรู้ เนื่องจากโลกเปลี่ยนแปลง ต้องดึงความรู้จากทุกทิศทางมาสู่มือเรา หาความรู้อย่างสม่ำเสมอเรียกว่าติดอาวุธทางปัญญา ทำอย่างไรให้เยาวชนก้าวไกล สร้างทางเลือกใหม่ๆให้เป็นจริง ส่งต่อไปถึงทุกครอบครัว ทุกโรงเรียน ทุกหน่วยงาน ช่วยกันสร้างสรรค์ไอเดียใหม่ๆ นำบทเรียนจากนานาประเทศที่ประสบความสำเร็จมาใช้กับบ้านเราในสถานศึกษาWorkplace โดยเฉพาะกรณีศึกษาเป็นบทเรียนสำคัญ จากหนังสือคู่มือสร้างนักนวัตกรรมเปลี่ยนโลกเป็นงานสัมภาษณ์หนุ่มสาวคนรุ่นใหม่ด้วยมุมมองที่แตกต่างกัน  

วงเสวนาสาธารณะCreating Innovators:สร้างคนรุ่นใหม่ให้เป็นนวัตกรเปลี่ยนโลก รศ.ดร.วีระศักดิ์ สุระเรืองชัย อาจารย์คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ผู้ร่วมก่อตั้งและหัวหน้ากลุ่มวิจัยFreak Lab คลัสเตอร์วิจัยนวัตกรรมอนาคตที่ผสมผสานวิทย์กับศิลป์เข้าด้วยกัน ได้รับรางวัลนักเทคโนโลยีดีเด่นประจำปี2559จากมูลนิธิส่งเสริมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในพระบรมราชูปถัมภ์และสมาคมการจัดการธุรกิจแห่งประเทศไทย(TMA) ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย(ทีดีอาร์ไอ) นักวิจัยเรื่องระบบนิเวศ“นวัตกรรม”ของไทยและการปฏิรูประบบการเรียนรู้ แดนไท สุขกำเนิด นักออกแบบและพัฒนาบอร์ดเกมรุ่นเยาว์ สมาชิกกลุ่ม “เถื่อนเกม” ผู้ใช้บอร์ดเกมสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อแก้ปัญหาสังคม(บุตรชายดร.เดชรัต สุขกำเนิด หัวหน้าภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์)

พัทน์ ภัทรนุธาพรหรือพีพี  ผู้ร่วมก่อตั้งFreak Lab และนักศึกษาปริญญาเอก MIT Media Lab แล็บวิจัยข้ามศาสตร์ชั้นนำที่สร้างนวัตกรรมเปลี่ยนโลกมานับไม่ถ้วน เมษ์ ศรีพัฒนาสกุล ผู้ก่อตั้ง และCEO บริษัทลูกคิด จำกัด และAsian Leadership Academy(ALA) นวัตกรผู้เปลี่ยนสังคมด้วย Design Thinking ผู้แปลหนังสือDesigning Your Life (คู่มือออกแบบชีวิตด้วยDesign Thinking) ทำหน้าที่ผู้ดำเนินรายการชวนคุย ทั้งนี้ผศ.ปกป้อง จันวิทย์ บรรณาธิการอำนวยการสำนักพิมพ์Bookscapeทำหน้าที่Producerรายการ  

            แดนไท สุขกำเนิด นักเรียนHomeschool นักออกแบบและพัฒนาบอร์ดเกมรุ่นเยาว์ สมาชิกกลุ่ม “เถื่อนเกม” ผู้ใช้บอร์ดเกมสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อแก้ปัญหาสังคมเปิดประเด็นว่ามาจากกลุ่มมหาวิทยาลัยเถื่อน และกลุ่มมะขามป้อมมารวมตัวกันสนใจเรื่องการศึกษา ไม่ใช่เป็นเรื่องป่าเถื่อนแต่อย่างใด “พ่อและพี่ชายผมรู้จักบอร์ดเกมในภายหลัง ในขณะที่ผมรู้จักบอร์ดเกมตอนอยู่ชั้นประถมปีที่4 ทดลองเล่นแล้วสนุกดี เกิดความคิดออกแบบบอร์ดเกมด้วยการเปลี่ยนเนื้อเรื่องติดเกาะเป็นติดอยู่ในทะเล เพราะคิดว่าน่าจะทำอะไรได้มากกว่านั้น ด้วยการสร้างกติกาใหม่ เป็นกลุ่มเถื่อนเกม เป็นเกมอะไรก็ได้ใช้จอProjector ผมชอบเกมที่ออกแบบเอง การจัดการกับโรคไข้เลือดออก มีทั้งฝ่ายหมอ ฝ่ายกำจัดยุงลาย มีวิธีการจัดการฉีดยาฆ่ายุงหรือสร้างแหล่งกักกัน เล่นกันจนกว่าได้ข้อยุติคือชัยชนะ เกมเป็นการจำลองประสบการณ์ ผมไม่ได้คิดว่าเป็นนวัตกร แต่นำสิ่งที่เราชอบในใจมารวมกันเพื่อนำเสนอในบอร์ดเกม”

            ความสนใจในการเล่นบอร์ดเกมนับตั้งแต่การออกแบบเอง พ่อแม่ก็สนุกที่จะเล่นกับเราด้วย  ถ้าไม่มีจุดเริ่มต้นของการทดลองและพัฒนาเกม ปรับแก้ไขเรื่อยๆ แต่ละเกมล้มหลายครั้งกว่าจะทำได้สำเร็จ  ต้องใช้พลังในการทำเกม เกมยุงลาย เกมชาวประมง เมื่ออยากทำเกมก็ต้องลงมือศึกษาและทำให้เป็นจริงด้วย เมื่อรู้ตัวว่าชอบบอร์ดเกมก็ต้องเจาะลึกเป็นPassion เกมที่เราทำต้องตอบโจทย์สังคมได้ด้วย

            ในช่วงที่แดนไทเรียนในระบบร.ร.ปกติ เป็นเด็กเรียนดีมีความสนิทสนมกับครู ในการทำProjectเสนอครู บางครั้งมีความคิดเห็นต่างไปจากครู ก็สามารถต่อรองกับครูได้ในช่วงชั้นประถมปีที่6  “ผมเลือกเรียนแบบHomeschool เป็นความคิดผมเอง ไม่ใช่พ่อแม่ ผมเลือกการอ่านหนังสือด้วยตัวเองเป็นหลัก ในช่วงแรกที่หันมาเรียนแบบhomeschool นอนอืดทั้งวันเป็นเดือน สลับกับการดูYou Tubeคือเรามีเวลากับสิ่งที่เราชอบ เทอมแรกรู้สึกว่าเราทำอะไรไม่ได้  ยอมรับว่าแรกๆเครียด กังวล เพราะเพื่อนๆไปเรียนพิเศษในขณะที่เรานอนเฉยๆ ยอมรับว่าตอนนั้นเราแข่งขันกับเพื่อนไม่ได้ จากนั้นก็เริ่มจัดเวลาในการอ่านหนังสือ เราออกแบบเกมให้กับตัวเอง เราจะไปแข่งขันกับเพื่อนทำไม ในเมื่อเราเรียนด้วยตัวเอง เรียนผ่านอินเตอร์เน็ต ผมว่าผมได้แต้มในสิ่งที่ผมใช้เวลากับสิ่งที่ชอบซึ่งแตกต่างจากเพื่อนที่เรียนในระบบร.ร.”

            ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย(ทีดีอาร์ไอ หรือฉายาดร.ผมม้า เด็กเรียนเก่งมากสอบได้ที่1ของเมืองไทย เรียนจบปริญญาเอกวิศวกรรมศาสตร์ที่Tokyo Institute of Technology มีประสบการณ์ทำงานกับNomura Research Institute เป็นresearch houseของวาณิชธนกิจขนาดยักษ์ของญี่ปุ่น ให้ข้อคิดเกี่ยวกับนวัตกรคือ คนที่ทำของใหม่ด้วยการปรับปรุงของเดิมให้ดีขึ้นเรื่อยๆ ไม่หวือหวา หนังสือเล่มนี้จะเชิญชวนให้พ่อแม่ครูช่วยกันสร้างนวัตกรรมเปลี่ยนโลก ทุกคนเป็นนวัตกรได้และมีทั้งรับพรและคำสาป พรจากนวัตกรประสบความสำเร็จ อิ่มเอมใจ ตื่นเต้นเพราะมีการเปลี่ยนแปลงตลอด เรื่องของชีวิตมีความแตกต่างยังมีคนในสังคมที่ไม่เข้าใจอีกเยอะ สังคมไทยเป็นสังคมที่อยากอยู่กับที่ ถอยหลังไปหาอดีต การทำอะไรแปลกๆแตกต่างกว่าคนอื่นจะเหนื่อยนิดหนึ่ง  เราต้องทำด้วยความระมัดระวังตัวเองด้วย

            ในหนังสือเล่มนี้เมื่อพ่อแม่เลี้ยงลูกให้เป็นนวัตกร แต่เมื่อกลับมาพบกับความจริงภายในโรงเรียน เป็นการเรียนเพื่อจะเอาเกรดความรู้ เกิดเป็นแรงกดดันมีความขัดแย้งลึกๆ ลูกกลับเข้าห้องเรียนก็เกิดความเบื่อหน่าย แต่ถ้าปล่อยให้โลดแล่น คนรอบข้างก็จะไม่พอใจ  ดังนั้นคนที่จะทำอะไรนอกกรอบหรือเป็นนัก

นวัตกรได้นั้นจะต้องมีความสามารถเฉพาะตัว ในสังคมไทยยังไม่ค่อยเปิดใจในเรื่องนี้ จึงต้องระมัดระวังด้วยเพราะคนรอบตัวไม่ยอมรับ จะให้เด็กเล่นดนตรี บางครั้งเด็กก็ไม่อยากทำการบ้าน

            มีบางประเด็นที่เกิดขึ้นเมื่อพ่อให้ลูกทำการบ้านส่งครู แต่เมื่อครูตรวจการบ้านแล้ว บอกว่าขนาดของกระดาษไม่ถูกต้องถูกปรับตก คิดดูสยามประเทศมีเหตุการณ์เช่นนี้ อยากให้ทุกคนได้อ่านหนังสือเล่มนี้ อย่าคิดเพียงอย่างเดียวว่าเป็นนวัตกร ให้คิดด้วยว่าจะเอาตัวรอดได้หรือไม่? ต้องค่อยๆทำแบบหลบๆซ่อนๆ แอบอ่านแต่อย่าให้ใครดูรู้เห็น บางครั้งครูสอนนักเรียนก็เบื่อได้เหมือนกัน ถึงผมจะแอบหลับแต่เรื่องนี้เป็นความสามารถเฉพาะตัว การที่จะเป็นนวัตกรได้นั้นสิ่งสำคัญต้องทำให้เกิดประโยชน์ต่อสังคม ขณะเดียวกันคนทำก็มีความเสี่ยง ต้องมีskillอยู่กับ/2วัฒนธรรมที่มีความแตกต่างกันด้วย วัฒนธรรมแบบเดิมที่ร.ร.สอนทุกอย่าง ห้องเรียนเงียบฟังครูอย่างเดียวแตกต่างกับการทำนวัตกรรมที่เน้นความเก่งของแต่ละคน การทำนวัตกรรมในไทยต้องค่อยๆทำเหมือนกับการซ่อนแอบอ่านอย่าให้ครูเห็น บางครั้งระบบที่ครูสอนก็ทำให้เราเบื่อ ทำให้นักเรียนแอบหลับ แต่ก็ต้องแอบทำอย่าให้ครูที่ใส่ส้นสูงเข้ามาใกล้ๆ

“ผมเป็นคนหนึ่งที่แอบหลับประจำเป็นเรื่องความสามารถเฉพาะตัว ถ้าเราจะทำเรื่องที่แตกต่างในเมืองไทย นวัตกรที่สำคัญต่อประเทศ ต่อสังคม แต่คนที่ทำก็มีความเสี่ยงต้องมีSkillใน2วัฒนธรรมที่แตกต่างด้วย วัฒนธรรมแบบเดิมที่ร.ร.สอนทุกอย่างซี่งตรงข้ามกับการทำนวัตกรรมที่เน้นความเก่งของแต่ละคนในร.ร.ที่จะต้องทำเพียงคนเดียว ในห้องเรียนไทยต้องเงียบฟังครูเท่านั้น ดังนั้นคนที่ต้องการทำนวัตกรรมในไทยต้องค่อยๆทำและได้รับการยอมรับ”

            ในหนังสือเล่มนี้ ครูที่เป็นพี่เลี้ยงเด็กในสหรัฐฯถูกมองว่าเป็นตัวประหลาดด้วย เพราะเขามีวิธีสอนและให้คำปรึกษาแตกต่างจากเพื่อนร่วมอาชีพ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ดมีความเป็นInnovative อาจารย์ไม่ได้รับการบรรจุเป็นอาจารย์ประจำแต่อย่างใดเพราะต้องมีผลงานวิจัย  ตอนที่อาจารย์เป็นพี่เลี้ยงเด็กกลายเป็นแกะดำของนักวิชาการโดยทั่วไป สวทช.ให้ทุนอาจารย์เพื่อจะสร้างนักวิทยาศาสตร์ เพื่อเข้าชิงรางวัลโนเบิลไพรส์ การที่จะเป็นนักนวัตกรได้นั้นต้องนำความรู้มาประติดประต่อกันเพื่อใช้ได้จริง โมฮาเหม็ดยูนุสได้รางวัลโนเบิลไพรส์สาขาสันติภาพไม่ใช่สาขาเศรษฐศาสตร์แต่อย่างใด

            “ผมถูกเลี้ยงดูแบบครอบครัวคนจีน พ่อแม่ปลูกฝังเรื่องการศึกษา อยากให้ลูกเป็นหมอ ผมโชคดีที่พี่สาวและพี่ชายเป็นหมอไปแล้ว ผมจึงมีอิสระไม่ต้องเป็นหมอ พ่อชวนมาเดินสนามหลวงซื้อหนังสือไปให้อ่าน ผมอ่านหนังสือตั้งแต่เช้าอ่านBoot Camp200หน้า ขาดเพียง50หน้า เป็นทักษะที่ได้รับการฝึกฝนให้อ่านหนังสือได้อย่างรวดเร็วมาก ประสบการณ์นี้ก็นำมาใช้กับลูกผม เวลาพาลูกไปโรงเรียน การอ่านเป็นasset แต่การเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง การอ่านนิทานเรื่องยาวๆกล่อมลูกหลับอย่างที่ว่าเล่าต่อเนื่องเกือบปีได้ เมื่อลูกโตขึ้นก็เอาเรื่องดร.ซุส นักคิดประดิษฐ์อะไรแปลกๆมาอ่านให้เขาฟัง พ่ออ่าน70%ลูกอ่าน30% เรื่องต่อไปก็ให้เขาอ่านครึ่งหนึ่งผมอ่านให้เขาฟังครึ่งหนึ่ง  เป็นการฝึกฝนให้เขารักการอ่านกระตุ้นในสิ่งที่เขาสนใจ”

            “ลูกผมเป็นผู้ชาย เขาสนใจคณิตศาสตร์ พ่อแม่ก็ต้องกระตุ้นสิ่งที่อยู่ในจิตใจของเขา สารคดีบีบีซีอาจจะเป็นยาขมหม้อใหญ่สำหรับเด็กๆ แต่เราต้องมีวิธีกระตุ้นให้เขาอยากดู การสร้างสารคดีเรื่องจักจั่นที่โผล่ออกมาจากใต้ดินหลังจากที่อยู่แล้ว11ปีและ13ปี ดวงตาเขาเป็นประกายเพราะเรากระตุ้นในสิ่งที่เขาอยากรู้อยากเห็นมากยิ่งขึ้น แต่ถ้าเขาไม่สนใจเราก็ไม่ควรจะไปฝืนเขา แต่จะต้องหาวิธีกระตุ้น คนเป็นพ่อเป็นแม่จะต้องจะต้องพาลูกไปเจอของเยอะๆ เหมือนพาไปกินบุฟเฟ่ต์ เรามีหน้าที่ส่งเสริมM-Power ให้มากยิ่งขึ้น การตัดสินใจเลือกร.ร.ให้มีระบบการเรียนการสอนแบบเปิดหูเปิดตา เรียนActive learning ผมส่งลูกไปเรียนร.ร.ในเครือUnited World College(UWC)หรือร.ร.สหสากลอยู่ที่ประเทศญี่ปุ่น มีการสอนให้เด็กมีSocial Mindทำกิจกรรมเพื่อสังคม ขณะเดียวก็ต้องปล่อยให้เด็กโตในวิถีของเขา ถ้าปล่อยให้พ่อแม่ปู่ย่าตายายตามใจและเด็กถูกเอาใจ หรือพ่อแม่ตัดสินใจให้ลูกจะมีความเสี่ยงระดับหนึ่ง ถ้าเขาอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี เขาก็จะเติบโตในรูปแบบที่ดีด้วย”

            ร.ร.ต้องตั้งคำถามว่าเราจะปรับปรุงการเรียนการสอนให้เด็กเป็นนวัตกรได้อย่างไร การปฏิรูปการศึกษาจึงเป็นเรื่องใหญ่ เราอยากปั้นนักวิจัยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี ขณะเดียวกันก็ต้องสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้ร.ร.ทำนวัตกรรมทางการศึกษา TDRIร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการเปิดให้ประเทศไทยทำนวัตกรรมแปลกๆให้เกิดความปลอดภัย ด้วยการทดลองใน10ร.ร.ครูสอนที่แตกต่าง การประเมินผลทำให้เด็กมีความคิดสร้างสรรค์ได้ประโยชน์กับทุกฝ่าย

            รศ.ดร.วีระศักดิ์ สุระเรืองชัยกล่าวว่าความคิดความอ่านในการสร้างสรรค์ ศิลปิน นักวิทยาศาสตร์ นักเทคโนโลยี นักแต่งเพลง คนเหล่านี้ใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการทำงานเป็นInnovator คนที่อยู่ในยุค4.0ใช้ความพยายามในการยัดเยียดให้เกิดwording เพื่อกระตุ้นเร้าสังคมเป็นสิ่งที่ดี ทำอย่างไรที่จะทำให้โครงงานทางวิทยาศาสตร์ได้A แต่เมื่อมีการCopy ทั่วทั้งประเทศจะเกิดนวัตกรรมได้อย่างไร เรื่องเหล่านี้ต้องเรียนรู้วิธีคิด คิดเป็นทีม ความคิดความอ่านทำแล้วให้เกิดความสนุกได้ สร้างValueให้เกิดขึ้นได้โดยไม่รู้ตัว เรานำหอยมาเป็นตัววัดน้ำเสียที่มีสารเคมีตกค้างเพื่อควบคุมนาข้าว เป็นOrganic Farming มีกล้องวงจรปิดจับตลอด24ชั่วโมง หอยเมื่อเจอสารเคมีจะขยับตัว เกิดเป็นนวัตกรรมเป็นเซนเซอร์ตรวจวัดสารเคมีในลำธารลำคลองได้ ก่อนที่สารเคมีตกค้างจะเข้าไปทำความเสียหายในนาข้าวได้

            ผู้ใหญ่ในแวดวงนักวิทยาศาสตร์อยากให้คนไทยโดยเฉพาะกลุ่มเด็กชั้นมัธยมต้น มัธยมปลายสนใจเรื่องชีววิทยา เคมี ฟิสิกส์ จึงเลือกเด็กมัธยมต้นมาเรียนรวมกัน พวกเราเป็นอาจารย์นักวิจัยของมหาวิทยาลัยสร้างกิจกรรมให้กับเด็กๆ ทำอย่างไรให้ออกจากบทเรียนของหนังสือเรียน ด้วยการคัดเลือกเด็กที่มีความสามารถสูงๆออกจากบทเรียน เพื่อมิให้มีความแตกต่าง เด็กที่อยู่ในชนบทหรือเด็กในเมืองสามารถทำกิจกรรมร่วมกันได้  การที่นำเด็กเข้าไปในป่าไกลๆเป็นศิลปะในการเรียนรู้ด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี วรรณกรรม ความเป็นนวัตกรรมไม่ใช่เป็นเรื่องเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว เราต้องฟูมฟักเด็กในวัยที่แตกต่างกัน เด็กอยากเล่นสนุก เราต้องสร้างกิจกรรมให้เขาเล่นในช่วงปิดเทอม ให้เขาคิดว่าเขาอยากจะทำอะไรก็ได้ เริ่มตั้งแต่การตั้งคำถาม รู้จักกระบวนการแก้ไขปัญหา การแสวงหาคำตอบเป็นอิสระในสิ่งเหล่านี้ด้วย

            “ในช่วงที่ลูกผมเรียนอยู่ชั้นประถมปีที่1 มีหนังสือวาดเขียนวาดศัพท์ต่างๆ มีโจทย์ให้วาดแมลงปอ10ตัว เขาวาดแล้วได้คะแนนกลับมา3/10 เพราะครูนับว่ามีแมลงปอเพียง3ตัวเท่านั้น  คือเขาวาดแมลงปอไปแล้วเกิดขี้เกียจก็ไปวาดต้นไม้ เพื่อสื่อความหมายว่าแมลงปอไปโผล่อยู่ด้านหลังของต้นไม้ เห็นแต่เพียงปีก นี่คือวิชาวาดเขียน เราอยากจะได้สิ่งที่เป็นนวัตกรรมในอนาคต เราอยากได้คนที่มีความคิดสร้างสรรค์ มาจากจินตนาการ แต่เด็กกลุ่มนี้จะรอดได้อย่างไร เพราะลูกอยู่กับร.ร.มากกว่าอยู่กับพ่อแม่ที่บ้าน จึงต้องใช้โอกาสเป็นเครื่องมือในการฟูมฟักเขาให้ได้ ผมชอบไปส่งลูกไปร.ร.ด้วยตัวเองเพราะได้มีโอกาสพูดคุยและเล่นกับลูกระหว่างการเดินทาง เรามีบทสนทนาด้วยการตั้งคำถามด้วยกันทั้งสองฝ่าย”

            พัทน์ ภัทรนุธาพรหรือพีพี  ผู้ร่วมก่อตั้งFreak Lab และนักศึกษาปริญญาเอก MIT Media Labกล่าวเสวนาผ่านวิดิโอคอลล์แม้จะอยู่กันคนละซีกโลกก็คุยกันได้ ที่สถาบันMIT1ในLabสร้างนวัตกรรมเปลี่ยนโลก เล่าว่าครั้งแรกๆที่มีจอสัมผัสมีเสียงต่อต้านมากมายในการสร้างนวัตกรรม เนื่องจากคนส่วนใหญ่ชินกับการกดปุ่ม และมีข้ออ้างว่ามือคนสกปรกไปแตะหน้าจอทำให้เลอะเทอะตลอดเวลา ทำกับข้าวแล้วมาแตะหน้าจอ เมื่อนักศึกษาปริญญาโท ปริญญาเอกทำงานวิจัย ทำให้คนและหุ่นยนต์รวมกันเป็นหนึ่งเดียวด้วยนวัตกรรม นักนวัตกรจะไม่ให้คำจำกัดความตัวเองว่าฉันเป็นนักนวัตกร แต่เราต้องยอมรับว่าสังคมเป็นผู้ป้อนให้กับเราเหมือนกับสตีฟจ๊อปสร้างบทบาทใหม่ๆให้กับตัวเอง เรารวมกันทำให้เกิดสิ่งใหม่ๆเกิดขึ้นด้วย เมื่อคนคิดถึงบิลเกตต์ เราเห็นนวัตกรรมที่เกิดขึ้นรอบตัวของเขา

            คอมพิวเตอร์ที่ใช้จอแบบสัมผัสย่อมสกปรกแน่ๆ ถ้าศึกษากันจริงๆแล้วโทรศัพท์ไอโฟน ไอแพดก็สกปรกเหมือนกันทั้งหมด เพราะเต็มไปด้วยเชื้อโรคแบคทีเรียติดมากับมือเต็มไปหมด ดังนั้นจึงต้องใช้น้ำยาทำความสะอาดล้างจอ อาจจะมีใครสักคนเอาเชื้ออีโคไลมาแปะติดไว้ก็ได้ ถ้าสังเกตลูกบิดประตูห้องน้ำล้วนแล้วแต่มีเชื้อโรค แต่สิ่งหนึ่งที่ต้องไม่ลืมก็คือ อย่าได้จงใจสร้างนวัตกรรมด้วยการกดดันหรือบีบบังคับให้ทำขึ้นมา แต่จะต้องเกิดขึ้นมาจากความสนุกทำให้เกิดความรู้สึกpassionเป็นสิ่งสำคัญที่สุด การสร้างแรงบันดาลใจ นำของเล่นที่ไม่ได้ใช้แล้วมาเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนการสอน กิจกรรมมุดถ้ำดูหอยทำอย่างไรให้ร.ร.ปลอดภัยจากสิ่งแผลงๆที่เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา

            สมัยที่ผมเป็นเด็ก ยายเอาจิ๊กซอว์ไดโนเสาร์ติดไว้ข้างเปล ครูหลอกว่าถ้าชอบไดโนเสาร์ต้องเรียนวิทยาศาสตร์ ครอบครัวเป็นคนปัตตานีเป็นจังหวัดที่มีความสงบมากอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ เห็นน้ำผุดจากคูน้ำคนก็ไปรุมดูกันว่าจะมีก็อดซิลล่าด้วยรึเปล่า ทุกคนล้วนต่างหาเหตุผลด้วยความอยากรู้อยากเห็นประสาเด็กๆโตขึ้นมาหน่อยทำโครงงานวิทยาศาสตร์เป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นมาก วิทยาศาสตร์เป็นเรื่องเท่เจ๋งมากเหมือนกับเราดูในภาพยนตร์ไซไฟ ที่สหรัฐเป็นจุดกำเนิดของภาพยนตร์ไซไฟทำให้การเดินทางจากสยามประเทศมาอยู่สหรัฐฯได้อย่างง่ายดาย

            ที่สถาบันMITมีการตั้งรางวัล Disopenion Awards ทำให้เกิดประโยชน์ขึ้นมาได้ เราไม่สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงทำตามๆกันได้ ต้องมีการสร้างกฎกติกาใหม่ การรับอาจารย์ที่สถาบันMITมีการตั้งคำถามแปลกๆ2ข้อ ถ้าคุณไม่ได้อยู่สถาบันMIT แล้วมีคนให้ทุนก้อนหนึ่งเพื่อให้คุณทำสิ่งใหม่ๆ เพราะความคิดที่เป็นขบถทำให้สถาบันMITขยับไปข้างหน้าได้ การเป็นขบถจึงทำให้เรารู้สึกสนุกเป็นเรื่องท้าทายที่อยากจะเอาชนะเกมให้ได้ การที่จะเป็นCreative Learner ต้องเริ่มต้นจากการมีใจรัก Passsion มีความกระหายที่อยากจะทำงานต่อ คนรอบข้างชุมชนก็อยากเรียนรู้ เป็นความสนุกสนานมากขึ้น เป็นเรื่องท้าทายที่จะทำให้เป็นที่ยอมรับ

            “ผมเป็นลูกคนเดียวของพ่อแม่ ป๊าได้มรดกการสะสมLegoส่งต่อกันในครอบครัว กงสีเลโก้ส่งมอบเป็นรุ่นๆเราก็ต่อlegoเป็นยานอวกาศเป็นการสั่งสมประสบการณ์ที่เราลงมือทำด้วยตัวเอง เมื่อโตขึ้นเรียนชั้นมัธยมก็สนใจเรื่องฟิสิกส์ เด็กอยากรู้อยากเห็นชอบตั้งคำถามไม่ใช่เรื่องผิดแต่อย่างใด การอยากรู้อยากเห็นเป็นสิ่งทีดีควรได้รับการส่งเสริมด้วย”

            เมษ์ ศรีพัฒนาสกุลสรุปประเด็นว่าคนที่คิดเก่งอย่างเดียวไม่ได้ จะต้องเอาตัวรอดได้ด้วย ถ้าคิดต่างก็จะกลายเป็นปัญหา ไม่ใช่คิดเก่งอย่างเดียว แต่จะต้องเอาตัวรอดด้วย เพื่อให้แนวคิดอยู่รอดในสังคมและได้รับการยอมรับ เราต้องผลักดันให้คนในองค์กรสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ กล้าเรียนรู้ให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ออกแบบกระบวนการworkshop ความไม่รู้เป็นทรัพย์สินต้องมาพร้อมกับความคิดที่ไม่มีกรอบด้วย การเข้าไปในแต่ละองค์กรจะต้องมีการดีไซน์ให้เกิดความร่วมมือเป็นแนวคิดใหม่ๆ

            “ตอนนี้ลูกเมย์อายุ2ขวบวัยกำลังกินกำลังนอน อยากอยู่กับแม่ ปล่อยให้เขาได้เล่น พาลูกไปไหนที่ไม่เหมือนเดิม ไปทั้งคาเฟ่แมว คาเฟ่หมาเป็นกำไรชีวิตคือให้เขาได้เห็นโลก ไม่ต้องไปต่างประเทศ แต่ตั้งคำถามกับเวลาที่อยู่กับเขาทำให้เขาฉุกคิดได้ ดังนั้นอยากให้ลูกได้เจออะไรมากที่สุด บางคนกว่าจะรู้ว่าตัวเองชอบอะไรก็อายุ60ปีแล้ว ถือได้ว่าเป็นjourneyของการเรียนรู้