“ควรจัดบ้าน” ก่อนเจ็บหนัก หรือก่อนตาย... เป็นหัวข้อที่ ดร.วรากรณ์ สามโกเศศ นักการศึกษาและนักวิชาการคนเก่งได้เขียนแนะนำไว้ ยิ่งอ่านก็ยิ่งต้องคิดตามนะคะว่า ...อายุปูนนี้น่าจะได้เวลาที่เราควรจะเริ่มคิดเรื่องนี้หรือคิดตามบ้างละ...อาจารย์บอกว่า

      ทุกคน…ที่เป็นผู้สูงวัย…ล้วนมีสิ่งของที่รักและหวงแหน… ไม่ว่าจะเป็นของธรรมดา……เครื่องแก้ว …พระเครื่อง…ปืน…แสตมป์…นาฬิกา…แหวน…ตุ้มหู…กำไล…หนังสือ …อัลบั้มรูปภาพครอบครัว …มีด…ปากกา …ไฟแช็ก ฯลฯ ที่เก็บเอาไว้…หรือสะสม…มาตั้งแต่ยังเป็นเด็ก…หรือ…ตอนเป็นหนุ่มสาว

      ความจริงที่โหดร้าย…ก็คือ …เมื่อท่านจากโลกนี้ไปแล้ว …ไม่มีอะไร…จะประกันได้ว่า…คนอื่นเขาจะรักใคร่ไยดี …ทะนุถนอม …และเห็นคุณค่า…ของสิ่งของเหล่านี้เหมือนตัวท่าน …เพราะเขาไม่ใช่ท่าน…และย่อมมีรสนิยมที่แตกต่างไป

      หนังสือชื่อ The Gentle Art of Swedish Death Cleaning (2018) เขียนโดย Margareta Magnusson พยายามให้คำตอบโดย “death cleaning” หมายถึง…กระบวนการจัดบ้านให้เรียบร้อย…เมื่อตระหนักว่า…ตนเองเป็น “ไม้ใกล้ฝั่ง” เธอให้คำแนะนำพอสรุปได้ดังนี้

      (1) การจะสามารถเริ่ม “จัดบ้าน” ให้เรียบร้อยก่อนตายได้นั้น …ต้องยอมรับเสียก่อนว่า …ความตาย…เป็นเรื่องปกติ (มรณานุสติ) ที่เกิดขึ้นกับทุกคน…โดยผู้สูงวัยทุกคน…อยู่ในวัยที่มีโอกาสสูงที่จะเกิดขึ้น …อีกทั้ง…ไม่ต้องการให้ความตายของตนเองเป็นภาระแก่ผู้อื่น

      (2) วัยที่ควรเริ่ม “จัดบ้าน” คือ 65 ปี…ซึ่งเป็นวัยที่ยังแข็งแรง…พอที่จะยังจัดการได้ …หรือในอายุเท่าไรก็ตาม…

      (3) death cleaning มิได้หมายถึง…การจัดให้เป็นระเบียบเท่านั้น …หากหมายถึง …พิจารณาสิ่งของที่มีทั้งหมดอย่างละเอียด ว่า…อะไรจะทิ้ง …อะไรจะมอบให้ใคร …อะไรจะขาย …และอะไรที่พอจะเก็บไว้…เพื่อการมีชีวิตอยู่จนถึงบั้นปลาย

      (4) เริ่มต้น “จัดบ้าน” …โดยมุ่งไปที่ของใหญ่…ที่เก็บไว้โดยไม่ใช้ก่อน…เช่น ตู้เสื้อผ้า …เฟอร์นิเจอร์ …ตู้พลาสติก 4 ลิ้นชัก…อุปกรณ์กีฬา…ที่ไม่ใช้แล้ว ฯลฯ โดยมอบให้คนที่ต้องการไม่ว่า…จะเป็นลูกหลาน…หรือ…คนชอบพอกัน …อย่าเริ่มที่สิ่งเล็กๆ เช่น จดหมายเก่า …รูปเก่า …ภาพเก่า  ฯลฯ…เพราะจะเป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลานาน …การอ่าน…และการเลือกทิ้งของเหล่านี้…

      (5) สิ่งสำคัญมาก…คือ…จงทำลายจดหมาย…บันทึกเอกสาร …สิ่งพิมพ์ …รูปถ่าย …ข้อเขียน…หรือสิ่งของ…ที่เป็นสิ่งที่เปิดเผยความลับส่วนตัว…เพราะอาจทำให้ตนเองดูไม่ดี …ดูไม่อยู่ในทำนองคลองธรรม…ในสายตาของลูกหลาน…โดยเฉพาะอย่างยิ่ง…จะสร้างความรู้สึกลบ…เกี่ยวกับตนเองโดยไม่จำเป็น

      (6) รูปภาพทั้งหมด…แปรให้อยู่ในไฟล์ดิจิทัล…เพื่อความคงอยู่ต่อไป…หากลูกหลานสนใจ …หากเก็บไว้เป็นภาพอย่างเก่า…อาจผุพัง…และถูกโยนทิ้ง…เพราะไม่เห็นความสำคัญ

      (7) คุยกับลูกหลานในเรื่องความตายอย่างเปิดเผยว่า …จะให้สิ่งใดแก่ใคร…เมื่อตายไปแล้ว …พร้อมสนับสนุน…ด้วยเอกสารแสดงเจตจำนง…เพื่อไม่ให้ลูกหลานทะเลาะกัน…และอิจฉาริษยา

      Magnusson บอกว่า…ลูกหลานอยากได้ของดีๆ บางชิ้น…ที่ได้เลือกสรรมาแล้วแต่…ไม่ต้องการของทั้งหมด …เพราะในสายตาของเขานั้น…ส่วนหนึ่งเป็นขยะ

      สำหรับมนุษย์ป้าคิดว่าไม่รออีก 5 ปีค่อยเริ่มจัด เพราะชีวิตนี้ไม่มีอะไรแน่นอน..จริงไหมคะ.

                                                              "ป้าเอง"