เรื่องกิจวัตรจำเป็นประจำวัน หรือที่วงการแพทย์เรียกว่า ADL-Activity of Daily Living นั้นเป็นสิ่งที่กลุ่มมนุษย์ลุงมนุษย์ป้าทุกคนต้องรู้

      อันนี้ยืมมาจากข้อเขียนของ นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์ ที่เพื่อนๆ ส่งต่อกันทางไลน์นั่นเอง

      คุณหมออธิบายว่า กิจวัตรจำเป็นประจำวันที่จำเป็นนี้มีสองระดับ

      ระดับแรก กิจวัตรประจำวันพื้นฐาน (basic ADL) ได้แก่ 

      1.สุขศาสตร์ส่วนบุคคล (personal hygiene) เช่น อาบน้ำ ล้างหน้า แปรงฟัน ตัดเล็บ หวีผม

       2.การแต่งตัว (dressing) เลือกเสื้อผ้าเองได้อย่างเหมาะสม ทั้งตามกาละ เทศะ และสามัญสำนึก

      3.การป้อนอาหารตัวเอง (feeding) หรือการกินนั่นแหละ

      4.การจัดการอึฉี่ (continence management) หมายถึงการอั้นเมื่อควรอั้น ปล่อยเมื่อควรปล่อย เมื่อไรควรไปห้องน้ำ

       5.การเคลื่อนไหวเดินเหิน (ambulating) การยันกายจากท่านอนลุกขึ้นนั่ง การลงจากเตียงเอง การลุกจากท่านั่งขึ้นยืน การเดินไปเดินมาได้เอง

      ระดับที่สอง กิจวัตรประจำวันที่มีประโยชน์ (IADL-Instumental Activities of Daily Living) ได้แก่

      1.ความทนเหงา (Companionship and mental support) ความทนเหงาเป็นคุณสมบัตินะ ไม่ใช่โทษสมบัติ หากใครขาดก็อยู่คนเดียวลำบาก ต้องมีคนมาอยู่ด้วยมาให้การพยุงทางใจจึงจะอยู่รอด ความในข้อนี้ยังรวมถึงความสามารถสื่อสารกับคนอื่น (communication skill) เช่น พูดโทรศัพท์ได้ ใช้มือถือเป็น ส่งอีเมลได้ เป็นต้น

      2.ความสามารถขนส่งตัวเอง (Transportation) พูดแบบบ้านๆ ก็คือว่าขับรถเป็นป่าว ขึ้นรถเมลเป็นป่าว ขี่ จยย.เป็นป่าว เดินไปเองได้ป่าว

      3.ความสามารถทำอาหารเอง (Preparing meals) เริ่มตั้งแต่การวางแผน จะกินอะไรบ้าง จะซื้ออะไร หุง ต้ม ทำได้ไหม ทำเองไม่ได้ก็..อด

      4.ความสามารถช็อป (shopping) จะซื้อของกินของใช้อะไรเข้าบ้านบ้าง ตัดสินใจเองได้ไหม สมัยสาวต้องเก่งอยู่แล้ว แต่ตอนนี้ทำได้หรือป่าว

      5.ความสามารถจัดการที่อยู่ของตัวเอง (housework) ซักผ้า กวาดพื้น ถูพื้น ดูดฝุ่น เอาขยะไปเท เอาสัมภารกไปทิ้ง เพื่อให้บ้านตัวเองสะอาดอยู่เสมอ น่ามาเยี่ยมมาเยือนสำหรับแขก และรับแขกที่บ้านได้เอง

      6.ความสามารถบริหารยาด้วยตัวเอง (Managing medications) ถือเป็นส่วนที่ยากที่สุดของ IADL คือต้องรู้ว่าตัวเองกินยาอะไรบ้าง แต่ละตัวกินเพื่ออะไร ขนาดที่ต้องกินเท่าไหร่ กินวันละกี่ครั้ง กินเมื่อใด มันมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง

      7.ความสามารถบริหารเงินของตัวเอง (Managing personal finances) ใช้จ่ายไม่เกินเงินที่ตัวเองมี จ่ายบิลต่างๆ เช่น ประปา ไฟฟ้า อินเทอร์เน็ต รับเงิน (ถ้ายังมีรายรับ) โอนเงิน ฝากเงิน และลงทุนทางการเงินได้เองโดยไม่โดนใครหลอกต้มเอา

      ทั้ง 5+7 ข้อข้างต้นคือ จปฐ. (จำเป็นพื้นฐาน) ที่ สว.ทั้งหลายพึงใส่ใจฝึกฝนให้ทำได้อย่างชำนาญอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้ตัวเองกลายเป็นคนง่อยเปลี้ยเสียขาเป็นภาระให้คนอื่นต้องมาประคบประหงมดูแลนคะ ..คุณหมอขอบอก.

                                                                        "ป้าเอง"