คุณหมอสันต์ ใจยอดศิลป์ ระบุว่า วงการแพทย์วินิจฉัยและจัดชั้นโรคสมองเสื่อมเป็นสามระดับคือ เล็กน้อย ปานกลาง รุนแรง ด้วยการใช้คะแนนการทำงานของสมอง แต่คนทั่วไปมีโอกาสน้อยมากที่จะได้รับการวินิจฉัยดังกล่าวอย่างจบสิ้นกระบวนความ เพราะเป็นการวินิจฉัยที่สิ้นเปลืองเวลาพอสมควร 
    ดังนั้นคุณหมอจึงแนะนำให้วินิจฉัยตัวเองด้วยเกณฑ์ง่ายๆ ที่เชื่อถือได้ ลองมาดูกันว่าเราใกล้เคียง หรือยังสบายๆ กับปัญหาสมองเสื่อม
     โรคสมองเสื่อมระดับเล็กน้อย (MCI) วินิจฉัยเอาจากการที่คนใกล้ชิดทักว่าเราขี้ลืม ซึ่งตัวหมอสันต์เองก็ถูกวินิจฉัยว่าเป็นสมองเสื่อมระดับนี้ไปแล้วเรียบร้อย
    โรคสมองเสื่อมระดับปานกลาง ให้วินิจฉัยเอาจากเกณฑ์ความสามารถในการทำกิจวัตรสำคัญประจำวัน (instrumental activity daily living-IADL) 7 อย่าง หมายความว่า กิจกรรม 7 อย่างต่อไปนี้ หากท่านไม่สามารถทำอย่างใดอย่างหนึ่งแม้เพียงอย่างเดียว ท่านวินิจฉัยตัวเองได้เลยว่าเป็นสมองเสื่อมระดับปานกลางแล้ว กิจกรรม 7 อย่างนั้นคือ
    1.อยู่คนเดียวได้ (independence) พูดง่ายๆ ว่าทนเหงาได้ อยู่คนเดียวแล้วมีความสุข มีทักษะที่จะสื่อสารกับคนอื่น (communication skill) ได้เอง เช่นพูดโทรศัพท์ ส่งอีเมล เล่นไลน์ เฟซ เป็นต้น
    2.ขนส่งตัวเองได้ (Transportation) ไปไหนมาไหนได้ในรูปแบบต่างๆ ด้วยตนเองตามความเหมาะสม เช่น ขับรถเอง ปั่นจักรยานเอง เดินไปตลาดเอง
    3.เตรียมอาหารเองได้ (Preparing meals) เริ่มตั้งแต่การวางแผน จะกินอะไรบ้าง จะซื้ออะไร ขนของเข้าตู้เย็น หั่นหอม ซอยกระเทียม หุง ต้ม
    4.ช็อปปิ้งเองได้ (shopping) จะซื้อของกินของใช้อะไรเข้าบ้านบ้าง ตัดสินใจเองได้
    5.จัดการที่อยู่ของตัวเองได้ (housework) ซักผ้า กวาดพื้น ถูพื้น ดูดฝุ่น เอาขยะไปเท เอาสัมภารกไปทิ้ง
    6.บริหารยาตัวเองได้ (Managing medications) ตัวเองกินยาอะไรอยู่บ้าง แต่ละตัวกินเพื่ออะไร ขนาดที่ต้องกินเท่าไหร่ กินวันละกี่ครั้ง กินเมื่อใด มันมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง เมื่อไหร่ควรจะลดหรือหยุดยา
    7.บริหารเงินของตัวเองได้ (Managing personal finances) ใช้จ่ายไม่เกินเงินที่ตัวเองมี จ่ายบิลต่างๆ เช่น ประปา ไฟฟ้า อินเทอร์เน็ต รับเงิน (ถ้ายังมีรายรับ) โอนเงิน ฝากเงิน ทำเองได้หมด
     ทั้ง 7 อย่างนี้หากเสียไปอย่างใดอย่างหนึ่งแม้เพียงอย่างเดียว ท่านเป็นสมองเสื่อมระดับปานกลางแล้ว
    สำหรับมนุษย์ลองเช็กตัวเองแล้ว ดูเหมือนจะเป็นแบบคุณหมอเท่านั้นคือ สมองเสื่อมเล็กน้อย เพราะ 7 ข้อบ่งชี้ระดับปานกลางนั้น ยังทำได้อยู่นะ.
                                        "ป้าเอง"