ทึ่ง! นักวิจัย ม.อ.ค้นพบ “แมลงวันขายาวปีเตอร์อาจารย์จุฑามาส” สิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ของโลกในสกุลแมลงวันขายาวถูกพบเพียงแห่งเดียวที่ป่าชายเลนตำมะลัง อ.เมืองฯ จ.สตูล ขนาดลำตัว 1-7 มิลลิเมตร สวมบทบาทเป็นผู้ล่าในระบบนิเวศป่าชายเลน กินทั้งลูกน้ำและริ้นน้ำเค็ม แต่ไม่กระทบต่อคนหรือสัตว์ป่าชนิดอื่นๆ 
    เมื่อวันที่ 27 มกราคม ที่พิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา 50 พรรษา สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.) อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ดร.อับดุลเลาะ ซาเมาะ นักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญด้านอนุกรมวิธานของแมลงวันขายาว และแมลงวันเหาค้างคาว พิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยา 50 พรรษา สยามบรมราชกุมารี เปิดเผยถึงเรื่องราวการค้นพบสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ของโลกในสกุลแมลงวันขายาว นั่นคือ "แมลงวันขายาวปีเตอร์อาจารย์จุฑามาส" 
    ดร.อับดุลเลาะกล่าวว่า แมลงวันขายาวชนิดนี้ถูกค้นพบเป็นครั้งแรกจากหน่วยวิจัยป่าชายเลนตำมะลัง อ.เมืองฯ จ.สตูล ซึ่งในขณะนั้นตนกำลังทำงานวิจัยอยู่ในระดับปริญญาเอก ร่วมกับทางมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ และทีมจากประเทศเบลเยียม โดยค้นพบเมื่อปี 2014 จนกระทั่งได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่อย่างเป็นทางการในปี 2015  โดยมีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ “ Ngirhaphiumchutamasae” ซึ่งเป็นแมลงวันขายาวขนาดใหญ่ สามารถพบได้ในป่าชายเลน โดยเฉพาะป่าชายเลนที่ติดกับทะเลเปิด หรือคลองป่าชายเลนชั้นในที่มีพื้นที่ดินเลนกว้าง และในช่วงเวลาที่น้ำทะเลลดลงสูงสุด รวมทั้งสภาพน้ำที่เป็นน้ำเค็มและน้ำกร่อย ซึ่งขณะนี้พบได้เพียงที่ป่าชายเลนตำมะลังแห่งเดียวเท่านั้น 
    สำหรับชื่อที่ตั้งเอาไว้นั้นเพื่อเป็นเกียรติแก่รองศาสตราจารย์ ดร.จุฑามาส ศตสุข อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลักของนักวิจัยในขณะนั้น และปัจจุบันได้ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานธรรมชาติวิทยาฯ ม.อ. และรองอธิการบดีมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  
    ดร.อับดุลเลาะกล่าวว่า สำหรับลักษณะเด่นของแมลงวันขายาวชนิดนี้คือ ลำตัวมีสีเขียวอมทอง มีความยาวลำตัวประมาณ 7 มิลลิเมตร มีปล้องหนวดหนาและใหญ่ ในส่วนของ dorsal surstylus (ds) หรือส่วนที่ยื่นออกจากทางด้านล่างของส่วนสืบพันธุ์เพศผู้มีลักษณะคล้ายรองเท้าบูต โดยตัวเล็กสุดจะมีขนาดอยู่ที่ประมาณ 1 มิลลิเมตร และใหญ่สุดที่พบราว 6-7 มิลลิเมตร 
    "แมลงวันขายาวชนิดนี้ยังมีบทบาทเป็นแมลงวันนักล่าในระบบนิเวศป่าชายเลน เนื่องจากมันจะกินสิ่งมีชีวิตจำนพวกลูกน้ำที่เป็นต้นกำเนิดขอยุง และตัวอ่อนของริ้นน้ำเค็มที่อาจจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคน หรือสัตว์ป่าชนิดอื่นๆ ซึ่งเปรียบเสมือนตัวควบคุมสมดุมของระบบนิเวศให้มีความสมบูรณ์ และจำนวนแมลงวันขายาวชนิดนี้ ไม่ว่าจะมีมากหรือน้อย ก็จะไม่ทำอันตรายหรือส่งผลกระทบต่อคนหรือสัตว์ชนิดอื่นๆ" 
    ดร.อับดุลเลาะกล่าวด้วยว่า แมลงวันขายาวชนิดนี้จะสามารถพบได้เฉพาะถิ่นเท่านั้น ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยจำเพาะ และเป็นดัชนีชี้วัดแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของระบบนิเวศป่าชายเลนได้เป็นอย่างดี เนื่องจากหากป่าชายเลนยังคงอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ ก็ยังจะยังพบแมลงวันขายาวชนิดนี้ต่อไป แต่หากถูกรบกวนโดยคนที่ไปบุกรุก หรือทำลายแหล่งที่อยู่อาศัย หรือแม้กระทั่งการเปลี่ยนแปลงของสภาพป่าชายเลนตามธรรมชาติ ทั้งอุณหภูมิหรือความร้อนของดินเลน ก็จะสามารถสังเกตได้จากแมลงวันขายาวชนิดนี้ที่ไวต่อการเปลี่ยนแปลง หรือสนองตอบต่อการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม และสามารถใช้เป็นส่วนหนึ่งในการวิเคราะห์รับมือหรือแก้ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับป่าชายเลนได้ 
    ทั้งนี้ ในส่วนของแมลงวันขายาวถูกพบทั่วโลกมากกว่า 7,000 ชนิด และในประเทศไทยพบมากว่า 80 ชนิด ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีหลากหลายชนิดมากเป็นอันดับที่ 4 ของสิ่งมีชีวิตทั้งหมด.