'ย้อนเวลา'ไปกับ'มหัศจรรย์แสงแห่งศรีเทพ'

อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ   หรือเมืองเก่าศรีเทพ กินพื้นที่ราว ราว 2,900 ไร่  ประกอบด้วยชุมชนโบราณ มีลักษณะเป็นเมืองซ้อนเมืองขนาดใหญ่ มีความโดดเด่นทั้งด้านศิลปกรรม สถาปัตยกรรม ศาสนาและวัฒนธรรม  สะท้อนถึงการเป็นศูนย์กลางทางการแลกเปลี่ยนสินค้าที่สามารถติดต่อกับภูมิภาคอื่น ๆ ได้สะดวก และความเจริญรุ่งเรืองต่อเนื่องกันถึง 3 ยุค ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย ยุคทวารวดี จนถึงยุคขอมเรืองอำนาจ โดยนักวิชาการบางท่าน  สันนิษฐานว่าเมืองศรีเทพเป็นศูนย์กลางของวัฒนธรรม ทวารวดี หรือเมืองศรีเทพนั้นคือ ทวารวดี ไม่ใช่เมืองนครปฐมโบราณ หรือเมืองอู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรีตามที่เชื่อกันมา โดยเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 องค์การยูเนสโก ได้ประกาศให้อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพเป็นมรดกโลก

เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองของอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ในฐานะมรดกโลก ทางกรมศิลปากรจึงได้จัดงาน Light  & Sound การแสดงมหัศจรรย์แสงแห่งศรีเทพ (Si Thep World Heritage Illumination 2024) ที่มีทั้งการแสดง แสงสีเสียง และการแสดงโขนซึ่งจบไปเมื่อช่วงวันที่    3-5 พฤษภาคม ที่ผ่านมา โดยมีผู้เข้าชมมากกว่า 1 ล้านคน  เชื่อว่าผู้เข้าร่วมงาน ยังคงตราตรึงในความอลังการตระการตาของงานไม่มากก็น้อย    

จึงขอพาทุกคนย้อนไปดูบรรยากาศที่แสนจะประทับใจ  กับการแสดงที่ไม่ได้จัดตรงอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพโดยตรง แต่จัด ณ บริเวณเขาคลังนอก  ซึ่งอยู่นอกพื้นที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพห่างไปราวๆ 2 กิโลเมตร  แต่เขาคลังนอกนี้ มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ไม่ยิ่งหย่อน  เพราะเป็นศาสนสถานขนาดใหญ่ในสมัยทวารวดี  และสันนิษฐานว่าตรงนี้น่าจะเป็นมหาสถูป เพราะมีฐานขนาดใหญ่ทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส  ก่อด้วยศิลาแลง ที่ปัจจุบันยังคงสภาพค่อนข้างสมบูรณ์  ประดับตกแต่งฐานด้วยอาคารจำลองขนาดต่างๆอยู่โดยรอบ  ภายในทึบตัน มีบันไดทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน และยังมีสถูปก่อด้วยอิฐตั้งอยู่ด้านบนล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วและซุ้มประตู  สันนิษฐานว่าน่าจะมีอายุร่วมสมัยกับโบราณสถานเขาคลังในที่ตั้งอยู่ภายในเมือง คือ ราวพุทธศตวรรษที่ 13-14  จึงถือได้ว่าเขาคลังนอกเป็นหนึ่งในศาสนสถาน ขนาดใหญ่และสมบูรณ์มากที่สุดในบรรดาศาสนสถานร่วมสมัยเดียวกัน

พื้นที่โดยรอบบริเวณเขาคลังนอกมีความกว้างสามารถจัดกิจกรรมต่างๆ ที่ไม่ส่งผลกระทบต่อตัวโบราณสถาน หากมาในช่วงเวลาปกติ ที่ไม่มีการจัดงานต่างๆนอกจากได้ชื่นชมความงดงามของเขาคลังนอกแล้ว ข้ามไปอีกฝากถนนอยู่ห่างไม่ไกลสามารถเดินมาช้อปปิ้งหาเมนูอร่อยๆได้ที่” ตลาดยักษ์แคระ” ตลาดขายของที่ชาวบ้านในบริเวณใกล้เคียงจะนำอาหารและผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นมาวางขาย มีซุ้มให้นั่งทานมีการตกแต่งน่ารักๆ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ทานและทิ้งขยะต่างๆ ให้เป็นที่เป็นทางช่วยรักษาความสะอาดในบริเวณเขาคลังนอกอีกด้วย โดยตลาดจะเปิดให้บริการทุกวันตั้งแต่ 08.00-17.00 น.

กลับมาที่งานมหัศจรรย์แสงแห่งศรีเทพที่จัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 3-5 พฤษภาคม ที่ผ่านมา งานนี้บอกเลยว่าทางกระทรวงวัฒนธรรม โดยกรมศิลปากร จัดอย่างยิ่งใหญ่สมฐานะเมืองมรดกโลก บรรยากาศภายในงานผู้คนเริ่มถยอยเดินทางมากันอย่างเนื่องแน่นตั้งแต่ช่วงเย็น ก่อนที่จะมีการแสดงโชว์ต่างๆ บริเวณโดยรอบเขาคลังนอกก็มีการจัดบูธอาหารและขายผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น ซึ่งจะแยกออกมาจากตลาดยักษ์แคระ  เราสะดุดตากับบูธของวิสาหกิจชุมชนงานสานงานฝีมือ อ.ศรีเทพ ที่ทางสิทธิชัย พูดดี หัวหน้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ได้นำแพทเทิร์นลายคนแคระ ลายเขาคลังนอก และลายกนกผักกูด ให้ชุมชนได้มาต่อยอดเป็นลวดลายบนตระกร้าสานโดยใช้หวายเทียม มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ เวลาถือก็จะเห็นลายทั้ง 3 ปรากฎอยู่บนตระกร้าสวยงาม แปลกตามากถัดมาอีกบูธข้างๆ กลุ่มทอผ้าบ้านวังขอน อ.ศรีเทพ ก็ได้นำลวดลายจากทางอุทยานศรีเทพ เช่นเดียวกับลายตระกร้าสาน แต่ในส่วนของการทอผ้าจะต้องมีการแกะลายและนำมามัดเป็นลายโดยนำแต่ละลายมาร้อยเรียงอยู่บนผืนผ้า เพิ่มอัตลักษณ์ให้อ.ศรีเทพที่มีลายผ้าอันงดงาม เดินมาชมบูธกิจกรรมของทางอุทยานฯ ก็มีโซนให้ทำงานศิลปะระบายศรีลงบนกระเป๋าผ้า โดยทำกราฟฟิคลวดลายต่างๆ ที่ปรากฎอยู่บนปรางค์ศรีเทพ และโบราณสถานให้ผู้ที่มาร่วมงานได้สะบัดฝีแปรงออกแบบสีสันให้กระเป๋า

มาเยี่ยมชมนิทรรศการ 120 ปี การค้นพบเมืองโบราณศรีเทพ เมืองมรดกโลก ที่จัดขึ้นเล็กๆ แต่ครอบคลุมด้วยเนื้อหาที่ทำให้เราเข้าใจถึงความเป็นมา การค้นพบ การสำรวจ ขุดค้น ขุดแต่ง และการศึกษาเมืองโบราณศรีเทพในช่วง 120 ปีที่ผ่านมา เดินชมทำกิจกรรมต่างๆ ยังมีบูธให้เช่าชุดผู้ที่มาน่วมงานจึงได้แปลงโฉมมาในชุดไทยโบราณ หรือชุดไทยแบบร่วมสมัยเดินเที่ยวงานถ่ายรูปกันเพลิดเพลิน  ถึงเวลามาชมการแสดงไฮไลท์ของงานมหัศจรรย์แสงแห่งศรีเทพกันแล้ว คือ Light  & Sound ที่ได้จัดขึ้นอยู่ทางด้านหลักของเขาคลังนอก การแสดงชุดมหัศจรรย์แสงแห่งศรีเทพ ทางดร.สุเมธ ยอดแก้ว ผู้ช่วยคณบดี และอาจารย์ประจำหลักสูตรแอนนิเมชันและวิชวลเอฟเฟกต์ และผศ.ดร.บุรินทร์ ธราวิจิตรกุล คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ร่วมออกแบบการแสดงชุดนี้

จากการพูดคุยคร่าวๆ ถึงแนวคิดการออกแบบ 2 อาจารย์แห่งม.เชียงใหม่ บอกว่า ต้องการที่จะปลุกจิตวิญญาณของพื้นที่ให้มีสีสัน โดยใช้เทคนิคการฉาย Projection Mapping การฉายแสงเลเซอร์ และBeam Light เพื่อร้อยเรียงเรื่องราวเมืองโบราณศรีเทพตั้งแต่อดีตก่อนเจอเมืองโบราณแห่งนี้ ผังเมือง ที่จะฉาย Mapping  ลงบนตัวโบราณสถานเขาคลังนอก และการสร้างสรรค์เหนือจินตนาการโดยใช้เทคนิคการยิงเลเซอร์สร้างส่วนที่หายไปของเขาคลังนอกให้กลับมาสมบูรณ์อีกครั้ง

เมื่อถึงเวลาแสงไฟรอบตัวก็พลันดับลง มีความสว่างเพียงบริเวณผนังกำแพงของเขาคลังนอก จากก้อนอิฐไร้สีสันก็กลายเป็นภาพเคลื่อนไหวเล่าเรื่องราวของศรีเทพสุดอลังการน่าตื่นเต้น เสียงเพลงประกอบปลุกเร้าให้เราจ้องมองทุกภาพที่เคลื่อนไหวอยากใจจดจ่อ จนกระทั่งถึงช่วงท้ายที่เป็นไฮไลท์แสงเลเซอร์สีฟ้าค่อยๆประกอบร่างเป็นเงาองค์เจดีย์ที่อยู่เหนือฐานเขาคลังนอกอย่างงดงาม เป็นการสร้างสรรค์ที่สุดยอดและประทับใจอย่างยิ่ง

จบจากการชม Light  & Sound ทางฝั่งด้านหน้าก็จะเป็นการแสดงโดยสำนักการสังคีต เปิดฉากด้วยการร่ายรำระบำศรีเทพ ที่สร้างขึ้นมาใหม่ตากจินตนาการลักษณะทางสถาปัตยกรรมโบราณวัตถุ ประติมากรรมปูนปั้น สอดคล้องกับทำนองเพลงคู่ทวารวดี ที่อ่อนช้อยงดงาม จากนั้นก็เป็นคิวของการแสดงโขน ตอนลักนางสีดา ยกรบ สุดตระการตา บริเวณด้านหน้าเวทีเต็มไปด้วยผู้คนที่ชมโขนอย่างหนาแน่น ท่ามกลางความงดงามของโบราณสถานยามค่ำคืนแสงไฟที่สาดส่องไปยังตัวเขาคลังนอกยิ่งสร้างให้ค่ำคืนนี้มีแต่ความสวยงามและน่าประทับใจ

การได้มาเยือนเมืองโบราณศรีเทพ หรือเมืองโบราณอื่นที่ตั้งอยู่ในประเทศไทย ไม่เพียงแค่ความสวยงามจากภายนอก แต่เรายังได้เรียนรู้ร่องรอยของประวัติศาสตร์การก่อสร้างเมือง ความเป็นอยู่และภูมิปัญญาของเหล่าบรรพบุรุษในอดีต ซึ่งการจัดกิจกรรมต่างๆ ก็ยิ่งทำให้เมืองโบราณมีชีวิตชีวาน่ามาเยือนมายิ่งขึ้น ติดตามกิจกรรมต่างๆ เพิ่มเติมได้ทาง www.sithep.org