ดิจิทัล วอร์รูม เตือนภัยฝ่าน้ำท่วม-ดินโคลนถล่ม

ภาคเหนือเผชิญอุทกภัยรุนแรง โดยเฉพาะที่ อ.แม่สาย น้ำท่วมตัวเมือง มีน้ำป่าไหลทะลักลงตามแม่น้ำสาย ทำให้บ้านเรือน ร้านค้า ตลาดสด พื้นที่เกษตรที่ติดลำน้ำสายได้รับความเสียหายอย่างหนัก ปัจจุบันแม้น้ำแห้งแล้วแต่ประชาชนยังจมโคลนจมฝุ่นต้องการการช่วยเหลือ ฟื้นฟู เยียวยาจากปัญหาที่น้ำท่วมได้ทิ้งไว้ตามบ้านเรือนของประชาชนและสถานที่ต่างๆ  

นอกจากเชียงรายเชียงใหม่ ขณะนี้มีหลายจังหวัดจมบาดาลและอีกหลายจังหวัดในลุ่มเจ้าพระยาเสี่ยงน้ำท่วม  จำเป็นต้องมีการเตือนภัยพิบัติให้ตรงจุด และเตรียมความพร้อมในการรับมือ แก้ปัญหาอย่างทันท่วงที เพื่อลดความเสียหายจากภัยพิบัติ เพื่อหาทางออกให้สังคม   จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดเสวนาวิชาการ Chula the Impact ครั้งที่ 25 เรื่อง “แพลตฟอร์มจุฬาฯ ฝ่าพิบัติ: Digital War Room”    นำเสนอนวัตกรรมจากคณาจารย์นักวิจัยจุฬาฯ ที่บูรณาการองค์ความรู้ทางวิชาการในการป้องกันและแก้ปัญหาอุทกภัยที่เกิดขึ้น สามารถชี้จุด คาดคะเน และให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานการณ์น้ำท่วมแก่ผู้ประสบอุทกภัยและแนวดินถล่มจากน้ำท่วมในพื้นที่ได้อย่างแม่นยำ

แพลตฟอร์มจุฬาฝ่าพิบัติ: ดิจิทัลวอร์รูม (Chula Disaster Soluion Network: Digital War Room) ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ส่วนที่ 1 ระบบการเตือนภัยและขอความช่วยเหลืออย่างเฉพาะเจาะจงตำแหน่ง ด้วยการบูรณาการแผนที่ภูมิสารสนเทศ ทำให้สามารถระบุตำแหน่งที่มีความอ่อนไหวได้อย่างแม่นยำ และให้คำอธิบายประกอบจากผู้เชี่ยวชาญในวอร์รูม  ส่วนที่ 2 ระบบการจัดสรรทรัพยากรให้ตรงตามความต้องการ ทั่วถึงและทันท่วงที  ส่วนที่ 3 ระบบการถอดบทเรียนและสร้างการเรียนรู้ ตั้งแต่เรื่องการเตือนภัย การกู้ภัย การขนย้ายและอพยพ การบรรเทาทุกข์ การฟื้นฟูหลังพิบัติ จนถึงการที่จะเยียวยาธรรมชาติในระยะยาว โดยอาศัยองค์ความรู้จากศาสตร์แขนงต่าง ๆ ในจุฬาฯ ร่วมกับภาคีเครือข่าย นวัตกรรมพัฒนาขึ้นโดย ศ.ดร.สันติ ภัยหลบลี้ ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ร่วมกับ ศ.ดร.ใจทิพย์ ณ สงขลา ภาควิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาฯ  ปัจจุบันนำไปเสริมการช่วยเหลือในพื้นที่ที่กำลังประสบปัญหาน้ำท่วมในหลายจังหวัดทางภาคเหนือ

รศ.ดร.ศิริเดช สุชีวะ ผู้รักษาการรองอธิการบดี จุฬาฯกล่าวว่า จุฬาฝ่าพิบัติ : ดิจิทัลวอร์รูม ออกแบบระบบจัดการภัยพิบัติอย่างครบวงจรเพื่อลดความสูญเสียและไม่ให้ประชาชนเผชิญชะตากรรมโดยลำพัง ตั้งแต่ก่อนเกิดภัย สามารถเตือนภัยในพื้นที่ที่มีความอ่อนไหว ด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลภูมิสารสนเทศ ทั้งสันเนิน แนวร่องน้ำต่างๆ ที่สุ่มเสี่ยง เช่น แนวร่องตัดกับถนน ที่อาจทำถนนขาดหรือน้ำท่วมถนน แนวเนินที่ตัดกับถนนจะเป็นจุดอพยพเคลื่อนย้ายยามจำเป็น การแจ้งเตือนอย่างเฉพาะเจาะจง เป็นสิ่งที่ขาดอยู่ในปัจจุบัน ขณะเกิดภัย การขอความช่วยเหลือจากจุดต่างๆ ในพื้นที่อย่างเป็นระบบและแม่นยำ ชี้แนะจุดอพยพที่ใกล้ที่สุด  เพราะเมื่อเกิดเหตุผู้ประสบภัยมีความตื่นกลัวและขาดคำแนะนำ  ทรัพยากรที่ถูกระดมไปช่วยเหลือทั่วถึงและทันท่วงที  และหลังเกิดภัย การฟื้นฟูชีวิตจิตใจ กายภาพ อาชีพ เพื่อลดความสูญเสียและไม่ให้ประชาชนเผชิญชะตากรรมโดยลำพัง แม้กระทั่งถอดบทเรียนเพื่อให้ประชาชนได้เรียนรู้รับมือกับภัยพิบัติที่จะถี่ขึ้น การช่วยเหลือเชิงบูรณาการที่จะต่อจิ๊กซอทุกตัวเพื่อให้การจัดการภัยพิบัติมีประสิทธิภาพที่สุด เราพร้อมจับมือเพื่อให้แพลตฟอร์มนี้เป็นที่พึ่งของสังคม

ศ.ดร.ใจทิพย์ ณ สงขลา กล่าวว่าแพลตฟอร์ม  Chula Disaster Soluion Network : Digital War Room ยึดมาตรฐานสากล เตรียมพร้อม ป้องกัน เผชิญหน้ากับภัยพิบัติโดยสูญเสียน้อยที่สุด เมื่อภัยพิบัติเกิดแล้วการเยียวยาและการเตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติครั้งต่อไป เมื่อเกิดภัยพิบัติต้องกางแผนที่ สำรวจระดับน้ำ ปริมาณน้ำ ซึ่งแพลตฟอร์มนี้มีแผนที่เกือบจะเป็นเรียลไทม์  มีการกำหนดจุดเป็นสีต่างๆ กรณีจุดสีแดงจะเปิด Digital War Room  โดยมีนักวิจัยจุฬาฯ ในสาขาต่างๆ  เครือข่ายผู้ที่อยู่ในพื้นที่ที่ประสบอุทกภัย หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทำงานร่วมกันในรูปแบบดิจิทัลวอร์รูม เมื่อเข้าสู่แพลตฟอร์มจะมีเนื้อหาเกี่ยวกับแผนที่จุดเสี่ยงที่จะเกิดอุทกภัยและการแจ้งเตือนว่าจะเกิดเหตุ ระบบแผนที่ทางภูมิศาสตร์ในแพลตฟอร์มที่มีรายละเอียดเฉพาะเจาะจงจะเป็นประโยชน์ในการอพยพและการเตือนภัยในรูปแบบต่าง ๆ นอกจากนี้ในดิจิทัลวอร์รูมจะมีการสื่อสารถึงคนในพื้นที่ที่สามารถโต้ตอบกันได้โดยตรงเพื่อประสานขอความช่วยเหลือในด้าน    ต่าง ๆ เมื่อเกิดเหตุอุทกภัย อาสาสมัครจะลงพื้นที่ไปเก็บข้อมูลต่าง ๆ และส่งเข้ามาที่วอร์รูม   มีคลังเสบียงที่บริหารจัดการให้ตรงกับพื้นที่ แม้แต่การบริจาคสิ่งของจัดสรรให้ถูกต้องเหมาะสมตามพื้นที่

“  แพลตฟอร์มนี้ทุกคนสามารถเข้าถึงแผนที่ได้ ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นนอกจากเชิญผู้ให้และผู้รับมาร่วมกันและจัดการอย่างเป็นระบบ มองตรงประเด็นปัญหา เชื่อมโยงสู่การบรรเทาทุกข์   Forward ไปสู่ข้างหน้าเป็นบทเรียนที่เกิดเป็นองค์ความรู้แก่สังคม แพลตฟอร์มนี้ผู้เกี่ยวข้องเป็นเครือข่ายทางสังคม เป็นกลุ่มประชากรจิตอาสา “ ศ.ดร.ใจทิพย์ กล่าว

ด้าน ศ.ดร.สันติ ภัยหลบลี้ กล่าวว่า แพลตฟอร์มจุฬาฝ่าพิบัติ : ดิจิทัลวอร์รูม ปัจจุบันเน้นรับมือน้ำท่วม แต่อนาคตอันใกล้มีแผนจะจัดทำชุดข้อมูลเพิ่มให้ครอบคลุมทุกภัยมากที่สุด เพื่อสื่อสารและเตือนภัยพิบัติแผ่นดินไหว  ภัยพิบัติสึนามิ หลุมยุบ พื้นที่เสี่ยงจะถูกแขวนไว้ในแพลตฟอร์มนี้ ประชาชนสามารถเข้าถึงได้เพื่อเลือกตั้งถิ่นฐานหรือย้ายที่อยู่  ข้อมูลมีเป้าหมายหลักเพื่อให้ประชาชนปลอดภัยที่สุด ซึ่งข้อมูลภูมิประเทศที่ใช้ในการเตือนภัยในแพลตฟอร์มนี้แบ่งออกเป็นชุดข้อมูลเตือนภัยดินโคลนไหลหลากและน้ำป่า ประกอบด้วยตำแหน่งรูรั่วของมวลน้ำจากภูเขาสูงที่ราบ แนวไหลหลากของมวลน้ำ หมู่บ้านที่อ่อนไหวต่อภัยพิบัติดินโคลนไหลหลาก และชุดข้อมูลเตือนภัยน้ำท่วม ประกอบด้วยแนวร่อง ในภาวะปกติแห้ง แต่หากฝนตกน้ำจะไหลมารวมกัน รวมถึงแนวเนินถ้าฝนตกหนัก น้ำจะไหลออกจากแนวนี้ จุดเสี่ยงถนนขาด และจุดแนะนำในการอพยพ  กรณีแม่สาย มีแนวรูรั่วจากภูเขา  จากการใช้งาน

“ มีแนวน้ำหลากจากภาคเหนือในกรณีที่น้ำล้นตลิ่งจากแม่น้ำสายหลักทั่วประเทศ ซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ในการวางแผนในกรณีที่คันดินกั้นน้ำแตก  เราจะได้ยินข่าวคันดินแตก น้ำจะท่วมตรงนั้นตรงนี้ ขณะนี้จุฬาฯ มีข้อมูลคันดินแตกตรงไหน น้ำจะไหลไปทิศทางไหน ครบทั้ง 22 ลุ่มน้ำ ของแม่น้ำสายหลัก  ข้อมูลทั้งหมดนี้ครอบคลุมพื้นที่ทั้งประเทศไทย แพลตฟอร์มนี้ทดลองใช้ในพื้นที่ภาคเหนือมาแล้ว 1 เดือน  “ ศ.ดร.สันติ กล่าว

นักวิจัยผู้พัฒนาแพลตฟอร์มจุฬาฝ่าพิบัติ : ดิจิทัลวอร์รูม ย้ำนวัตกรรมนี้จะทำให้ไทยรับมือเหตุการณ์น้ำท่วมในอนาคตได้ ภัยที่มากับฝนตกหนักไม่ได้มีแค่น้ำท่วมสูง แต่ยังมีดินถล่ม ดินโคลนไหลหลาก นวัตกรรมหรือชุดข้อมูลที่จัดทำขึ้นจะทำให้ทราบถึงสถานการณ์ในแต่ละพื้นที่ว่า มีโอกาสได้รับภัยอะไรบ้าง หนักเบาแค่ไหน เตือนภัยส่งข่าวชุมชนนี้ต้องอพยพ หมู่บ้านใกล้เคียงที่เสี่ยงน้ำท่วม จากข้อมูลประชาชนจะรู้ตัวและเตรียมรับมือ  รวมทั้งหากภาครัฐมีนโยบายหรือแนวทางการอพยพที่มีประสิทธิผล จะช่วยลดผลกระทบจากภัยพิบัติทั้งชีวิตและทรัพย์สินได้