เดินหน้าเสนอมรดกโลกพระปรางค์วัดอรุณ อัตลักษณ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

ความคืบหน้าการขอขึ้นทะเบียนมรดกโลกพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม ล่าสุดในการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 8 เมษายน 2568 ที่ผ่านมา  ครม.ไฟเขียวส่งเอกสารนำเสนอพระปรางค์วัดอรุณฯ ในบัญชีชั่วคราวของมรดกโลก นางสาวสุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม  กล่าวภายหลังร่วมการประชุม ครม. ว่า ตามที่ประชุม ครม. มีมติเห็นชอบให้ส่งเอกสารขอบรรจุรายชื่อ “แหล่งพระปรางค์วัดอรุณราชวราราม อัตลักษณ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์” ในบัญชีชั่วคราวของมรดกโลก (Tentative List) ซึ่งเป็นตัวแทนของสถาปัตยกรรมในพุทธศาสนาประเภทพระปรางค์ที่มีความโดดเด่นที่สุด เป็นอัตลักษณ์หนึ่งเดียวของประเทศไทยและภูมิภาคเอเชีย คุณสมบัติที่เลือกนำเสนอตรงตามเกณฑ์มรดกโลกข้อที่ 1 และข้อที่ 2 คือ เป็นผลงานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมชิ้นเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ที่ได้รับอิทธิพลมาจากพระปรางค์ในศิลปะอยุธยาและพัฒนามาเป็นลักษณะเฉพาะของพระปรางค์ที่มีเพียงหนึ่งเดียวในสมัยรัตนโกสินทร์

สำหรับขั้นตอนต่อจากนี้จะมีการส่งเอกสารขอบรรจุรายชื่อในบัญชีชั่วคราวในนามของประเทศไทยไปยังศูนย์มรดกโลก ณ กรุงปารีส สาธารณรัฐฝรั่งเศส ภายในเดือนเมษายนนี้ เพื่อนำเสนอเข้าสู่วาระการประชุมและมีการรับรองการบรรจุรายชื่อแหล่งพระปรางค์วัดอรุณฯ ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลก สมัยสามัญ ที่จะมีขึ้นในช่วงเดือนมิถุนายนถึงกรกฎาคมปี 2568

“ วธ.ได้มอบหมายกรมศิลปากรประสานและให้คำปรึกษาแนะนำวัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหารในการเตรียมความพร้อม เมื่อมีการรับรองการบรรจุรายชื่อในบัญชีชั่วคราวของมรดกโลก โดยจะมีการศึกษาด้านโบราณคดีที่บริเวณพระปรางค์วัดอรุณฯ เพื่อตรวจสอบเทคนิควิธีการก่อสร้างพระปรางค์และความมั่นคงแข็งแรงของพระปรางค์ ควบคุมดูแลการอนุรักษ์โบราณสถานต่าง ๆ ภายในวัดให้อยู่ในสภาพที่ดีและสงวนรักษาความเป็นของแท้ดั้งเดิมและความครบถ้วนสมบูรณ์ตามหลักการอนุรักษ์สากล ปรับปรุงสภาพภูมิทัศน์และการใช้พื้นที่ภายในวัดตามผังแม่บทวัดอรุณฯ และแผนบริหารจัดการพื้นที่ภายในวัดอรุณฯ “ นางสาวสุดาวรรณ กล่าว

 รมว.วธ. กล่าวว่า นอกจากนี้ จะมุ่งเน้นให้มีการเก็บข้อมูลการศึกษาตามกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนทุกภาคส่วนในการนำเสนอพระปรางค์วัดอรุณฯ เป็นมรดกโลก ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะนำมาใช้ประกอบการจัดทำเอกสารขอขึ้นทะเบียนมรดกโลก (Nomination Dossier) ขั้นตอนการดำเนินงานหลังจากที่ได้รับการบรรจุรายชื่อในบัญชีเบื้องต้นครบ 1 ปี วัดอรุณราชวรารามฯ จะต้องส่งเอกสารขอรับการประเมินขั้นต้น (Preliminary Assessment) ไปยังศูนย์มรดกโลก ภายในวันที่ 15 กันยายน 2569 หรือของทุกปี ซึ่งศูนย์มรดกโลกจะแจ้งผลการประเมินเบื้องต้นให้ทราบในวันที่ 1 ตุลาคมของปีถัดไป เพื่อใช้เป็นเอกสารประกอบในการนำเสนอเอกสารขอขึ้นทะเบียนมรดกโลกฉบับสมบูรณ์ (Nomination Dossier) ซึ่งต้องส่งถึงศูนย์มรดกโลกภายใน 5 ปี หลังจากได้รับผลการประเมินขั้นต้น

“  กระทรวงวัฒนธรรมได้เร่งให้มีการเตรียมความพร้อมของวัดอรุณราชวรารามฯ ในการนำเสนอและตรวจประเมินแหล่งเพื่อขอประกาศขึ้นทะเบียนมรดกโลกตามลำดับ  อย่างไรก็ตาม จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านมา ได้มอบหมายให้กรมศิลปากรส่งผู้เชี่ยวชาญด้านโบราณสถานและวิศวกรรมโครงสร้างสำรวจองค์พระปรางค์วัดอรุณฯ อย่างละเอียดแล้ว “ นางสาวสุดาวรรณ กล่าว

ด้าน พระวชิรรัตนาภรณ์ เลขานุการ และผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดอรุณราชวราราม กล่าวว่า พระพรหมวัชรเมธี เจ้าคณะภาค 9 เจ้าอาวาสวัดอรุณฯ มอบหมายให้เข้าร่วมประชุมคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก (กอม.) ครั้งที่ 2/2568  โดยมีนายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานการประชุมในการนำเสนอแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม “พระปรางค์วัดอรุณราชวราราม อัตลักษณ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์“ เพื่อขอรับบรรจุไว้ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น (Tentative List) ของศูนย์มรดกโลก ที่ประชุมได้เห็นชอบตามที่มีการนำเสนอและให้ดำเนินการต่อไปให้ทันเวลาต่อไป
“ วัดอรุณฯ เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถาน มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยอยุธยา โดยเฉพาะอย่างยิ่งพระปรางค์วัดอรุณฯ เป็นสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ที่มีชื่อเสียงในระดับโลก เป็นตัวแทนของประเทศไทยในประชาคมโลก และด้วยความโดดเด่นดังกล่าว จึงได้นำเสนอวัดอรุณฯ สู่มรดกโลก เพื่อเป็นการอนุรักษ์ไว้ซึ่งคุณค่ามรดกวัฒนธรรมของประเทศชาติให้คงอยู่สืบไป เป็นการส่งต่อคุณค่าและมูลค่าไปสู่ประชากรโลกในอนาคต ซึ่งการได้รับการยอมรับว่า เป็นมรดกโลกของวัดอรุณฯ จะไม่เพียงแต่เป็นการอนุรักษ์ในสิ่งที่เป็นสมบัติอันทรงคุณค่าเฉพาะของชาติไทย แต่หมายถึงการปกป้องคุ้มครองมรดกที่มีคุณค่าโดดเด่นเป็นเลิศในระดับสากล ควรค่าที่จะรักษาไว้และส่งต่อมรดกอันล้ำค่าค่าของโลกสู่คนในรุ่นต่อไป สร้างความภูมิใจให้กับประเทศไทยว่าสมบัติของชาติไทยได้รับการยอมรับจากทั่วโลก การดำเนินงานครั้งนี้ วัดอรุณฯ ได้เชิญนายบวรเวท รุ่งรจี และศ.ดร.ศักดิ์ชัย สายสิงห์ เป็นที่ปรึกษาในการดำเนินงานและจัดทำข้อมูลด้านวิชาการของวัดอรุณฯ ด้วย “พระวชิรรัตนาภรณ์ กล่าว