กรมสมเด็จพระเทพฯ ทรงเปิดนิทรรศการภาพถ่ายฟิลม์กระจก

กรมสมเด็จพระเทพฯ ทรงเปิดนิทรรศการพิเศษภาพถ่ายจากฟิลม์กระจก ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซนเป็นภัณฑารักษ์

22 พ.ค.2568 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดนิทรรศการพิเศษ ภาพถ่ายจากฟิล์มกระจก ชุด หอพระสมุดวชิรญาณ ครั้งที่ 3 Glass Plate Negatives : Circles of Centres โดยมีท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน นายประสพ เรียงเงิน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร นายนิติกร กรัยวิเชียร ผู้อำนวยการโครงการส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ผู้บริหารและข้าราชการกระทรวงวัฒนธรรม กรมศิลปากร เฝ้าฯ รับเสด็จ ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร เมื่อวานนี้

นิทรรศการ Glass Plate Negatives: Circles of Centres เล่าเรื่องราวของสยามในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ผ่านภาพถ่ายฟิล์มกระจกที่เก็บรักษาไว้ในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลกจากยูเนสโก เมื่อ พ.ศ. 2560 ท่านผู้หญิงสิริกิติยา เจนเซน ซึ่งเป็นภัณฑารักษ์ของนิทรรศการ ได้นำเสนอการตีความภาพถ่ายในมิติใหม่ โดยได้รับแรงบันดาลใจจาก Roland Barthes นักปรัชญาชาวฝรั่งเศสผู้มีชื่อเสียงจากผลงาน Camera Lucida ที่กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างภาพถ่าย ความทรงจำ และความสูญเสีย โดยตั้งคำถามสำคัญว่า “เราจะมองภาพถ่ายด้วยสายตาใหม่ได้อย่างไร?”

ภาพถ่ายภายในนิทรรศการ บันทึกช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงของสยามจากระบบ มณฑลแบบดั้งเดิม สู่รัฐชาติสมัยใหม่ที่มีการจัดวางเขตแดนและระบบราชการอย่างชัดเจน ท่ามกลางบริบทของการเมืองยุคล่าอาณานิคม ซึ่งเป็นช่วงเวลายุคทองของการขยายอำนาจของชาติตะวันตกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพถ่ายเหล่านี้จึงไม่เพียงเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ แต่ยังเป็นหน้าต่างที่เปิดให้เห็นวิธีคิด วิธีปกครอง และความเคลื่อนไหวในยุคแห่งการเปลี่ยนผ่าน และทุกภาพคือบทบันทึกของอัตลักษณ์ วัฒนธรรม และการปรับเปลี่ยนที่ค่อย ๆ เกิดขึ้น

ผู้ชมจะได้ชมภาพฟิล์มกระจกในมุมมองที่ต่างไปจากนิทรรศการฟิล์มกระจก 2 ครั้งที่ผ่านมา ซึ่งนิทรรศการ Glass Plate Negatives: Circles of Centres เป็นมากกว่าการจัดแสดงภาพถ่าย หากแต่เป็นบทสนทนาเชิงปรัชญาและประวัติศาสตร์ที่ชวนให้ผู้ชมได้สำรวจความเชื่อมโยงระหว่างอดีต ปัจจุบัน และตัวตนของผู้คน และยังคงได้สัมผัสหลากหลายเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ผ่านมรดกความทรงจำแห่งโลก เช่น พระราชพิธีต่าง ๆ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การเสด็จประพาสหัวเมืองต่าง ๆ ตั้งแต่กรุงเทพฯ ประจวบคีรีขันธ์ สงขลา ไปจนถึงรัฐสุลต่านทางตอนใต้ เช่น ตรังกานู และพื้นที่อื่น ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป

ผู้สนใจเข้าชมนิทรรศการ Glass Plate Negatives: Circles of Centres จัดแสดงระหว่างวันที่ 22 พฤษภาคม – 27 กรกฎาคม 2568 ณ ห้องนิทรรศการหลัก ชั้น 9 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร (เข้าชมฟรี) และภายในนิทรรศการวางจำหน่ายหนังสือ “ฟิล์มกระจก หนึ่งพันภาพประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์ เล่ม 3”