'กระเช้าภูกระดึง' งบพันล้าน เดินหน้าสร้าง จัดทำแผนแม่บท

ฤดูกาลท่องเที่ยวและพักแรมบนยอดภูกระดึงเริ่มแล้ว บรรยากาศคึกคักเหมือนทุกปี  โดยอุทยานแห่งชาติภูกระดึงจะเปิดให้นักท่องเที่ยวสัมผัสการเดินป่า ชมธรรมชาติ ตั้งแต่เดือนตุลาคมไปจนถึงเดือนพฤษภาคม พร้อมขอความร่วมมือจากนักท่องเที่ยวที่มาเดินพิชิตภูกระดึง ช่วยกันดูแลรักษาความสะอาด งดใช้โฟมและพลาสติก เพื่อให้ภูกระดึงคงความสมบูรณ์เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืน ผู้มาเยือนจะได้ดื่มด่ำความงดงามของธรรมชาติ ป่าเขาและใบเมเปิ้ลแดงตลอดไป

ขณะที่โครงการก่อสร้างกระเช้าขึ้นภูกระดึง มีความคืบหน้าหลังจากลงนามในสัญญาการจ้างออกแบบก่อสร้างโครงการกระเช้าภูกระดึงเรียบร้อยแล้ว ภายใต้งบ 25.7 ล้านบาท   ส่วนการก่อสร้างจะใช้งบประมาณราว 1,000 ล้านบาท  หากโครงการผ่านการพิจารณาในขั้นตอนต่างๆ ตามแผนคาดว่า จะเริ่มก่อสร้างในเดือนพฤศจิกายน 2569 แล้วเสร็จปลายปี 2570  องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ  อพท.  เปิดเวที”การประชุมรับฟังการบรรยายและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นโครงการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าขึ้นภูกระดึง” ณ ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวอุทยานแห่งชาติภูกระดึง จ.เลย  เมื่อวันที่ 8 ต.ค.2568 พร้อมเดินทางสำรวจพื้นที่ในการก่อสร้างกระเช้าและสำรวจสถานีต้นทางร่วมกับหัวหน้าอุทยานแห่งชาติภูกระดึง  รวมถึงพื้นที่ที่คาดว่าจะดำเนินการพัฒนาเป็นศูนย์เปลี่ยนถ่ายการจราจร (Transit Center) เพื่อลดผลกระทบจากจราจรหนาแน่น การรวมตัวของนักท่องเที่ยวจำนวนมากในพื้นที่ใกล้สถานีกระเช้า ซึ่งอยู่ชั้นนอกของพื้นที่โครงการ

นายประยูร อรัญรุท รองผู้ว่าราชการจังหวัดเลย กล่าวว่า ภูกระดึงเป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่มีค่าและเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม มีชื่อเสียงของ จ.เลย  มีนักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือนจำนวนมาก การท่องเที่ยวสร้างอาชีพ สร้างรายได้ ทั้งร้านค้า ร้านอาหาร โรงแรม ที่พัก จนถึงลูกหาบ  โครงการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าขึ้นภูกระดึงมีความสำคัญ ผู้ว่าฯ เลยร่วมผลักดันอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เกิดการก่อสร้างขึ้นจริง ถือเป็นก้าวสำคัญการพัฒนาท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจจังหวัดเลย กระเช้าเปิดโอกาสให้กลุ่มผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้มีปัญหาด้านการเคลื่อนไหว และเด็กสามารถเข้าถึงความงามภูกระดึง เกิดความเท่าเทียม

“ ทางจังหวัดตระหนักการพัฒนาโครงการขนาดใหญ่จะมีความคิดเห็นที่หลากหลาย แต่เชื่อมั่นในการดำเนินงานของอพท. จะอยู่บนพื้นฐานการดำเนินงานอย่างรอบคอบ คำนึงถึงผลกระทบทั้งสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม วิถีชีวิตชุมชนรวมถึงผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่  โครงการก่อสร้างกระเช้าภูกระดึงต้องคิดตั้งแต่ต้นทาง กลางทาง ปลายทาง รวมถึงปัจจัยเสี่ยงระหว่างดำเนินการและหลังก่อสร้าง ตลอดจนแนวทางแก้ไขปัญหา ต้องร่วมกันคิดและแก้ไขปัญหา จะใช้รูปแบบคณะกรรมการ ขับเคลื่อน ร่วมกัน จังหวัดเลยพร้อมขับเคลื่อนเลยเป็นเมืองท่องเที่ยวเชิงสุขภาพทุกช่วงวัยที่เข้าถึงบริการการท่องเที่ยวถือ เป็นหมุดหมายที่จังหวัดเลยให้ความสำคัญ ส่วนปัญหาการจัดการขยะที่เพิ่มขึ้นหากมีกระเช้า ปัจจุบันมีโครงการเปลี่ยนขยะเป็นพลังงานสะอาดด้วยเทคโนโลยี RDF  ลงนามในสัญญาเรียบร้อยแล้ว จังหวักเลยจะร่วมขับเคลื่อนกระเช้าภูกระดึงให้บรรลุวัตถุประสงค์ เพื่อเป็นต้นแบบพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน “ นายประยูร กล่าว

ส่วนความคืบหน้าโครงการก่อสร้างกระเช้าฯ นายศิริปกรณ์ เชี่ยวสมุทร ผู้อำนวยการ อพท. กล่าวว่า โครงการกระเช้าภูกระดึงเกิดขึ้นปี 2555 แต่หยุดชะงักไป มาฟื้นการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าภูกระดึงอีกครั้ง ปี 2565 อพท. ได้รับงบฯ ศึกษาความเป็นไปได้ก่อสร้างกระเช้า รวมถึงการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA ) แต่ชะลอ เพราะจำเป็นต้องมีการจัดทำแบบการก่อสร้างเพื่อใช้ประกอบรายงาน EIA ปี 66 ได้รับอนุมัติงบค่าจ้างออกแบบโครงการฯ  28 ล้านบาท  ปี 67 สงป. ให้ อพท. ทบทวนรายละเอียดขอรับจัดสรรงบโครงการให้ครอบคลุมทุกมิติและเป็นปัจจุบัน (Design and Build ) ซึ่งอพท. ลงพื้นที่และประชุมหารือต่อเนื่อง หารือร่วมกับ 4 หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  เดือน พ.ค.ที่ผ่านมา นายสรวงศ์ เทียนทอง รมว.ท่องเที่ยวฯ ขณะนั้นแถลงข่าวโครงการก่อสร้างกระเช้าฯ  จากนั้นมีการประชุมหารือระหว่างกรมอุทยานฯ และอพท.  จัดทำบันทึกความร่วมมือ 2 ฉบับ  ได้แก่ การศึกษา วิจัย พัฒนาพื้นที่ท่องเที่ยว และการแต่งตั้งคณะทำงานร่วมประสานงานโครงการกระเช้า  คาดว่าจะจัดพิธีลงนามเอ็มโอยูภายในเดือน ต.ค.68 ซึ่ง รมว.ทั้ง  2 กระทรวง จะร่วมเป็นสักขีพยานพิธี MOU ยืนยันถึงการเดินหน้าโครงการ

ผอ.อพท. กล่าวต่อว่า จากผลสำรวจพบว่า นักท่องเที่ยวภูกระดึงส่วนใหญ่กว่าร้อยละ 83 มีอายุต่ำกว่า 40 ปี โดยหากนับเฉพาะผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 30 ปี มีจำนวนถึงร้อยละ 63 การมีกระเช้าจะขยายโอกาสการเข้าถึงภูกระดึง ส่งเสริมท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนเพื่อคนทั้งมวล ทุกช่วงวัย สร้างประสบการณ์การท่องเที่ยว สร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างโอกาสให้ท้องถิ่น ผู้รับจ้างคนสัมภาระจะได้รับการจัดสรรเรื่องอาชีพ และการจัดการความปลอดภัยของนักท่องเที่ยวและเจ้าหน้าที่อุทยาน กระเช้าไฟฟ้าเป็นเครื่องมืออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ลดความแออัดของท่องเที่ยว

“ สัญญาจ้างโครงการออกแบบก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าขึ้นภูกระดึงจังหวัดเลย เริ่มต้นวันที่ 1 ต.ค. 68  ที่ผ่านมา และจะสิ้นสุดสัญญาวันที่ 27 มิ.ย.2569 รวม 270 วัน เน้นปลอดภัย สร้างได้จริง คู่สัญญา บริษัท เทสโก้ จำกัดร่วมกับจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถือว่าบรรลุขั้นที่ 1 จาก 8 ขั้นตอนตามแผนสร้างกระเช้า เข้าสู่ขั้น 2 ซึ่งขยายเวลาศึกษาความเหมาะสม  FS และ EIA  ระหว่างรอออกแบบก่อสร้างจะดำเนินการคู่ขนานเพื่อศึกษา วิจัย  3 ส่วน ได้แก่ แผนบริหารจัดการพื้นที่บนยอดภูร่วมกับกรมอุทยานฯ , ศูนย์เปลี่ยนถ่ายการจราจร และการได้ประโยชน์ในส่วนภูมิภาค เชื่อมโยงตำบลต่างๆ โดยจะรวมผลศึกษาจัดทำแผนแม่บท เพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อก่อสร้างและผ่อนผันการก่อสร้างในเขตลุ่มน้ำชั้น 1A ปี 69  ตามแผนวางเสาต้นแรกเดือน ธ.ค. ปีหน้า “ นายศิริปกรณ์ กล่าว

ผอ.อพท. กล่าวด้วยว่า ภายใต้รัฐบาลปัจจุบันมีสัญญาณบวก เดินหน้าโครงการกระเช้าภูกระดึง จากการศึกษา เส้นทางกระเช้า  4 เส้นทาง  ประกอบด้วย A B C D สุดท้ายเห็นพ้องเส้นทาง B  ระยะทาง 4.4 กม. เพราะไม่ขัดแย้งกับกิจกรรมเดินขึ้นภู  โดยเสาต้นแรกวางห่างจากศูนย์บริการนักท่องเที่ยว 3.5 กม.  ซึ่งเป็นจุดที่นักท่องเที่ยวและลูกหาบรับสัมภาระเดินขึ้นภู    จากนั้นเส้นทางกระเข้าจะขึ้นแนวทะแยงไปเจอกันด้านบนบริเวณผาหมากดูก ซำแฮก คนที่อยากพิสูจน์พลังตัวเองก็ยังเดินได้โดยที่ไม่เห็นกระเช้า ไม่สูญเสียทัศนียภาพ ส่วนคนขึ้นกระเช้าเดินเที่ยวต่อ   โครงการจะใช้ระบบจำกัดจำนวนนักท่องเที่ยวผ่านการจองตั๋วล่วงหน้า  ยึดขีดความสามารถรองรับพื้นที่ ขณะเดียวกันลดการพักค้างบนภู  นักท่องเที่ยวพักด้านล่างกระจายรายได้ให้ที่พัก โฮมเสตย์ของชุมชนเลย

“ อย่างไรก็ตาม เส้นทางกระเช้าปัจจุบันตามแผนวางเสา 12 ต้น อาจปรับเปลี่ยนขึ้นกับผลศึกษาล่าสุด ทั้งชั้นดิน การกัดเซาะ กระแสลม  ปลอดภัยจากไฟป่า ไม่รบกวนสัตว์ป่า  กระเช้าไฟฟ้าสายเดี่ยวคาดใช้งบฯ ก่อสร้างพันล้านบาท แต่ทางเลือกยังมีสายคู่และสายสามที่ปลอดภัย มั่นใจ แข็งแรงกว่า  แต่ยังไม่เกิน 12 ต้น ฐาน 6×6 เมตร ในพื้นที่ลุ่มน้ำชั้น 1A   ซึ่งกรมอุทยานฯ เน้นต้องศึกษาให้ดี ลดผลกระทบ ส่วนตู้กระเช้าขนาดใหญ่ ขนคน ขนของ จนถึงขนขยะ “ นายศิริปกรณ์ กล่าว

ด้าน นายภูวนัย มูลแวง  หน.อุทยานแห่งชาติภูกระดึง กล่าวว่า อุทยานแห่งชาติภูกระดึงประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 2 ของประเทศไทย เมื่อปี 2505 และประกาศเป็นอุทยานมรดกแห่งอาเซียนลำดับที่ 57 ของอาเซียนเมื่อปี 2566 ด้วยเนื้อที่กว่า 217,576 ไร่ มีกลุ่มป่าภูเขียว-น้ำหนาว สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 400 – 1,316 เมตร พืชพันธุ์ประกอบด้วยป่าสนเขา ป่าดิบเขา ป่าเบญจพรรณ มีสัตว์ป่า ทั้งช้างป่า กวาง หมูป่า เลียงผา และนกหลากหลายพันธุ์  กิจกรรมยอดนิยมมีทั้งเดินป่าชมพระอาทิตย์ขึ้นและตก ถ่ายภาพธรรมชาติ ชมทะเลหมอก เป็นพื้นที่อนุรักษ์แบบบูรณาการเชิงพื้นที่ระหว่างอุทยานแห่งชาติภูกระดึงและสถานีควบคุมไฟป่าภูกระดึง โดยปี 2567 สถิตินักท่องเที่ยว 64,687 คน รายได้ 5,381,415 บาท

นายภูวนัย กล่าวว่า ที่เดินเองได้เป็นเส้นทางขึ้นเขา-ศูนย์วังกวาง ลานองค์พระพุทธเมตตา อ่างเก็บน้ำไพรัตน์ ธารไชย ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากศูนย์บริการท่องเที่ยว รวมถึงผาเมษา ผาหมากดูก ผาจำศีล ผานาน้อย ผาเหยียบเมฆ ผาแดงและผาหล่มสัก สำหรับผาหล่มสักจะให้นักท่องเที่ยวเดินทางกลับเวลา 16.00 น. เพื่อมาชมพระอาทิตย์ตกผาหมากดูก จากนั้นกลับศูนย์บริการนักท่องเที่ยวระยะทาง  9 กม. ปีนี้น้ำตกถ้ำใหญ่เป็นน้ำตกแห่งเดียวที่เปิดให้เข้ามาชมความงาม เริ่มเวลา 9.00 น. จะมีเจ้าหน้าที่พาเข้าชมน้ำตก ระยะทาง 1.2 กม.  

ส่วนผานกแอ่นจุดชมพระอาทิตย์ขึ้นเจ้าหน้าที่จะบินโดรนดูความปลอดภัยเฝ้าระวังช้างป่า จากนั้นจะประกาศเชิญชวนนักท่องเที่ยวไปชมพระอาทิตย์ขึ้น ณ จุดรวมตัว เวลา 5.00 น. พาเดินทางสู่ผานกแอ่น ระยะทาง 1.5 กม. ชมพระอาทิตย์ขึ้น สัมผัสอากาศเย็น เป็นภาพที่สวยที่สุดของภูกระดึง แล้วพากลับเข้าศูนย์บริการวังกวาง โดยจะเปิดจุดชมพระอาทิตย์ขึ้นเช้าวันถัดไป ในพื้นที่อุทยานฯ ภูกระดึง เน้นท่องเที่ยวอย่างปลอดภัยและยั่งยืน อีกทัังมีโครงการมัดจำบรรจุภัณฑ์นำขยะลงเขา เก็บขยะกลับที่ดำเนินการต่อเนื่อง

“ สำหรับโครงการกระเช้า สถานีต้นทางพื้นที่จะอยู่ด้านล่างภู สถานีปลายทางคาดว่า จะอยู่ห่างจากหลังแปประมาณ 500 เมตร ส่วนจุดที่นักท่องเที่ยวเดินขึ้นสันเขา ขึ้นภูกระดึง อยู่บริเวณซำแฮก หลังแป จะอยู่คนละฝั่ง ซึ่งนักท่องเที่ยวจะไม่เห็นกระเช้า  หากกระเช้าสร้างเสร็จ จะมีนักท่องเที่ยว 2 กลุ่ม คือ เดินขึ้นภูกับขึ้นกระเช้าไฟฟ้า    ซึ่งรูปแบบการท่องเที่ยวเพิ่มเข้ามา จะต้องมีการจัดทำแผนบริหารจัดการพื้นที่บนยอดภูร่วมกับ อพท. วางแผนผังการใช้พื้นที่ แผนกิจกรรม  ระบบรองรับ จัดการท่องเที่ยวให้สมดุลกับธรรมชาติ   แผนลดกระทบต่อสัตส์ป่า โดยเฉพาะช้าง  ภูกระดึงมีความสามารถในการรองรับของพื้นที่ 5,000 คนต่อวัน  แต่หลังโควิดปรับลงเหลือ 3,500 คนต่อวัน ถ้ามีกระเช้าจะขยายเต็มขีดความสามารถ หากมีจัดการที่ดี รวมถึงเพิ่มอัตรากำลังเจ้าหน้าที่ เพราะปัจจุบันอุทยานฯ ภูกระดึงมีบุคลากร 194 คน ส่วนสถานีควบคุมไฟป่าภูกระดึงมี  35 คน  “ นายภูวนัย กล่าว

ที่ประชุมแลกเปลี่ยนความเห็นกระเช้าภูกระดึง นายศุภฤกษ์ น้อยสุวรรณ  นายอำเภอภูกระดึง กล่าวว่า สังคมไทยปัจจุบันก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์นี่คือโอกาสในการก่อสร้างกระเช้าไฟฟ้าภูกระดึง เพราะปัจจุบันนักท่องเที่ยวขึ้นภูกระดึงส่วนใหญ่อายุไม่ถึง  40 ปี จะขยายท่องเที่ยวในกลุ่มผู้สูงอายุได้ อีกทั้งฤดูกาลเที่ยวภูกระดึงมีแค่สี่เดือน สร้างกระเช้าจะลืมตาอ้าปากได้ ทางอำเภอจะเตรียมพร้อมความเข้มแข็งของประชาชน สนับสนุนการรวมกลุ่มทั้งผู้ประกอบการร้านค้า ร้านอาหาร รวมถึงสินค้า ให้มีมาตรฐานและมีคุณค่า รองรับสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เทศบาลก็เห็นด้วยกับศูนย์เปลี่ยนถ่ายการจราจร ช่วยลดผลกระทบชาวบ้านได้

นายครรชิต พันสนิท นายกองค์การบริหารส่วนตำบลศรีฐาน กล่าวว่า ปัจจุบันชาวบ้านประกอบอาชีพลูกหาบลดลงเหลือราว 200 – 300 คน ไม่มีผู้สืบทอด ส่วนหนึ่งสุขภาพร่างกายทรุดโทรม หากนักท่องเที่ยวมามากกว่า 400 คน ลูกหาบไม่เพียงพอ ต้องนำสัมภาระขึ้นภูกระดึงด้วยตัวเอง โครงการกระเช้าเปิดโอกาสหลายด้าน คนทุกวัยได้ท่องเที่ยวชมความสวยงามบนยอดภูกระดึง นอกจากนี้ ช่วยรักษาชีวิตคนไม่ว่าจะเป็นนักท่องเที่ยวหรือเจ้าหน้าที่ ซึ่งเป็นการสูญเสียที่ไม่น่าเกิดขึ้น หากไม่มีกระเช้าเสียโอกาสในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมคนขาดรายได้ นำมาสู่การลักลอบเก็บหาของป่า จุดไฟ ล่าสัตว์ เพื่อนำมาประกอบอาหาร กระเช้าจะช่วยป้องกันทรัพยากรธรรมชาติ ท้องถิ่นต้องการกระเช้าภูกระดึง เตรียมแผนปรับปรุงเรื่องที่พัก ร้านอาหาร เตรียมพร้อมเมื่อกระเช้าภูกระดึงสร้างเสร็จ

กลุ่มนักธุรกิจรุ่นใหม่จังหวัดเลย ตัวแทนหอการค้าจังหวัดเลย กล่าวเวทีเดียวกันว่า  ฝากเรื่องการบริหารจัดการพื้นที่หลังกระเช้าสร้างเสร็จแล้ว การบริหารจัดการตั๋ว อยากให้หน่วยงานมืออาชีพ มีความรู้และประสบการณ์เข้ามาจัดการ เพื่อให้โครงการมีประสิทธิภาพสูงสุด รวมถึงส่งเสริมประสิทธิภาพการทำงานอย่างสูงสุด ทั้งระบบการขนส่ง โครงสร้างพื้นฐาน ปัจจุบันขาดสิ่งอำนวยความสะดวกด้านนี้ อีกทั้งจำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มมากขึ้นเมื่อกระเช้าสร้างเสร็จจะต้องเพิ่มบุคลากรรวมถึงอุปกรณ์ เมื่อปริมาณนักท่องเที่ยวเพิ่ม งานเจ้าหน้าที่ก็เพิ่มเท่าตัว