รัฐบาลจีนหวังแผ่อิทธิพลในทะเลจีนใต้แบบไม่ให้สหรัฐมีส่วนร่วมด้วย ประกาศอยากจัดซ้อมรบร่วมและสำรวจทรัพยากรใต้ทะเลกับกลุ่มอาเซียน แต่กีดกันสหรัฐกลายๆ ว่าประเทศนอกภูมิภาคไม่ควรยุ่งเกี่ยวด้วย อีกด้านเผยจีนและอาเซียนเห็นพ้องกันเรื่องเนื้อหาการเจรจาข้อตกลงหลักปฏิบัติทางทะเลในทะเลจีนใต้แล้ว

รัฐมนตรีต่างประเทศของจีนและอาเซียนถ่ายภาพหมู่ระหว่างการประชุมทวิภาคี ในเวทีประชุมระดับรัฐมนตรีอาเซียนครั้งที่ 51 ที่สิงคโปร์ เมื่อวันที่ 2 ส.ค. 2561

    คำประกาศของจีนมีขึ้นระหว่างที่รัฐมนตรีต่างประเทศ หวังอี้ ของจีนมาร่วมการประชุมระดับรัฐมนตรีกับรัฐมนตรีต่างประเทศของ 10 ชาติอาเซียนที่สิงคโปร์เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 2 สิงหาคม 2561 โดยสำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า ร่างเอกสารของการประชุมยังคงสะท้อนถึงจุดยืนที่แตกต่างกันของหลายประเทศในการเจรจาทำความตกลงกำหนดแนวทางปฏิบัติในทะเลจีนใต้ ที่อาเซียนและจีนต่อรองกันมายาวนานหลายปี กระนั้นนักวิเคราะห์กล่าวกันว่า การเจรจาครั้งล่าสุดนี้เริ่มแสดงให้เห็นความก้าวหน้า

    ในเนื้อหาของเอกสารนี้ เวียดนามยังคงมีจุดยืนแข็งกร้าวที่สุดในบรรดาชาติอาเซียน ต่อกิจกรรมของจีนในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีนอ้างอธิปไตยเกือบทั้งหมด แม้หลายชาติอ้างกรรมสิทธิ์ทับซ้อนอยู่ โดยเวียดนามเรียกร้องให้ประเทศต่างๆ ยุติการสร้างเกาะเทียมและตั้งค่ายทหาร ทว่าท่าทีของชาติอื่นๆ กลับแสดงความต่อต้านขัดขืนน้อยลง ส่งสัญญาณว่าการคัดค้านการขยายอิทธิพลอย่างดุดันของจีนลดลงในช่วงหลายปีมานี้

    ทั้งนี้ การประชุมครั้งนี้ รัฐมนตรีของจีนและอาเซียนประกาศด้วยว่า พวกเขาเห็นพ้องกันเกี่ยวกับเนื้อหาการเจรจาเพื่อจัดทำแนวทางปฏิบัติฉบับนี้แล้ว โดยวิเวียน บาลากริชนัน รัฐมนตรีต่างประเทศสิงคโปร์ ซึ่งเป็นประธานการประชุม กล่าวถึงร่างแนวทางปฏิบัติว่า "บรรลุผลสำเร็จครั้งใหญ่"

    ในเนื้อหาของร่างเอกสาร จีนยังแนะด้วยว่า จีนและอาเซียนควรจัดการฝึกซ้อมทางทหารร่วมกันอย่างสม่ำเสมอ แต่การฝึกนี้ไม่ควรมีประเทศที่อยู่นอกภูมิภาคเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย "เว้นแต่ว่าฝ่ายที่เกี่ยวข้องได้รับแจ้งล่วงหน้าและไม่ได้คัดค้าน"

    ฮวง ทิ ฮา นักวิเคราะห์จากศูนย์อาเซียนศึกษา ให้ทัศนะกับเอเอฟพีว่า จากการเสนอแนะให้ตัดประเทศที่อยู่นอกภูมิภาค จีนเพ่งเล็งเป้าหมายไปที่สหรัฐอย่างเห็นได้ชัดเจน

    ช่วงหลายปีมานี้สหรัฐได้ให้ท้ายหลายประเทศที่คัดค้านการขยายอิทธิพลของจีนในภูมิภาคนี้ โดยเฮืองกล่าวว่า ช่วงที่ผ่านมาสหรัฐมีอิทธิพลครอบงำน่านน้ำแปซิฟิกตะวันตก และโดยเฉพาะทะเลจีนใต้ และจากการเสนอการฝึกทหารร่วมกับอาเซียน จีนกำลังพยายามส่งข้อความเป็นนัยต่อโลกว่า อาเซียนและจีนสามารถทำงานร่วมกันได้ และสิ่งต่างๆ กำลังก้าวหน้าไปด้วยดี ฉะนั้นจึงไม่มีความจำเป็นที่ประเทศนอกกลุ่มจะเข้ามาเกี่ยวข้องกับทะเลจีนใต้

หวังอี้ รัฐมนตรีต่างประเทศของจีนฟังคำถามจากสื่อมวลชน ขณะให้สัมภาษณ์หลังเสร็จสิ้นการแถลงข่าว / AFP

    จีนยังได้เสนอด้วยว่า จีนและอาเซียนสามารถสำรวจน้ำมันและแก๊สธรรมชาติร่วมกันในทะเลจีนใต้ได้ แต่จีนก็ยังคงเสนอในแบบเดียวกันว่า บริษัทจากประเทศที่อยู่นอกภูมิภาคนี้ไม่ควรเข้ามามีส่วนร่วมกับกิจกรรมนี้

    รัฐมนตรีต่างประเทศ หวังอี้ ของจีนกล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า จีนเชื่อว่าหากปราศจากการก่อกวนจากภายนอกแล้ว การปรึกษาหารือเรื่องแนวทางปฏิบัตินี้จะรุดหน้าเร็วขึ้น ขณะนี้ความสัมพันธ์ระหว่างอาเซียนกับจีนกำลังก้าวกระโดดทั้งแง่ปริมาณและคุณภาพ และการฝึกทางทะเลร่วมกันครั้งแรกจะเกิดขึ้นในเดือนตุลาคมนี้.