เรียนรู้ประเพณีรับขวัญข้าวคู่วิถีชาวนาไทยที่นาล้ง

     

     ทุ่งนาเขียวขจีท่ามกลางสถาปัตยกรรมเก่าแก่หมู่อาคารจีนโดยมีแปลงนาจากเกษตรกรจังหวัดสุพรรณบุรี ตั้งแต่ระยะต้นกล้า แตกกอ ตั้งท้อง และออกรวงข้าวสวยงาม   พร้อมประติมากรรมหุ่นฟางข้าวตระการตา ที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อดั้งเดิมของเกษตรกรไทย เช่น พระแม่โพสพ ที่ชาวนาส่วนใหญ่นับถือกราบไหว้  เชื่อว่า เป็นเทพธิดาประจำต้นข้าว ผู้คุ้มครองดูแลต้นข้าวให้เจริญงอกงามสมบูรณ์  ซึ่งเนรมิตขึ้นกลางล้ง 1919 มีประชาชนสนใจพากันมาเรียนรู้คุณค่าข้าวไทย ทดลองดำนาใส่งอบ สวมรองเท้าบู๊ท โดยมีพี่น้องเครือข่ายชาวนาคอยดูแลใกล้ชิด  

 

     ทดลองดำนากลางกรุงเทพ กิจกรรมห้ามพลาดที่นาล้ง

     

     นอกจากยกแปลงนามาปลูกกลางกรุงริมแม่น้ำเจ้าพระยาแล้ว  ยังนำผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าวไทยอันหลากหลายมาไว้ที่นาล้ง มีตั้งแต่สินค้าประเภทอาหาร เช่น ข้าว น้ำ  ขนม คุกกี้ ชาข้าวหอมกรุ่นดีต่อสุขภาพ ครีม ไปจนถึงสินค้าประเภทของใช้อย่างกระเป๋าสาน กระเป๋าผ้า เสื้อ หมวก และผ้าพันคอ ล้วนเป็นผลิตภัณฑ์ข้าวไทยที่เกื้อกูลชาวนา แต่ละบูทข้าวมาจากหลากหลายถิ่นหลายสายพันธุ์  อย่างบูทชาวนาไทอีสาน เด่นที่ข้าวเจ้าหอมเวสสันตะระ  มีความหอมกลิ่นใบเตย ส่วนข้าวเจ้าหอมเวสวิสุทธิ์ มีความหอมนุ่มหวาน ขณะที่ข้าวเหนียวหอมวิสุทธิ์ เมล็ดเรียวยาว ทั้งนุ่ม แถมหุงขึ้นหม้อ แต่ละวันมีให้ชิมข้าว อีกสิ่งที่จะพบในนิทรรศการข้าวไทยเป็นการบรรยายความรู้เรื่องข้าวและการดำนาจากกลุ่มชาวนาไทย Yong Farmers

 

 

     นับเป็นบรรยากาศใหม่ของล้ง 1919 ที่ดึงดูดให้ทุกคนมาพักผ่อนหย่อนใจ  โกดังเก็บข้าวตอนนี้ยังเปลี่ยนเป็นโซนนิทรรศการนำเสนอข้อมูลประวัติศาสตร์ของท่าเรือกลไฟ ฮ่วย จุ่ง ล่ง ซึ่งพระยาพิศาลศุภผล เป็นผู้สร้างขึ้นเมื่อปี 2393  เพื่อเผยแพร่สถานที่ประวัติศาสตร์ทรงคุณค่าทางการค้าไทยจีน ที่ได้ชื่อว่า เป็นศูนย์กลางการค้าข้าว  ในโกดังยังเสนอพันธุ์ข้าวหายากนับร้อยสายพันธุ์ นวัตกรรมข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา อีกทั้งจำหน่ายข้าวสารราคาประหยัดกว่าในห้าง

 

นิทรรศการข้าวไทย นำเสนอพันธุ์ข้าวหายาก

     การเปิดนิทรรศการข้าวไทยให้คนทุกวัยเรียนรู้ภูมิปัญญาแบบไทยๆ ครั้งนี้ เพื่อฉลองการก้าวสู่ 100 ปี ‘ล้ง 1919’ สนับสนุนโดยธนาคารกสิกรไทย อีกเกร็ดความรู้ที่นำมาไว้ในนาล้ง  นิทรรศการข้าวไทย เกี่ยวกับประเพณีรับขวัญข้าว  ได้จำลองพิธีรับขวัญไว้ที่นาล้ง ทั่วไปชาวนาทุกพื้นที่ของไทยนิยมทำในช่วงออกพรรษา ประมาณเดือน ต.ค.-พ.ย.ของทุกปี นิยมทำกันในวันศุกร์ แต่ละท้องถิ่นมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น ประเพณีรับขวัญแม่โพสพ ประเพณีทำขวัญข้าว ประเพณีทำขวัญแม่โพสพ  เชื่อว่า เป็นผู้คุ้มครองต้นข้าวให้ได้ผลผลิตที่สมบูรณ์

      และด้วยความเชื่อที่ว่า แม่โพสพเป็นผู้หญิงตกใจและเสียขวัญง่าย มักทำพิธีรับขวัญทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นกับต้นข้าว ทั้งช่วงตั้งท้อง เก็บเกี่ยว และนำข้าวเก็บขึ้นยุ้ง ชาวนาเชื่อว่าถ้าแม่โพสพพึงพอใจแล้ว ข้าวในนาจะอุดมสมบูรณ์ ไม่มีแมลงรบกวน  รวมถึงเป็นขวัญกำลังใจชาวนาได้ดี ที่น่าสนใจของประกอบในพิธีตามความเชื่อ พระแม่โพสพเป็นหญิง อยากทานอาหารเหมือนคนท้อง เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว มะยม มะเฟือง รวมทั้งรักสวยรักงาม จึงมีเครื่องแต่งกาย เช่น สไบ สร้อยทอง หวีกระจก แป้งจันทร์ น้ำมันหอม  เชื่อว่า การรับขวัญข้าวแบบไทย คนรุ่นใหม่อาจไม่เคยเห็น ไม่เคยรู้ แวะเวียนมาชมและทำความรู้จักประเพณีคู่วิถีชาวนาไทยได้

 

ดูแปลงนากลางกรุง ชมประติมากรรมพระแม่โพสพ

 

     ผู้สนใจสามารถมาสัมผัสแปลงปลูกข้าวกรุงที่นิทรรศการข้าวไทยได้ฟรี ตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 19 ส.ค.2561 ณ โครงการ ล้ง 1919 ถนนเชียงใหม่ ย่านคลองสาน  เปิดทำการทุกวัน จะล่องเรือเพื่อมาล้ง โดยสารรถสาธารณะ หรือขับรถส่วนตัวก็สะดวกรวดเร็วทันใจ