29พ.ย.61-ยูเนสโกประกาศรับรอง“โขนไทย” มรดกโลกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ พร้อมกับรับรอง"ละครโขน"ของกัมพูชาโอกาสเดียวกันด้วย "วีระ"เทิดพระเกียรติเป็นพระมหากรุณาธิคุณสมเด็จพระราชินี ร. 9  สั่งสวธ.เตรียมฉลองใหญ่ตลอดปี 61-62 ทำแอนิเมชั่นรามเกียรติ์ ฉายทั่วประเทศ และทำเป็นสารคดี คลังข้อมูลโขนไทยระบบดิจิทอล

ที่เมืองพอร์ตหลุยส์ สาธารณรัฐมอริเชียส มีการจัดประชุมคณะกรรมการร่วมระหว่างรัฐบาลเพื่อการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโก ครั้งที่ 13  ซึ่งมีผู้แทนจากประเทศภาคีอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ขององค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) เข้าร่วม 181 ประเทศ 

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า  ในส่วนของประเทศไทย  ได้มีการเสนอ “การแสดงโขนในประเทศไทย”  (Khon masked  dance drama in Thailand) ในรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ต่อที่ประชุมยูเนสโกเพื่อพิจารณาเป็นครั้งแรก ซึ่งอยู่ในลำดับที่ 37 จาก 40 รายการ โดยมี นายชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) นำทีมคณะผู้แทนประเทศไทยเข้าร่วมประชุม  

สำหรับขั้นตอนการพิจารณาเป็นไปอย่างตื่นเต้น ลุ้นระทึก โดยคณะกรรมการได้พิจารณารายการที่แต่ละประเทศเสนอรายชื่อเข้ามา จากข้อมูล และฉายวีดีโอประกอบ ที่ละรายการเรียงตามลำดับรายชื่อประเทศ  จนกระทั่งถึงการพิจารณาและประกาศรายชื่อ รับรอง“การแสดงโขนในประเทศไทย” ให้เป็นตัวแทนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติอย่างเป็นทางการ  สร้างความดีใจให้กับตัวแทนประเทศไทยที่เข้าประชุมทั้งคณะ  ทั้งนี้ ในการประชุมดังกล่าวได้มีการประกาศรับรอง “ละครโขน”  (Lkhon Khol Wat Svay Andet) โขนรูปแบบหนึ่งจากประเทศกัมพูชา เป็นมรดกวัฒนธรรมอันจับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ที่ต้องได้รับการปกป้องอย่างเร่งด่วนด้วย

นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) กล่าวว่า  นับเป็นข่าวดีของคนไทยที่การแสดงโขน ได้รับการประกาศขึ้นบัญชีจากยูเนสโก  หลังจากนี้ ทาง สวธ.มีแผนงานจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองโขนตลอดปี  ‪2561- 2562‬  อาทิ 1.จัดแสดงโขนรอบพิเศษ ตอน “พิเภกสวามิภักดิ์” วันที่ 3–4 ธันวาคม 2561 ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย 2.จัดสร้างภาพยนตร์แอนิเมชั่นรามเกียรติ์ ตอน รามาวตาร เพื่อฉายในโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศ และเผยแพร่องค์ความรู้ในรูปแบบต่างๆ เช่น การสาธิตงานช่างฝีมือโขน สาธิตการแสดงโขน การเสวนาความรู้คุณค่าของโขน จัดพิมพ์หนังสือองค์ความรู้เกี่ยวกับโขนฉบับเยาวชน  สารคดีโขน คลังข้อมูลโขนในรูปแบบดิจิทัล 3.จัดกิจกรรมสร้างความภาคภูมิใจด้วยการยกย่องเชิดชูเกียรติให้แก่บุคคล องค์กรผู้ทำคุณประโยชน์ต่อวงการโขน และ 4.จัดงานมหกรรมการแสดงโขน ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 เป็นต้น

“ส่วนสำคัญในการผลักดันการแสดงโขนของไทยให้เข้าร่วมพิจารณาจากยูเนสโก คือ  ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่หาที่สุดมิได้ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ที่ทรงอนุรักษ์ ฟื้นฟู ส่งเสริมการแสดงโขนในทุกมิติ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จัดสร้างเครื่องแต่งกายเครื่องประดับโขนชุดใหม่ พัฒนาการแต่งหน้าให้งดงามดึงดูดความสนใจ พัฒนาเทคนิคการแสดง ฉากเวที แสง สี เสียง อันเป็นที่มาของโขนพระราชทานที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นจึงทำให้โขนไทยยิ่งใหญ่อลังการ สร้างความตื่นตาประทับใจแก่ชาวไทยและชาวต่างประเทศ ทำให้การแสดงโขนได้รับการอนุรักษ์ สืบสาน สร้างสรรค์และพัฒนาเป็นมรดกของชาติไทยมาจนถึงปัจจุบัน ทั้งสร้างอัตลักษณ์ไทยในเวทีโลกได้อย่างสง่างาม” นายวีระ กล่าว 

รมว.วธ. กล่าวอีกว่า อย่างไรก็ตาม เป็นที่น่ายินดีที่“ละคอนโขน” Lkhon Khoal Wat Svay Andet ของประเทศกัมพูชา ก็ที่ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ที่ต้องการสงวนรักษาโดยเร่งด่วน ทั้งนี้ไม่ถือว่าเป็นการขึ้นทะเบียนซ้ำซ้อนกับการขึ้นทะเบียนการแสดงโขนในประเทศไทย เนื่องจากการขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้เป็นความภาคภูมิใจของประเทศที่นำเสนอให้ขึ้นทะเบียนไม่ใช่การจดลิขสิทธ์หรือการแสดงความเป็นเจ้าของ ที่สำคัญการแสดงโขนของกัมพูชาและการแสดงโขนในประเทศไทยต่างมีแบบแผนที่มีเอกลักษณ์เป็นของตนเองและเป็นเครื่องแสดงความภาคภูมิของประเทศ

ด้านนายชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กล่าวว่า กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ในฐานะคณะทำงานตัวแทนจากประเทศไทย มีความยินดีเป็นอย่างยิ่งที่โขนได้รับการประกาศขึ้นบัญชีจากยูเนสโกให้เป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ซึ่งมีสาระสำคัญคือเป็นการแสดงที่มีการปฏิบัติสืบทอดอยู่ทั่วประเทศ

"การขึ้นทะเบียนเป็นการแสดงให้เห็นถึงความตั้งใจของประเทศไทยจะสงวนรักษามรดกทางวัฒธรรมที่เรามีอยู่อย่างมากมาย ให้เป็นที่ประจักษ์ต่อประชาคมโลกและในขณะเดียวกันก็จะทำให้คนไทยหันมาเห็นความสำคัญของภูมิปัญญาไทย ร่วมกันสงวนรักษา ส่งเสริมและต่อยอดต่อไป โดยในลำดับต่อไป เบื้องต้นจะมุ่งเน้นส่งเสริม ให้มีการสืบสาน โขนในระดับเยาวชนให้กว้างขวางยิ่งขึ้น "นายชาย กล่าว

อธิบดี สวธ. กล่าวด้วยว่า โอกาสนี้ขอร่วมแสดงความยินดี สำหรับการขึ้นทะเบียน "ลครโขลของวัดสวายอันเด็ต" ของประเทศกัมพูชา ที่ได้ขึ้นทะเบียนในครั้งนี้เช่นกันนั้น เป็นการขึ้นทะเบียนในประเภท ต้องการการสงวนรักษาอย่างเร่งด่วน (urgent list) ซึ่งมีสาระสำคัญคือความเป็นโขนที่ชุมชนร่วมกันฟื้นฟูและอนุรักษ์ การ ขึ้นทะเบียนวัตถุประสงค์หลักคือการชื่นชมการมีอยู่ของมรดก ทางวัฒนธรรม ของประเทศภาคีสมาชิกไม่ใช่การแสดงความเป็นเจ้าของ ใดๆทั้งสิ้น

สำหรับในปีหน้า 2563 คณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ได้เสนอ นวดไทย เพื่อขึ้นบัญชีของยูเนสโก ซึ่งขณะนี้อยู่ในรายการพิจารณาของยูเนสโก เรียบร้อยแล้ว ตลอดจนยังมีการศึกษาแนวทางการเสนอมรดกวัฒนธรรมภูมิปัญญาที่มีความคล้ายคลึงกันกับประเทศต่างๆ เพื่อเสนอเพิ่มเติมด้วย