เข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่นยุควุ่นเน็ต สสส.จัดเสวนาสาธารณะและ Workshop  “Why We Post” ในโครงการขับเคลื่อนความรู้ด้านการสร้างเสริมสุขภาวะเด็กและครอบครัว ผจก.สสส.หนุนสุขภาพเด็ก-เยาวชน ทั่วโลกยอมรับวัยรุ่นจุดเริ่มต้นการสร้างฮาร์ดแวร์ บ่มเพาะพฤติกรรมนิสัย เด็กวัยรุ่นริดื่มเหล้า สูบบุหรี่ เสียตัวอายุน้อยลง สื่อมวลชนมีบทบาทสำคัญเรื่องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพกล่อมเกลาเด็กรุ่นใหม่ พ.ศ.นี้ รศ.ดร.วรากรณ์ สามโกเศศ ประธานคณะกรรมการบริหารแผน คณะที่ 4 สสส.ปาฐกถานำ มนุษย์เป็นสัตว์สังคมสื่อสาร เด็กในโลกนี้พบกันทาง Facebook 2,200 ล้านคน ในขณะที่คนทั่วโลกใช้ facebook 7,000 ล้านคน

         

สสส.จัดเสวนาสาธารณะและ Workshop WHY WE POST:เข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่นยุควุ่นเน็ต วันศุกร์ที่ 17 พ.ค. เวลา 09.00 น. 17.00 น. ที่ห้อง 201 ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สสส. ในโครงการขับเคลื่อนความรู้ด้านการสร้างเสริมสุขภาวะเด็กและครอบครัว และการพัฒนาศักยภาพเยาวชน ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวเปิดงาน ในยุค พ.ศ.นี้สังคมต้องสนใจเข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่น ผลพวงสังคมหลังการเลือกตั้งครั้งใหม่ สสส.พร้อมให้การสนับสนุนเรื่องสุขภาพเด็กและเยาวชน เพราะวัยนี้เป็นวัยสำคัญที่สุด ทั่วโลกยอมรับว่าเป็นวัยของการสร้างฮาร์ดแวร์ในการสร้างพฤติกรรมนิสัย วัยนี้เป็นวัยเริ่มต้นริการสูบบุหรี่ ดื่มเหล้า จะเห็นได้ว่าเด็กรุ่นนี้ดื่มเหล้าและสูบบุหรี่เร็วกว่าเด็กวัยรุ่นสมัยก่อน รวมถึงการมีเพศสัมพันธ์ที่เร็วขึ้นด้วย ในช่วงต้นของการสร้างประสบการณ์ชีวิตเมื่อเด็กโตไวขึ้นก็ย่อมสร้างประสบการณ์ส่วนตัวรวดเร็วขึ้น หรือเด็กก้าวสู่วัยหนุ่มสาวรวดเร็วกว่าเด็กสมัยก่อน ดังนั้นสื่อก็ต้องให้ความสำคัญในเรื่องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพด้วย

         

“ผมพบกับน้านิด สโมสรผึ้งน้อย ที่เพชรบุรี เวลานี้ใครๆ เรียกย่านิด ก็มานั่งทบทวนความหลังกันเมื่อกว่าสิบปีก่อนมีการแก้ไขเพื่อเพิ่มพื้นที่สื่อสำหรับเด็กและเยาวชนให้เพิ่มมากขึ้น เท่าที่มีอยู่นั้นถูกโฆษณาในเชิงพาณิชย์มอมเมา รายการถูกกำหนดโดยสปอนเซอร์ มีการต่อสู้เพื่อให้ทุนทำสื่อ ปัญหาของคนทำสื่อเสร็จแล้วไม่มีที่จะลงรายการ มีการก่อตั้งเป็นสมัชชาสื่อเด็ก ผลักดันให้มีรายการสำหรับเด็กและเยาวชนตั้งแต่สี่โมงเย็น-หกโมงเย็น มีรายการสร้างสรรค์มากขึ้นเป็นโทรทัศน์ไทยพีบีเอส แต่ขณะนี้ก็มีปัญหาเกิดขึ้น ทางสถานีโทรทัศน์ที่มีการคืนคลื่นสัมปทานสถานีช่องดิจิทัล เพราะประสบปัญหาขาดทุน จะเห็นได้ว่าช่องที่ทำเกี่ยวกับ Family ไปไม่รอด ทำให้มีโจทย์คำถามเกิดขึ้นมากมาย สิ่งเสพติดมีมากกว่าสารเสพติด ภูมิทัศน์สุขภาวะเด็กและเยาวชนที่เปลี่ยนแปลงไปด้วย ตัวเลขย้ำให้ความสำคัญเปลี่ยนแปลงไปมาก ทุกวันนี้คนไทยอยู่กับหน้าจอโทรศัพท์มือถือ 10 ชั่วโมง/วัน ตื่นนอนก็ยุ่งอยู่กับโทรศัพท์ เรานอนกันกี่ชั่วโมง เวลานี้สถิติคนไทยอยู่กับอินเทอร์เน็ตสูงที่สุดในโลก เรามีพันธมิตรที่จะต้องช่วยกันสร้างความเข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่น”ดร.สุปรีดา อดุลยานนท์ ผู้จัดการสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ให้ข้อคิด

           

รศ.ดร.วรากรณ์ สามโกเศศ ประธานคณะกรรมการบริหารแผน คณะที่ 4 สสส. ปาฐกถานำ “ความท้าทายใหม่เรื่องโซเชียลมีเดียกับเด็กและเยาวชน” เปิดประเด็นอย่างอารมณ์ดีว่า “ผมพูด 20 นาทีรวดเร็วมาก กรุณาช่วยกันรัดเข็มขัด ผมจำน้านิดได้ เพราะสมัยก่อนผมเป็นผู้ปกครองเด็ก พบครูนิดสวยมาก สมัยนั้น อ.ปกป้อง จันวิทย์ ก็ดังมาก เพราะเป็นผู้ประกาศข่าวจิ๋วแจ๋วเจาะโลกคู่กับจอย ศิริลักษณ์ ผ่องโชค ตอนนี้ปกป้องดังแทนแล้ว ปกป้องเป็นนักศึกษาทุนฟุลไบรท์ ตอนนี้ทิ้งตำแหน่งอาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เพราะเป็นอาจารย์ไม่สนุก มาเปิดสำนักพิมพ์ Bookscape

         

เราน่าจะเปิดประเด็นใหม่ทางสังคม ความตึงเครียดระหว่างวัย ผู้ใหญ่และเยาวชนในปัจจุบัน แต่เดิมนั้นมีช่องว่างระหว่างผู้ใหญ่และเด็ก ผู้ใหญ่เข้าใจเด็กน้อยลง ยิ่งในวันนี้โซเชียลมีเดียเข้ามาเกี่ยวข้องในชีวิตของเรามากยิ่งขึ้น กลายเป็นการเพิ่มช่องว่างให้กว้างขึ้นไปอีก ก็ส่งผลให้ความสุขของครอบครัวลดน้อยลง ส่งผลกระทบต่อสุขภาวะ ดังนั้นในวันนี้จึงมีการเลือกนำเสนอหนังสือ 2 เล่ม WHY WE POST ส่องวัฒนธรรมโซเชียลมีเดียผ่านมานุษยวิทยาดิจิทัล ของ Daniel Miller และคณะ หนังสือ It’s Complicated the social lives of networked teens เข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่นยุควุ่นเน็ต Danak boyd หนังสือทั้งสองเล่มนี้เป็นหัวใจสำคัญว่าทำไมเกิดช่องว่างระหว่างผู้ใหญ่-เด็ก

         

เราต้องมีเครื่องมือเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร เครือข่ายธุรกิจเบ่งบานในสหรัฐ โลกทั้งโลกเชื่อมต่อกันได้ตั้งแต่ปี 1960 ก่อนหน้านั้นมี My Space ไม่ใช่ของใหม่ เด็กบอกว่าสิ่งที่เขาทำนั้นคือการใช้เวลากับ Social Media เป็นเรื่องธรรมดา ในขณะที่ผู้ใหญ่ว่า Social Media เป็นอันตราย นำไปสู่ปัญหาที่จะตามมาในภายหลัง มีเพื่อนคนหนึ่งทำใจไม่ได้ที่ได้ลูกสะใภ้จากการคบหากับลูกชายทาง Social Media เรื่องนี้ควรทำความเข้าใจ การที่ติดต่อกับทาง Social Media ก็ไม่ได้ต่างไปจากการเขียนจดหมายไปมาหาสู่กันของคนสมัยก่อน เครื่องมือสื่อสารของคนแต่ก่อนก็มีนกพิราบสื่อสาร การพบกันที่ศูนย์การค้า หลายคนได้แต่งงานกันก็เพราะพบกันและรู้จักกันในงานแต่งงานมากกว่ารู้จักกันในงานศพ แต่ปัจจุบันรู้จักและพบกันในโลกที่ไม่มีตัวตน

         

คนสูงอายุรับสิ่งต่างๆ ในมิติที่แตกต่างจากความเป็นจริง สิ่งที่เกิดขึ้นในอินเทอร์เน็ต เด็กในโลกนี้พบกันทาง Facebook 2,200 ล้านคน ในขณะที่คนทั่วโลกใช้ Facebook 7,000 ล้านคน มนุษย์เป็นสัตว์สังคม สื่อสารติดต่อกับผู้คนแตกต่างจากสมัยก่อน ที่มนุษย์อยู่ในถ้ำ ในป่า มีอาชีพเข้าป่าล่าสัตว์ พวกเราได้รับการคัดสรรมาแล้วจึงมานั่งรวมกันอยู่ภายในห้องนี้ได้ มนุษย์อยู่รอดมาได้มีพฤติกรรมที่ไม่แตกต่างกัน มหาภารตยุทธ รามเกียรติ์ นิยายกรีก กงกรรม บุพเพสันนิวาส ล้วนอยู่ในพล็อตเดียวกัน มีรัก โลภ โกรธ หลง จมอยู่เหมือนเดิม ด้วยรูปแบบที่เปลี่ยนแปลง SMS ถึงกัน สื่อสารแบบรวดเร็วในระยะเวลาสั้นๆ ไม่รู้ตัวตนว่าเป็นใคร ในขณะที่สมัยก่อนสื่อสารกันด้วยจดหมายถึงลุงหนวดถามไถ่ถึงปัญหาต่างๆ

         

มนุษย์ทุกคนเกิดมาต้องการได้รับการยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่ง ต้องการมีความหมาย เป็นเรื่องสำคัญมาก การสะกดชื่อ นามสกุลที่ผิดไปจากความเป็นจริงเป็นเรื่องละเมิดความเป็นส่วนตัวของเรา การที่มีการ post ข้อความลงใน Social Media เพราะต้องการความมีตัวตน ตอกย้ำความมีตัวตนในสังคม พ่อแม่ต้องเข้าใจด้วยว่าการใช้ Social Media เป็นเรื่องธรรมดาที่ใครๆ เขาก็ทำกันทั้งนั้น เพียงแต่รูปแบบที่แตกต่างไปจากเดิมๆ ยิ่งห้ามปรามวัยรุ่น ก็เหมือนกับผู้ใหญ่ไม่เข้าใจลูกหลานที่ฟังเพลงแตกต่างไปจากยุคสมัยของเรา ถ้าเราเปิดใจกว้างต่างมองซึ่งกันและกันอย่างเข้าใจกันแล้ว ปัญหาก็จะน้อยลง ขณะเดียวกันเด็กก็ต้องมีความเข้าใจผู้ใหญ่ด้วย ว่าผู้ใหญ่มีความกังวลว่า Social Media จะเป็นอันตรายต่อเด็ก ถูกหลอกลวงถ้าเด็กยังไม่มีวุฒิภาวะเพียงพอ ถ้าต่างคนต่างมีทิฐิเข้าหากันก็จะเกิดความร้าวฉานมากยิ่งขึ้นไปอีก

         

การสื่อสารด้วยนกพิราบ โทรศัพท์ จดหมาย วิทยุ การใช้สื่อออนไลน์สื่อสารกันก็เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในเรื่องการสื่อสาร ระบบ 4G ระบบ 5G เพื่อให้เกิดความรวดเร็วยิ่งขึ้น ถ้าเราไม่ปรับตัวเองให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป เราก็จะหาความสุขไม่ได้ เราจะอยู่กับที่ก็ไม่ได้จำเป็นต้องยอมรับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นด้วย เด็กทุกคนไม่ชอบให้ใครมาแอบดูเรื่องส่วนตัวของตัวเอง เราต้องทำให้ Social Media เป็นประโยชน์ขึ้นมาได้ในชีวิต เป็นการสร้างกรอบขึ้นมาอย่างสร้างสรรค์ด้วย

         

เราทุกคนในห้องนี้ล้วนเคยผ่านการเป็นวัยรุ่นมาก่อน เราต้องรู้สึกเห็นอกเห็นใจ มีเมตตาที่จะเข้าใจคนอื่นด้วย การใช้ Social Media ก็ต้องใช้อย่างมีสติ ทำให้เกิดสุขภาวะด้วยกันทั้งสองฝ่าย อย่าให้เกิด Gap มากขึ้นไปกว่าเดิม.