4 มี.ค.2563 – ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา หัวหน้าศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ คณะแพทยศาสตร์ รพ.จุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ออกบทความในเฟซบุ๊กเรื่อง “บทเรียนจากประเทศจีนที่เราละเลยหรือเปล่า ?” ระบุว่า เป็นเวลาเพียงสามเดือนเท่านั้นนับตั้งแต่ 1 ธันวาคม 2562 ที่เกิดมีผู้ป่วยรายแรกในประเทศจีนที่อู่ฮั่น 
 
บทเรียนแรก การตื่นตระหนก หรือการเตือนภัยแต่เริ่มต้น ? ความใส่ใจในปรากฏการณ์ที่แปลกและน่ากลัวจากคุณหมอจีนไม่กี่คน และทำให้มีการส่งตัวอย่างไปยังห้องปฏิบัติการเอกชนที่สามารถทำการถอดรหัสพันธุกรรมของไวรัสได้ทั้งตัว  สองแห่ง  แห่งแรกพบว่าเป็นไวรัสคล้ายซาร์ส แห่งที่สองเป็นซาร์ส และนำมาซึ่งการเตือนกันเอง  ให้ระมัดระวังตัว  จนถูกตำรวจสอบสวนให้ปิดปาก  ผลสรุป ในวันที่ 27 ถึงวาคม  2562 เป็นไวรัสคล้ายซา ร์ส

และในเดือนธันวาคมเดือนนั้นเอง มีการระบาดระลอกแรก ซึ่งในท้ายสุดพบว่าผู้ป่วยรายแรกสุดนั้นเป็นการติดต่อจากคนสู่คนโดยประเมินกันว่าการติดต่อจากสัตว์สู่คนน่าจะเริ่มในเดือนพฤศจิกายนและพัฒนาอย่างรวดเร็ว ความกลัวในการที่จะมีความตื่นตระหนกทำให้เกิดความล่าช้าไปประมาณสองถึงสามสัปดาห์  ซึ่งก็เพียงพอแล้วสำหรับไวรัสตัวนี้ในการแพร่ออกไปจากแหล่งเดียว  การกลัวการตื่นตระหนก แทนที่จะรับทราบสถานการณ์และเตือนภัยโดยเร็วที่สุดกลับกลายเป็นสถานการณ์ระดับโลก 

บทเรียนที่สอง  การยึดถือมาตรฐานการวินิจฉัยด้วยวิธีอณูชีววิทยา : ไม่จำเป็นเสมอไป แม้จะมีความล่าช้าในการจำกัดขอบเขตการระบาด จนกระทั่งลุกลามออกไปได้ภายในระยะเวลาเดือนธันวาคมนั่นเอง ประเทศจีนตระหนักถึงข้อจำกัดของการใช้วิธีอณูชีววิทยาหรือ   RT PCR ในการวินิจฉัยเนื่องจากมีปัญหาได้ผลไม่คงที่ที่ควรจะเป็นบวกกลับได้ลบ  และพลาดโอกาสในการจำกัดการแพร่และการช่วยชีวิต การใช้ CT คอมพิวเตอร์ ในการตรวจปอดแทนที่จะเป็นเอกซเรย์ธรรมดาแม้ว่าจะมีราคา 3000 บาทแต่ได้ผลไวแม่นยำ  สามารถพิเคราะห์แยกโรคได้ตั้งแต่เนิ่นๆ นั่นก็คือตั้งแต่ระยะที่อาการยังมองไม่เห็นภายนอก  และยังสามารถให้ข้อมูลทำนายอนาคตของผู้ป่วย ว่าจะรุนแรงขึ้นหรือไม่ร่วมกับตัวแปรอื่นๆ  ในการเริ่มต้นใช้ยารักษาตั้งแต่ยาสมุนไพรจีน และยาต้านไวรัส 

เหตุผล: โรงพยาบาลในประเทศจีนมีเครื่องคอมพิวเตอร์ทุกแห่ง ในขณะที่ไม่มีเครื่องตรวจอณูชีววิทยา  และมิหนำซ้ำกระบวนการวิธีการตรวจยังไม่สามารถบอกได้ชัดเจนว่าจะเจาะจงที่ตำแหน่งใดของรหัสพันธุกรรม  ที่จะเป็นมาตรฐาน  และใช้เวลาอาจจะเนิ่นนานถึง 12 ชั่วโมงถึงหนึ่งวันที่จะได้ผลและผลนั้นอาจกำกวมต้องทำใหม่หรือเก็บตัวอย่างใหม่ 

ผลของการใช้ CT คอมพิวเตอร์  ในการตรวจปอดทำให้สามารถค้นหาผู้เริ่มมีอาการและสามารถแพร่เชื้อได้ครอบคลุมได้กว้างขวางหมดจด  และนำมาสู่การกักกันและการเฝ้าระวังพยายามไม่ให้เสียชีวิต บทเรียนนี้แสดงให้เห็นว่าการใช้  CT แม้ว่าจะแพงกว่า  แต่เมื่อหักลบกลบหนี้ สามารถจะหาตัวผู้ติดเชื้อและแพร่เชื้อได้แล้วมีความคุ้มค่ามหาศาล  และยืนยันจากการรายงานในวารสารทางการแพทย์ภาษาอังกฤษที่ออกมาทั่วโลก ในระยะหลัง

บทเรียนที่สาม ยอมตัดแขนเพื่อรักษาชีวิต  การแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วเกิดจากการที่ไวรัสมีความสามารถในการติดจากคนไปสู่คนอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้จากการที่ผู้ติดเชื้อสามารถซ่อนไวรัสได้อย่างมิดชิดโดยมีอาการน้อย หรือไม่มีอาการเลยและมิหนำซ้ำ ในผู้มีอาการน้อยเหล่านี้กลับมีปอดอักเสบแต่อาการไม่มากทำให้สามารถแพร่เชื้อต่อไปได้ในวงกว้าง  โดยเฉพาะหนุ่มสาวและที่ไม่มีโรคประจำตัว ที่ยังแข็งแรงและมีกิจกรรมที่ต้องพบปะผู้คนสมาคมต่างๆ แต่กระนั้นไม่ได้หมายความว่าคนกลุ่มนี้จะไม่มีอาการรุนแรงหรือวิกฤตทั้งนี้เนื่องจากขึ้นอยู่กับปริมาณเชื้อที่ได้รับและโอกาสที่จะพัฒนาขั้นตอนการอักเสบในปริมาณที่มากเกินกว่า  ความจำเป็น ทำลายเนื้อปอด ได้อย่างกว้างขวาง  การตัดสินใจ ปิดเมืองซึ่งร่วมกับปิดบ้าน อย่างเข้มงวดตั้งแต่ประมาณวันที่ 21 มกราคมต่อเนื่องมาจนกระทั่งถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ และในขณะเดียวกันมีการตรวจตราผู้ที่อยู่ในบ้านว่ามีใครเจ็บป่วยจะรีบแยกไปกักกันและรักษาทันที 

ผลของการปิดอย่างเข้มงวด โดยยอมสละความเสียหายที่จะเกิดขึ้น  แก่เศรษฐกิจ  กลับส่งผลดีที่ทำให้หยุดการแพร่กระจายและสามารถระบุคนที่ติดเชื้อ แพร่เชื้อและทำการรักษาด้วยยาต้านไวรัสที่มีการประเมินมาตั้งแต่เดือนธันวาคมว่ากลุ่มใดหรือตัวใด ควรใช้หรือไม่ควรใช้  

การตัดสินใจเด็ดขาดไม่รวนเร มุ่งไปถึงการรักษาชีวิตและเสถียรภาพความมั่นคงของประเทศในอนาคตแทนที่จะห่วงผลกระทบทางเศรษฐกิจในระยะแรก ทำให้ประเทศจีนขณะนี้ประกาศเป็นประเทศที่ถ้ามีผู้มาจากต่างประเทศจะเป็นกลุ่มเสี่ยง จะต้องถูกจัดการกักกัน 14 วันก่อน