ย้ำรื้อ‘กม.พนัน’ผิด‘รธน.’ แนะยึดแบบปธน.สีจิ้นผิง

นักวิชาการหวั่นร่างแก้ไข พ.ร.บ.การพนันเปิดช่องพนันออนไลน์เป็นกิจกรรมถูกกฎหมาย เตือนระวังผิดรัฐธรรมนูญ แนะยึด “สี จิ้นผิง” ที่ไม่หารายได้เข้ารัฐจากพนัน เพราะเป็นนโยบายสิ้นคิด “ธนากร” ชี้ไม่แก้โครงสร้าง เปิดช่องให้เจ้าหน้าที่ใช้ดุลพินิจเหมือนเดิม

เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2568 รศ.ดร.ชิดตะวัน  ชนะกุล อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (มก.) ให้สัมภาษณ์ถึงกรณีนายไชยวัฒน์ จุนถิระพงศ์ อธิบดีกรมการปกครอง   กระทรวงมหาดไทย (มท.) ได้ออกประกาศกรมการปกครอง เรื่อง การรับฟังความเห็นร่างพระราชบัญญัติการพนัน (ฉบับที่...) พ.ศ..... ตั้งแต่วันที่ 30 ม.ค.-14 ก.พ.ว่า รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 มาตรา 3 วรรค 2 บัญญัติว่า  “รัฐสภา คณะรัฐมนตรี ศาล องค์กรอิสระ และหน่วยงานของรัฐ ต้องปฏิบัติหน้าที่ให้เป็นไปตามรัฐธรรมนูญ กฎหมาย และหลักนิติธรรม เพื่อประโยชน์ส่วนรวมของประเทศชาติและความผาสุกของประชาชนโดยรวม” การที่คณะรัฐมนตรี (ครม.)  มีมติเห็นชอบให้แก้ไขกฎหมายการพนัน เพื่อให้การพนันออนไลน์เป็นกิจกรรมถูกกฎหมาย พร้อมร่างกฎหมายสถานบันเทิงครบวงจรที่มีกาสิโนถูกกฎหมายรวมอยู่ด้วย โดยที่พรรคเพื่อไทย (พท.)  และพรรคร่วมรัฐบาลไม่ได้ใช้นโยบายนี้หาเสียงเลือกตั้งปี 2566 ซึ่งต้องรายงานต่อคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ตามมาตรา 57 แห่ง พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 รวมถึงไม่เคยมีการศึกษาผลกระทบใดๆ  ตามวิสัยของผู้ออกนโยบายสาธารณะพึงกระทำ ถือว่า ครม.ไม่ปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมาย และเป็นการฝ่าฝืนมาตรา 3 วรรค 2 ของรัฐธรรมนูญ 2560 มติ ครม.ดังกล่าวจึงไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ และกรณีดังกล่าวย่อมเข้าข่ายการขาดคุณสมบัติในการดำรงตำแหน่งทางการเมือง

“นายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรี ในฐานะหัวหน้าพรรคย่อมรู้ หรือควรรู้ได้ว่า พรรคของตนมีการรายงานนโยบายใดบ้างต่อ กกต. ตามที่กฎหมายกำหนด แต่ยังดึงดันผลักดันนโยบายที่ไม่ได้มีการระบุไว้ในรายงานต่อ กกต. ดังนั้น จึงเข้าข่ายมีพฤติกรรมขาดความซื่อสัตย์เป็นที่ประจักษ์ และฝ่าฝืนมาตรฐานจริยธรรมอย่างร้ายแรง”

ดร.ชิดตะวันกล่าวอีกว่า การที่ มท.และกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐ รับดำเนินการแก้กฎหมายการพนันออนไลน์ตามมติ ครม.ที่ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ ย่อมเป็นการฝ่าฝืนมาตรา 3 วรรค 2 และมาตรา 5 ของรัฐธรรมนูญเช่นเดียวกับการที่ กกต.ไม่ดำเนินการตามอำนาจหน้าที่ในกรณีข้างต้น ถือว่าเป็นกรณีองค์กรอิสระไม่ปฏิบัติหน้าที่ให้เป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด ตามมาตรา 3 วรรค 2 ของรัฐธรรมนูญเช่นกัน ซึ่งการปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของ กกต. ทำให้ราชการได้รับความเสียหายอย่างร้ายแรง

เมื่อถามว่า รัฐบาลมักอ้างว่าการนำธุรกิจใต้ดินมาอยู่บนดินจะสร้างรายได้ให้รัฐมหาศาล เงินที่นักพนันเล่นไม่รั่วไหลไปสู่ต่างประเทศด้วย รศ.ดร.ชิดตะวันกล่าวว่า รายได้ของรัฐจากการพนันเป็นประโยชน์ในระยะสั้น แต่การมีบ่อนและพนันออนไลน์ถูกกฎหมาย ซึ่งประชาชนสามารถเข้าถึงได้ง่าย เป็นการทำลายความมั่นคงของชาติ ผู้นำประเทศที่มีวิสัยทัศน์ มองเห็นประโยชน์ของชาติและประชาชน จะไม่ทำให้การพนันเป็นกิจกรรมถูกกฎหมาย โดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนา ที่ประชากรส่วนใหญ่ไม่มีภูมิคุ้มกันทางปัญญาที่มากเพียงพอ

 “ยกตัวอย่างสาธารณรัฐประชาชนจีน นับแต่  ค.ศ.1949 รัฐบาลจีนประกาศให้การพนันทุกชนิดเป็นสิ่งผิดกฎหมาย และการเล่นพนันของชาวจีนในประเทศอื่นก็ถือเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายเช่นกัน แม้ปัจจุบันพลเมืองจีนจำนวนมากนิยมเดินทางไปใช้จ่ายเงินในบ่อนกาสิโนของมาเก๊า ฟิลิปปินส์ และประเทศอื่นๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงเล่นพนันออนไลน์ผิดกฎหมาย โดยการประมาณการโดยบริษัทในเครือของสำนักข่าวซินหัวพบว่า ในแต่ละปีชาวจีนแผ่นดินใหญ่ใช้เงินเดิมพันผ่านการพนันออนไลน์มูลค่ามากกว่า 145 พันล้านดอลลาร์ ดังนั้นจึงมีกระแสกดดันเรียกร้องให้รัฐบาลจีนเปิดกาสิโนและนำพนันออนไลน์เป็นกิจกรรมถูกกฎหมาย โดยอ้างว่าสามารถสร้างรายได้ให้รัฐบาลมหาศาล รวมถึงเงินไม่รั่วไหลออกนอกประเทศ อย่างไรก็ดี จุดยืนและหลักการของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ยังคงชัดเจนตลอดมาว่า รัฐบาลจีนไม่มีความคิดนำการพนันทุกประเภทเป็นกิจกรรมถูกกฎหมาย เพราะแม้ภาครัฐจะมีรายได้มหาศาล แต่ก็ไม่อาจเทียบเท่ากับความเสียหายทางเศรษฐกิจที่จะเกิดขึ้นจากการที่ชาวจีนจำนวนมากกลายเป็นผีพนัน”

นักเศรษศาสตร์ผู้นี้กล่าวอีกว่า ในเรื่องการพนันออนไลน์ ความพยายามของทางการจีนในการกดดันประเทศในภูมิภาคอาเซียนให้จัดการฮับที่มีต้นทางประเทศเหล่านี้ ทำให้ช่วงปลายปี 2562 รัฐบาลกัมพูชาต้องยกเลิกการพนันออนไลน์อย่างสิ้นเชิง ส่งผลให้ผู้บริการการพนันออนไลน์ชาวจีนจำนวนมากต้องเดินทางออกจากสีหนุวิลล์ สำหรับเมียนมาได้ร่วมมือกับจีนในการปราบปรามและดำเนินการส่งผู้ร้ายข้ามแดน โดยจับกุมบุคคลจำนวนมากที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมทางอาญาออนไลน์เมื่อปลายปี 2566 ส่วนฟิลิปปินส์ หลังจากปี 2559 ที่รัฐบาลของประธานาธิบดีดูเตอร์เตได้อนุญาตให้สร้างฐานเว็บไซต์ในประเทศเพื่อให้บริการพนันออนไลน์แก่ชาวจีนแผ่นดินใหญ่  รัฐบาลจีนได้ใช้ความพยายามหลายครั้งเพื่อขอให้ฟิลิปปินส์ยกเลิกการให้ใบอนุญาต และในที่สุดประธานาธิบดีมาร์กอส จูเนียร์ ได้ยกเลิกการให้ใบอนุญาตในปีที่ผ่านมา

 “กาสิโนในมาเก๊าลดลงอย่างมากเมื่อเทียบกับอดีต นอกจากนี้เมื่อปี 2555 ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ก็ได้เรียกร้องให้มาเก๊าสร้างเศรษฐกิจที่มีความหลากหลายเพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน และเมื่อเดือน ธ.ค.ปี 2567 ประธานาธิบดีสียังปราศรัยกระตุ้นให้มาเก๊าลดการขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยอุตสาหกรรมการพนัน แต่ให้เพิ่มขีดความสามารถในอุตสาหกรรมอื่น ซึ่งจะดึงดูดแรงงานทักษะสูงเข้ามาในพื้นที่ โดยในทัศนะของประธานาธิบดีสี  เงินจากการพนันไม่มีความสำคัญกับเศรษฐกิจของประเทศจีน การใช้นโยบายรัฐเพื่อหวังรายได้จากประชาชนผ่านการพนันเป็นนโยบายที่สิ้นคิด เพราะการที่ประชาชนติดการพนัน จะทำลายความมั่นคงของชาติ จนทำให้จีนไม่สามารถหยัดยืนเป็นประเทศที่เข้มแข็ง และต้องตกเป็นเบี้ยล่างของประเทศอื่นในที่สุด” ดร.ชิดตะวันระบุ

ขณะเดียวกัน สำนักข่าวอิศราได้ออกบทความเรื่อง “ชำแหละร่างแก้ไข พ.ร.บ.พนันเปิดช่องเจ้าพนักงานไฟเขียวเล่นพนันออนไลน์-เพิ่มโทษจำคุก” โดยนายธนากร คมกฤส กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน ระบุว่า เมื่อพิจารณาจากเนื้อหาของร่างแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.การพนันฯ ฉบับนี้ จะเห็นว่ามีการเพิ่มอำนาจให้เจ้าพนักงานในการอนุญาตให้มีการเล่นพนันออนไลน์ได้ รวมถึงมีการเพิ่มนิยามของคำว่าการพนัน และการพนันออนไลน์เข้าไป จากเดิมที่ไม่มี

 “เขาไม่ได้แก้ที่โครงสร้างใหญ่ แก้เพียงแค่ว่าให้มีเรื่องพนันออนไลน์เข้าไปอยู่ในกฎหมาย และมีการกำหนดอำนาจของเจ้าหน้าที่เอาไว้ แต่เป็นการใช้อำนาจในเชิงวิธีคิดแบบเดิมๆ คือ จะอนุญาต หรือไม่อนุญาต ตามแต่ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่และหลักเกณฑ์ของกรมการปกครอง ทำให้การตรวจสอบไม่มี อีกทั้งคำว่าเจ้าพนักงานนั้นไม่มีนิยามว่าหมายถึงใคร ซึ่งอาจมีช่องโหว่ได้มากพอสมควร โดยเฉพาะในระบบที่ใช้ดุลพินิจ

นายธนากรกล่าวอีกว่า ร่าง พ.ร.บ.การพนันฉบับนี้ได้ปรับปรุงบทลงโทษผู้ฝ่าฝืนกฎหมาย โดยยกเลิกโทษปรับมีเพียงโทษจำคุกอย่างเดียว โทษจำคุกน้อยสุดคือ 1 ปี และสูงสุดคือ 12 ปี ตามความผิดแต่ละกระทง โดยเจ้ามือมีโทษจำคุกสูงสุด 12 ปี ส่วนผู้เล่นมีโทษจำคุกขั้นต่ำ 1 ปี นอกจากนี้ ยังมีการเพิ่มอำนาจให้เจ้าหน้าที่ดำเนินการได้ในหลายๆ เรื่อง เช่น การเข้าไปในพื้นที่ส่วนตัว และการเข้าไปริบทรัพย์ด้วย แม้จะเพิ่มโทษหรือมีการจัดการให้รุนแรงมากขึ้น แต่ก็เป็นการจัดการโดยใช้โครงสร้างแบบเดิม นั่นคือใช้กลไกของเจ้าหน้าที่ปกครองเป็นสำคัญ.