โต้ลักไก่MOUแร่หายาก รบ.ปูทางลดภาษีทรัมป์

ครม.ยัน MOU แร่หายากไทย-สหรัฐ โปร่งใสไม่ลักไก่ กฤษฎีกาแจงยึดตามกฎหมายไทย และยกเลิกได้ “อนุทิน” การันตีไม่ใช่สัมปทาน ปัดโดนกดดัน แต่เป็นการแสดงท่าทีอันเป็นมิตร “เอกนิติ” เผยปูทางลดภาษีสหรัฐ หนุนแข่งขันอาเซียน ด้าน “อภิสิทธิ์” จี้รัฐบาลอย่าปิดบัง ปชช. ชี้ต้องรักษาสมดุลสองมหาอำนาจ ขณะ พท.จ่อเรียก “อนุทิน-สีหศักดิ์” แจง กมธ.สภาฯ

เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีและ รมว.มหาดไทย กล่าวถึงกรณีการลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือแร่หายากของโลก หรือแร่แรร์เอิร์ธ กับสหรัฐอเมริกาว่า ในอนาคตเกิดมีแร่อะไรในประเทศไทยขึ้นมาแล้วทำให้เกิดประโยชน์กับประเทศ อาจมีการศึกษาร่วมกัน และแสวงหาความร่วมมือร่วมกันกับสหรัฐในกรณีที่เขามีเทคโนโลยีที่ดีกว่า และมีช่องทางการตลาดที่มากกว่า ยืนยันว่าไม่ได้เป็นการให้สัมปทานรายเดียว ไม่มีผลผูกพันใดๆ ทางกฎหมาย ถ้าเราดูแล้ววันนั้นประเทศไทยทำได้เอง ก็ยกเลิกเอ็มโอยูมาทำเอง

เมื่อถามว่า เรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญ ทำไมไม่เปิดเผยก่อนการลงนาม นายอนุทินกล่าวว่า เขาดำเนินการโดยผ่านการพูดคุยกันและทำความตกลงกัน ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศดำเนินการ   ถ้าเรามีท่าทีที่เป็นมิตรแล้วประเทศไทยไม่ได้เสียเปรียบ อาจทำให้การเจรจาเรื่องการค้าเรื่องภาษีหรือเรื่องอื่นๆ จะเป็นผลบวก ไม่มีลักไก่ ถ้าลักไก่จะผ่านมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) ได้อย่างไร รวมทั้งไม่มีการกดดันใดๆ และไม่กังวลว่าเรื่องนี้จะกระทบต่อการรักษาสมดุลระหว่างประเทศมหาอำนาจ เจอกับจีนอธิบายให้เขาฟังได้

ส่วนมีสื่อบางสำนักออกมาตั้งข้อสังเกตว่า การลงนามครั้งนี้แลกกับการซื้อเครื่องบิน 80 ลำ  นายอนุทินกล่าวว่า “โอ้ คงไม่ทันสมัยผมมั้ง ผมทำไมต้องทำเช่นนั้น ถ้าซื้อเครื่องบิน 80 ลำทำไมต้องไปเซ็นให้เขา เราเป็นผู้ซื้อ อันนี้มันเป็นเรื่องการแสดงท่าทีอันเป็นมิตรต่อกัน”

ที่ทำเนียบรัฐบาล นายเอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง แถลงชี้แจงถึงการลงนามMOU ดังกล่าวว่า ที่ประชุม ครม. ได้รับทราบการลงนามดังกล่าวแล้ว ซึ่งอยากสร้างความชัดเจนให้ประชาชนได้รับทราบ คือ MOU ฉบับนี้ไม่ใช่กฎหมาย เป็นเพียงข้อตกลงความเข้าใจร่วมกัน เพื่อร่วมมือกันในการพิจารณาร่วมกัน คือเรื่องห่วงโซ่อุปทาน และเรื่องการส่งเสริมความลงทุนแร่หายาก หรือแร่แรร์เอิร์ธ

 2.ต้องการส่งเสริมการค้าการลงทุน ในอุตสาหกรรมการสำรวจ, การสกัด, การแปรรูป,  การกลั่น, การรีไซเคิล, การกู้คืน และการดูแลรักษาแร่หายาก ซึ่งถือเป็นห่วงโซ่อุปทาน ตั้งแต่ต้นกระบวนการการสำรวจ ไปจนถึงการสกัด รวมไปถึงการรีไซเคิลและการกู้คืน

 3.การสนับสนุนการลงทุนที่สร้างมูลค่าเพิ่ม และอุตสาหกรรมการสกัด 4.สนับสนุนการเปลี่ยนผ่านไปสู่ตลาด คือ การทำให้แร่หายากนำออกมาใช้สู่ตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปลอดภัย โปร่งใส และเป็นการส่งเสริมห่วงโซ่อุปทาน ตั้งแต่ต้นน้ำสู่ปลายน้ำ

ส่วนขอบเขตของการร่วมมือคือ 1.การแลกเปลี่ยนข้อมูลความรู้ความเชี่ยวชาญทางเทคนิคที่เกี่ยวกับการปฏิบัติเป็นเลิศในระดับสากล เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทย 2. ให้เจ้าหน้าที่ของประเทศภาคี สามารถจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการ การสัมมนา และการดำเนินงานด้านวิทยาศาสตร์ร่วมกัน เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและกลไกต่างๆ ร่วมกัน เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน

3.ให้ความสำคัญแนวปฏิบัติด้านกฎระเบียบที่ดี ทั้งการออกใบอนุญาตการลดขั้นตอน 4.การแลกเปลี่ยนข้อมูลในโครงการต่างๆ และราคาสินค้าแร่หายาก 5.ให้ประเทศภาคี ระหว่าง 2 ประเทศให้การคุ้มครองตลาด โดยการอิงกลไกตลาด ปฏิบัติการทางการค้าอย่างเป็นธรรม รวมไปถึงมาตรฐานการค้าขาย ซึ่งจะทำให้เกิดกลไกการกำหนดราคา และกลไกที่จะทำให้เป็นมาตรฐานสากล

เมื่อถามว่า การลงนามดังกล่าวเกี่ยวข้องกับการเจรจาภาษีสหรัฐอเมริกาหรือไม่ นายเอกนิติกล่าวว่า จะเปิดโอกาสให้ประเทศไทยสามารถเจรจาต่อรอง ในเรื่องของการค้าต่างตอบแทน ซึ่งปัจจุบันนี้สหรัฐอเมริกาได้เปิดช่องทางในเอกสารแนบท้าย สามารถให้ประเทศที่สหรัฐอเมริกามีความสัมพันธ์ที่ดี เจรจาต่อรอง เพื่อที่จะสามารถนำสินค้าหรือบริการบางประเภท เพื่อให้ได้รับสิทธิพิเศษในการที่จะยกเว้นภาษี 19% กรอบใหญ่ หรือจะลดภาษีในบางส่วนของสินค้าบางรายการ ซึ่งต้องนำมาเจรจาต่อไป

“ค่อนข้างเป็นบวกสำหรับประเทศไทย ซึ่งถือเป็นการเพิ่มขีดความสามารถการแข่งขันให้กับผู้ประกอบการไทย เพราะประเทศอาเซียนส่วนใหญ่ตอนนี้ถูกเรียกภาษีอยู่ที่ประมาณ 19% เช่นกัน หากไทยสามารถเจรจาตามกรอบดังกล่าวได้ จะเป็นประโยชน์ต่อประเทศไทย” นายเอกนิติกล่าว

ด้านนายปกรณ์ นิลประพันธ์ เลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา กล่าวว่า เนื้อหาของ MOU  กำหนดว่า มีสิทธิ์ที่จะลงทุนและสำรวจทั้ง 2 ประเทศ แต่ทุกอย่างต้องเป็นไปตามหลักกฎหมายภายในของประเทศนั้นๆ และ MOU เขียนชัดเจนว่า ไม่มีผลผูกพันกับกฎหมายระหว่างประเทศ ดังนั้นไม่เป็นหนังสือสัญญาตามมาตรา 178 แต่เป็นเรื่องของความสัมพันธ์ประเทศไทยกับสหรัฐอเมริกา ที่จะร่วมมือกันพัฒนาแร่หายากให้เกิดประโยชน์สูงสุด นอกจากนี้ MOU ดังกล่าวสามารถยกเลิกเมื่อไหร่ก็ได้

เลขาธิการกฤษฎีกายังบอกอีกว่า ตอนนี้ที่มีการวิพากษ์วิจารณ์กันอยู่ ทางคณะรัฐมนตรีก็มีข้อห่วงกังวล การประชุมเมื่อวันที่ 23 ตุลาคม ซึ่งเป็นการประชุม ครม.นัดพิเศษ เพื่อพิจารณาในเรื่องดังกล่าว ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ได้แสดงความห่วงกังวลในเรื่องนี้ และบอกว่าการดำเนินการต่างๆ  ต้องเป็นไปตามกฎหมายไทยหากจะมาลงทุนในไทย ส่วนกรณีที่ไทยจะไปลงทุนที่ประเทศสหรัฐอเมริกา ก็ต้องปฏิบัติตามกฎหมายประเทศสหรัฐเช่นกัน

 ขณะที่ นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ กล่าวว่า สิ่งสำคัญที่สุดคือเราจะต้องไม่ทำให้ MOU เพราะนั่นแปลว่าสหรัฐมีสิทธิที่จะผูกขาด เพราะประเทศอื่นๆ อย่างจีนคงมีความปรารถนาที่จะเข้ามาร่วมทำงานกับประเทศไทยเช่นเดียวกัน ซึ่งถือเป็นความขัดแย้งเชิงภูมิรัฐศาสตร์ที่แหลมคมอยู่แล้ว ประเทศไทยจึงควรต้องรักษาความสมดุลในเรื่องความสัมพันธ์กับเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดทั้งอันดับหนึ่งและสองของโลก และต้องมีความชัดเจนในเรื่องนี้ว่าเราพร้อมจะร่วมมือกับประเทศอื่นด้วย

ทั้งนี้ประชาชนควรจะมีสิทธิรู้ก่อนหน้านี้ว่าสิ่งที่รัฐบาลไปดำเนินการแลกเปลี่ยนเพื่อเจรจาต่อรองมีประเด็นอะไรบ้าง และยังไม่สายเกินไปที่รัฐบาลจะต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในระหว่างที่ไปเจรจารายละเอียด หรือนำสิ่งเหล่านี้ไปสู่การปฏิบัติ เพราะคนที่มีส่วนได้เสียหรือได้รับผลกระทบมีหลายด้านมาก

น.ส.สรัสนันท์ อรรณนพพร สส.ขอนแก่น พรรคเพื่อไทย ในฐานะประธานคณะกรรมาธิการการต่างประเทศ สภาผู้แทนราษฎร กล่าวว่า จะเชิญนายอนุทิน รวมไปถึงนายสีหศักดิ์ พวงเกตุแก้ว รมว.การต่างประเทศ และผู้เกี่ยวข้อง มาชี้แจงต่อ คณะกรรมาธิการฯ เพราะเป็นเรื่องสำคัญที่ประชาชนจะต้องมีสิทธิ์รับรู้อย่างถ่องแท้ทุกกระบวนการ และจะไม่ยอมให้รัฐบาลลุแก่อำนาจชุดใด ใช้อำนาจบิดบังและปิดกั้นในเรื่องที่สร้างผลกระทบกับประชาชน

 พล.อ.เกรียงไกร ศรีรักษ์ รองประธานวุฒิสภาคนที่หนึ่ง กล่าวถึงวุฒิสภาจะตรวจสอบเรื่องนี้หรือไม่ว่า พร้อมตรวจสอบอยู่แล้ว ต้องตั้งคณะทำงานและคณะกรรมาธิการขึ้นมาในระยะยาว หรืออาจจะมีการตั้งกระทู้ถาม เสนอเป็นญัตติด่วนด้วยวาจา ซึ่งจะดำเนินการตามหน้าที่ต่อไป.