"เปลี่ยนขยะเป็นทอง" กองทุนสวัสดิการภาษีเจริญ 1 ใน 8 กองทุนสวัสดิการชุมชนดีเด่นรับรางวัล ‘ป๋วย อึ๊งภากรณ์’ (4)

“ชุมชนปลอดขยะ Zero Waste”

เมื่อพูดถึง “ขยะ” หลายคนอาจเห็นเป็นเพียงปัญหาที่ก่อให้เกิดมลภาวะและความเดือดร้อน แต่สำหรับ “กองทุนสวัสดิการชุมชน เขตภาษีเจริญ” นี่คือโอกาสทองในการสร้างการเปลี่ยนแปลง! ด้วยการจัดการขยะตั้งแต่ต้นทาง ชุมชนแห่งนี้ได้พลิกวิกฤติเป็นโอกาส นำไปสู่โมเดลบริหารจัดการขยะครบวงจรที่สร้างรายได้ ยกระดับคุณภาพชีวิต และได้รับการยกย่องให้เป็น “ชุมชนปลอดขยะ Zero Waste” แห่งปี

รับรางวัล ‘ป๋วย อึ๊งภากรณ์’ ปี 2567 ประเภทที่ 5 ด้านการดูแลสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ

รางวัล ‘ป๋วย อึ๊งภากรณ์’ 

กองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญ  จ.กรุงเทพมหานคร  เป็น1 ใน 8 กองทุนสวัสดิการชุมชนดีเด่นรับรางวัล ‘ป๋วย อึ๊งภากรณ์’ ปี 2567 ประเภทที่ 5 ด้านการดูแลสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ณ ธนาคารแห่งประเทศไทย ในวันที่ 9 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา

 ‘กองทุนสวัสดิการชุมชน’ เริ่มจัดตั้งทั่วประเทศในปี 2548  โดยสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน)  กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์และรัฐบาลให้การสนับสนุน เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนทั่วไป  ที่ไม่มีระบบสวัสดิการรองรับ ได้จัดตั้งกองทุนเพื่อช่วยเหลือดูแลกันเอง โดยสมาชิกจะต้องสมทบเงินเข้ากองทุนวันละ 1 บาท หรือสมทบเป็นรายปี  จำนวน 365 บาท  เพื่อนำเงินกองทุนมาช่วยเหลือดูแลสมาชิกตามข้อตกลง  เช่น  ช่วยยามคลอดบุตร  เจ็บป่วย  เสียชีวิต  ทุนการศึกษาเด็ก  ยามประสบภัยพิบัติ ฯลฯ

กองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญ

กองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญ  

ก่อตั้งเมื่อ วันที่ 18  เดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ.  2551 ปัจจุบันมีสมาชิกสะสมจำนวน 2,115 คน (ยอด ณ วันที่ 1 ตุลาคม 2567) มียอดเงินสมทบจากสมาชิกกองทุน และเงินสมทบจาก อปท.(กรุงเทพมหานคร) และรัฐบาลผ่าน พอช. และรายได้อื่นๆ จำนวนรวมทั้งสิ้น 3,886,383บาท จัดสวัสดิการให้กับสมาชิกจำนวน 12ด้าน  ได้แก่  1. สวัสดิการเกี่ยวกับเด็กแรกเกิด/การคลอด  2.สวัสดิการเกี่ยวกับการเจ็บป่วยรักษาพยาบาล 3. สวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุ 4. สวัสดิการเกี่ยวกับการเสียชีวิต 5. สวัสดิการเกี่ยวกับการจัดการงานศพ 6. การจัดสวัสดิการให้กับผู้ด้อยโอกาสและผู้พิการ  7. สวัสดิการเกี่ยวกับการศึกษา 8. สวัสดิการช่วยเหลือผู้ประสบภัยโรคโควิด-19   9.สวัสดิการอัคคีภัย 10.สวัสดิการอุทกภัย  11.สวัสดิการประเภณีวัฒนธรรม 12.สวัสดิการสิ่งแวดล้อม

ธนาคารขยะรีไซเคิล

จากขยะ…สู่ทองคำของชุมชน

กองทุนสวัสดิการชุมชนแห่งนี้ไม่ได้แค่ช่วยเหลือสมาชิกในด้านสวัสดิการ แต่ยังมุ่งมั่นสร้างความยั่งยืนให้กับสิ่งแวดล้อม โดย แนวคิดหลักคือเปลี่ยนขยะให้เป็นทรัพยากร ซึ่งส่งผลดีต่อทั้งชุมชนและสิ่งแวดล้อม โครงการเด่นของชุมชน  ธนาคารขยะรีไซเคิล ขยะมีมูลค่า เปลี่ยนขยะเป็นเงิน และช่วยลดปริมาณขยะไปพร้อมกัน ปุ๋ยหมักอินทรีย์ & น้ำหมักชีวภาพ เปลี่ยนขยะอินทรีย์ให้เป็นสารบำรุงดิน ลดต้นทุนการเกษตร เลี้ยงหนอนแมลงวันลาย ทางออกใหม่ในการกำจัดเศษอาหาร พร้อมสร้างมูลค่าเพิ่ม ปลูกผักปลอดสารพิษ ใช้ทรัพยากรจากขยะหมุนเวียนสู่การผลิตอาหารปลอดภัย

ปุ๋ยหมักอินทรีย์ & น้ำหมักชีวภาพ

เลี้ยงหนอนแมลงวันลาย

ชาวชุมชนเริ่มต้นจากการแยกขยะภายในครัวเรือน นำขยะรีไซเคิลส่งเข้าสู่ “ธนาคารขยะ” เพื่อนำไปขายให้กับโรงงานรีไซเคิล ขณะที่ขยะอินทรีย์ถูกนำไปผลิตเป็นปุ๋ยหมักและน้ำหมักชีวภาพ โดยเฉพาะ “เศษอาหาร” ที่ไม่สามารถนำไปใช้ได้อีก ถูกนำไปเลี้ยงหนอนแมลงวันลายซึ่งเป็นวัตถุดิบชั้นเยี่ยมในการผลิตโปรตีนสัตว์ ทำให้ชุมชนสามารถลดขยะได้ถึง 80% ในแต่ละปี

ปลูกผักปลอดสารพิษ

รางวัลการันตีความสำเร็จ สู่ความยั่งยืนระดับประเทศ

ความสำเร็จของชุมชนไม่ได้เกิดขึ้นเพียงชั่วข้ามคืน แต่เป็นผลลัพธ์ของการทำงานอย่างหนักและการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย ด้วยพลังของการรวมตัวกันอย่างเข้มแข็ง กองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญได้รับรางวัลสำคัญ ได้แก่ รางวัลชุมชนปลอดขยะ Zero Waste ปี 2566-2567  รางวัลชนะเลิศชุมชนต้นแบบการจัดการขยะครบวงจร ปี 2567  สิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่าการบริหารจัดการขยะและสวัสดิการชุมชน สามารถไปด้วยกันได้ และสามารถขยายผลไปสู่พื้นที่อื่นๆ ทั่วประเทศ

รางวัลชุมชนปลอดขยะ Zero Waste ปี 2566-2567

เคล็ดลับความสำเร็จ: 4 เสาหลักแห่งการเปลี่ยนแปลง

ความสำเร็จของกองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญไม่ได้เกิดขึ้นโดยบังเอิญ แต่มีรากฐานสำคัญ 4 ข้อ ได้แก่ 1. สร้างการมีส่วนร่วม ทุกคนในชุมชนเป็นเจ้าของโครงการร่วมกัน 2. สร้างทุนหมุนเวียน  กองทุนรองรับการพัฒนาชุมชนและสิ่งแวดล้อม 3. สร้างความเป็นเจ้าของ  ทุกคนช่วยกันดูแลและพัฒนาโครงการ 4. สร้างเครือข่ายภาคี ทำงานร่วมกับภาครัฐและเอกชนเพื่อการเติบโตที่ยั่งยืน

โดยเฉพาะการสร้างเครือข่ายกับภาคเอกชนและหน่วยงานรัฐ ทำให้ชุมชนสามารถขยายโครงการด้านสิ่งแวดล้อมให้กว้างขึ้น เช่น การร่วมมือกับห้างสรรพสินค้าและร้านค้าในพื้นที่เพื่อลดการใช้ถุงพลาสติก รวมถึงการทำงานร่วมกับโรงเรียนและวัดในเขตภาษีเจริญเพื่อส่งเสริมแนวคิด “ขยะเป็นศูนย์” ตั้งแต่เด็กจนถึงผู้สูงวัย

“ขยะเป็นศูนย์”

กองทุนสวัสดิการเขตภาษีเจริญต้นแบบแห่งการพัฒนา

กองทุนสวัสดิการเขตภาษีเจริญไม่ได้เป็นเพียงชุมชนที่บริหารจัดการขยะได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังกลายเป็นศูนย์เรียนรู้ต้นแบบที่สามารถขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ โดยภาครัฐและเอกชนต่างให้การสนับสนุนต่อยอดโครงการ ทั้งในรูปแบบของ CSR และความร่วมมือระดับท้องถิ่น  ขยายโครงการร่วมกับโรงเรียน และสถานประกอบการเชื่อมโยงเครือข่ายกับมหาวิทยาลัยและองค์กรภาครัฐ พัฒนาโมเดลเศรษฐกิจหมุนเวียนให้ครอบคลุมทั่วเขต “จากชุมชนเล็กๆ สู่โมเดลแห่งอนาคต” นี่คือบทพิสูจน์ว่าการจัดการขยะที่ดีสามารถนำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้อย่างแท้จริง กองทุนสวัสดิการชุมชนเขตภาษีเจริญ คือเครื่องยืนยันว่า "การพัฒนาที่แท้จริง" ไม่ได้เกิดขึ้นจากนโยบายบนกระดาษ แต่เกิดจาก “พลังของคนในชุมชน” ที่ลงมือทำเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลง

ศูนย์เรียนรู้ต้นแบบที่สามารถขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ