มหาวิทยาลัยฮ่องกงรื้อเสาอัปยศเทียนอันเหมิน

มหาวิทยาลัยฮ่องกงจัดการรื้อถอนรูปปั้น "เสาแห่งความอัปยศ" รำลึกเหตุการณ์นองเลือดที่จัตุรัสเทียนอันเหมินที่สถิตอยู่ที่นั่นมานาน 24 ปี ด้านศิลปินเดนมาร์กเจ้าของผลงานขู่ฟ้องเรียกค่าเสียหาย

ตามรายงานของเอเอฟพีและรอยเตอร์เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 23 ธันวาคม 2564 สภามหาวิทยาลัยฮ่องกง (เอชเคยู) เปิดเผยในแถลงการณ์เมื่อเช้าวันพฤหัสบดีว่า พวกเขาตัดสินใจรื้อถอนประติมากรรมทองแดงสูง 8 เมตรชิ้นนี้ระหว่างการประชุมเมื่อวันพุธ โดยยึดตามคำแนะนำทางกฎหมายจากภายนอก และการประเมินความเสี่ยงสำหรับผลประโยชน์ที่ดีที่สุดของมหาวิทยาลัย รูปปั้นชิ้นนี้จะถูกส่งไปเก็บ และมหาวิทยาลัยจะขอคำแนะนำทางกฎหมายว่าสมควรดำเนินการอย่างไรต่อไป

รูปปั้นน้ำหนัก 2 ตันชิ้นนี้เป็นผลงานของเยนส์ กัลชูต ประติมากรชาวเดนมาร์ก ซึ่งตั้งชื่อว่า "เสาแห่งความอัปยศ" ผลงานของเขาจัดตั้งไว้ที่มหาวิทยาลัยเก่าแก่ที่สุดของฮ่องกงแห่งนี้มาตั้งแต่ปี 2540 หรือปีที่อังกฤษมอบเกาะฮ่องกงคืนจีน การดำรงอยู่ของรูปปั้นนี้เป็นภาพตัวอย่างที่ชัดเจนของเสรีภาพในฮ่องกง เปรียบเทียบกับจีนแผ่นดินใหญ่ที่เหตุการณ์เทียนอันเหมินถูกเซ็นเซอร์อย่างหนัก

ประติมากรรมชิ้นนี้เป็นภาพของใบหน้าที่เจ็บปวดและร่างกายที่ถูกทรมาน 50 ร่างกองสุมกันเป็นเสาสูง เพื่อเป็นสิ่งรำลึกถึงผู้ประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยในจีนที่โดนทหารปราบปรามที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในกรุงปักกิ่งเมื่อปี 2532

ปฏิบัติการรื้อถอนรูปปั้นนี้เริ่มต้นตั้งแต่คืนวันพุธ เจ้าหน้าที่ของมหาวิทยาลัยนำแบร์ริเออร์สีเหลืองมาวางกั้นโดยรอบและขึงผ้าสูงจากเพดานจรดพื้นเพื่อบังสายตาคนภายนอก ระหว่างที่เสียงเครื่องมือและเสียงโลหะกระทบดังอยู่นานหลายชั่วโมง เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยพยายามห้ามสื่อถ่ายภาพ แต่นักข่าวยังสามารถจับภาพไว้ได้ขณะคนงานกำลังย้ายท่อนบนของรูปปั้นที่ห่อหุ้มด้วยพลาสติกชักรอกด้วยปั้นจั่นขึ้นรถบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ที่จอดรออยู่

รถบรรทุกคันนี้ขับออกไปช่วงเช้าของวันพฤหัสบดี แล้วสถานที่ตั้งของรูปปั้นถูกคลุมด้วยแผ่นพลาสติด มีแบร์ริเออร์สีเหลืองวางล้อมไว้ ต่อมาเจ้าหน้าที่มหาวิทยาลัยนำกระถางต้นคริสต์มาสมาวางรอบแบร์ริเออร์

แม้รูปปั้นนี้จะตั้งอยู่ที่นี่มานาน 24 ปี แต่เอชเคยูกล่าวว่ารูปปั้นนี้จัดวางไว้โดยไม่มีใครเคยขออนุญาต รูปปั้นโลหะชิ้นนี้ยังไม่แข็งแรงและเสี่ยงต่อความปลอดภัยด้วย เมื่อหลายเดือนก่อน เอชเคยูเคยส่งหนังสือทางกฎหมายถึงผู้ดูแลรูปปั้นนี้ ซึ่งเป็นกลุ่มที่จัดงานรำลึกเทียนอันเหมินในฮ่องกงเป็นประจำทุกปีในวันที่ 4 มิถุนายน แต่ปัจจุบันยุบเลิกไปแล้วนับแต่ถูกสอบสวนตามกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ เพื่อขอให้รื้อถอน

ด้านกัลชูต กล่าวในแถลงการณ์ว่า เขาช็อกและจะเรียกร้องเงินชดเชยความเสียหายต่อทรัพย์สินส่วนตัวของเขา ที่เขาอ้างว่ามีมูลค่าประมาณ 1.4 ล้านดอลลาร์ (เกือบ 47 ล้านบาท) เขากล่าวด้วยว่าเคยเสนอจะย้ายรูปปั้นนี้กลับเดนมาร์ก และตัวเขาจำเป็นต้องกลับไปฮ่องกงเพื่อดูแลปฏิบัติการรื้อถอนที่มีความซับซ้อน แต่ก็ขอคำรับรองว่าเขาจะไม่ถูกดำเนินคดี

บรรดานักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยและอดีตนักศึกษาที่รอดชีวิตจากเทียนอันเหมิน ซึ่งต่างหนีไปลี้ภัยในต่างแดน พากันประณามปฏิบัติการรื้อถอนที่กระทำในยามวิกาล

หวัง ตัน หนึ่งในแกนนำนักศึกษาจีนที่เคยถูกจำคุกหลังการปราบปรามที่เทียนอันเหมินและขณะนี้ใช้ชีวิตในสหรัฐ โพสต์เฟซบุ๊กประณามว่า คนพวกนี้ใช้การกระทำที่ต่ำช้าพยายามลบบทประวัติศาสตร์ที่เปื้อนเลือด

นาธาน ลอว์ อดีต ส.ส.ฝ่ายสนับสนุนประชาธิปไตยของฮ่องกงที่หนีการถูกดำเนินคดีไปลี้ภัยในอังกฤษเมื่อปีที่แล้ว กล่าวว่า แม้รูปปั้นนี้จะถูกรื้อถอนไป แต่ความทรงจำจะคงอยู่.