โควิดทำให้เกิด‘เศรษฐกิจเรียลไทม์’

นักเศรษฐศาสตร์หลายคนที่ผมสนทนาด้วยยอมรับว่าตำราเศรษฐศาสตร์ที่ร่ำเรียนกันมาหลายร้อยปีนั้นกำลังจะถูกท้าทายอย่างหนัก

เพราะไม่มีใครเข้าใจจริงๆ ว่าเกิดอะไรขึ้นในเศรษฐกิจโลก

การระบาดใหญ่ของโควิดทำให้ทำให้วิธีคิดเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์ดั้งเดิมไม่สามารถจะตอบคำถามที่เกิดขึ้นวันนี้ได้

ก่อนหน้านี้จะมีผู้เชี่ยวชาญสักกี่คนที่คาดการณ์ว่าราคาน้ำมันดิบจะพุ่งเหนือบาร์เรลละ 80 เหรียญสหรัฐฯ

ไม่ต้องพูดถึงปัญหาที่อยู่ดีๆ ก็เกิดปัญหาคอนเทนเนอร์ที่กองพะเนินอยู่นอกท่าเรือแคลิฟอร์เนียและจีน

จนเกิดกรณีการยื้อแย่งตู้คอนเทนเนอร์ทั่วโลก ทำให้ค่าระวางส่งสินค้าทางทะเลพุ่งพรวดพราดจนกระทบการส่งออกของประเทศส่วนใหญ่ในโลก

ตอนที่โควิดเริ่มคลี่คลายช่วงหนึ่งในปี 2020 นักพยากรณ์ประเมินว่าว่างงานจะสูงไม่มากนัก เพราะคิดว่ามันจะจบลงในเร็ววันนี้

แต่เอาเข้าจริงๆ จำนวนคนตกงานสูงว่าที่ผู้เชี่ยวชาญประมาณเอาไว้มาก    

อีกทั้งถึงวันนี้ก็ไม่มีใครแน่ใจว่าอัตราเงินเฟ้อและค่าจ้างจะเพิ่มขึ้นหรือไม่

ต้องยอมรับว่าประเด็นสำคัญที่ทำให้นักเศรษฐศาสตร์ต้องคลำอยู่ในความมืดในเรื่องสมการและทฤษฎีนั้น เป็นเพราะมีข้อมูลน้อยเกินไปที่จะนำเสนอนโยบายที่จะแก้ปัญหาได้

แต่วันนี้โลกแห่งความสับสนและงุนงงอาจจะเริ่มสลายหายไป เพราะโลกกำลังใกล้จะเกิดการ “ปฏิวัติ”

ก็ด้วยสิ่งที่เรียกว่า “เศรษฐศาสตร์แบบเรียลไทม์” นี่แหละ

มันเป็นอย่างไรหรือ?

สิ่งที่กำลังจะสร้างความเปลี่ยนแปลงอย่างใหญ่หลวงคือ การมีข้อมูลที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและตลอดเวลา

ด้วยคุณภาพและความทันเวลาของข้อมูลที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลานี่แหละที่ทำให้บริษัทเทคฯ ยักษ์ๆ ที่นำเสนอบริการผ่านออนไลน์ เช่น Amazon ถึง Netflix

ที่สามารถใช้ข้อมูลปัจจุบันทันด่วนเพื่อตรวจสอบการส่งมอบสินค้าที่สั่งผ่านมือถือว่าไปถึงไหน ณ นาทีนั้นๆ และจะไปถึงผู้รับในสภาพเช่นไร

หรือ Netflix สามารถรู้ได้ว่ามีคนติดละครซีรีส์ชื่อดังอย่าง Squid Game เท่าไหร่และเป็นใครอย่างคล่องแคล่วว่องไว

อีกทั้งการระบาดของโควิดทำให้รัฐบาลและธนาคารกลางต่างๆ มาทดลองใช้ “ข้อมูล” กะทันหันมาตอบโจทย์ความต้องการของประชาชน

เช่น การใช้ข้อมูลตรวจสอบการจองร้านอาหารไปจนถึงการติดตามการชำระเงินแบบดิจิทัล

ด้วยอุปกรณ์ดิจิทัล เซ็นเซอร์ และการชำระเงินที่รวดเร็ว ทำให้พฤติกรรมใหม่นี้กระจายตัวอย่างแพร่หลาย            

นำไปสู่การเพิ่มความสามารถในการเกาะติดสถิติเศรษฐกิจอย่างถูกต้องแม่นยำและรวดเร็วขึ้น

ด้านบวกก็คือมันทำให้รัฐบาลตัดสินใจในหลายเรื่องใกล้เคียงความจริงมากขึ้น

แต่ด้านลบก็คือการเปิดทางให้ผู้มีอำนาจคิดเข้ามาแทรกแซงพฤติกรรมของประชาชนมากขึ้นเช่นกัน

ที่เห็นได้ชัดเจนคือการระบาดใหญ่ของโควิดครั้งนี้ได้กลายเป็นตัวเร่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างปฏิเสธไม่ได้

แนวโน้มเช่นนี้จะยิ่งทวีความรุนแรงขึ้นเมื่อเทคโนโลยีแทรกซึมเข้าสู่เศรษฐกิจ เพราะการทำธุรกรรมจะผันตัวเองไปสู่ออนไลน์มากขึ้นแม้จะพ้นช่วงโควิดแล้วก็ตาม

แม้จะมีความเสี่ยงที่จะถูกมิจฉาชีพเจาะล้วงข้อมูลไปอย่างที่เราเห็นในเร็วๆ นี้ก็ตาม

แต่ผู้รู้ยอมรับว่าการได้ข้อมูลที่ทันท่วงทีจะช่วยลดความเสี่ยงของการดำเนินนโยบายที่ล่าช้า ไม่ทันกับปัญหาที่เกิดขึ้น

เช่น ที่ผ่านมาธนาคารกลางของประเทศอาจจะต้องใช้เวลา 18 เดือน (หรือมากกว่า) ในการที่จะเห็นผลหลังการตัดสินใจปรับเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ย

แต่ที่ฮ่องกงมีการทดลองใช้เงินสดใน “กระเป๋าเงินดิจิทัล” ที่จะหมดอายุหากไม่ได้ใช้อย่างรวดเร็ว

เงินสกุลดิจิทัลที่ออกโดยธนาคารกลาง หรือ Central Bank Digital Currencies (CBDCs) อาจทำให้เกิดข้อมูลที่ทำให้การตัดสินใจปรับเปลี่ยนอัตราดอกเบี้ยอย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าด้วยซ้ำ

ยิ่งนับวันก็ยิ่งมีหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าข้อมูลที่ดีในช่วงวิกฤตอาจทำให้การสนับสนุนกำหนดเป้าหมายได้แม่นยำกว่าการรอข้อมูลเป็นไตรมาสเพื่อใช้ในการพิจารณาปรับเปลี่ยนนโยบาย

ปรากฏการณ์ “เศรษฐศาสตร์เรียลไทม์” กำลังเกิดขึ้นจริงๆ เพราะตอบโจทย์ของสังคมได้เร็วกว่า แม่นยำกว่า ได้ผลมากกว่า.