เมื่อกองทัพพม่าสั่งยุบพรรค NLD วิกฤตเมียนมาจะลากยาวไร้อนาคต

คณะกรรมการการเลือกตั้งเมียนมา และสื่อกระบอกเสียงทางการ Myawaddy TV ออกข่าวเมื่อสัปดาห์ก่อนว่า เมื่อ NLD ขึ้นทะเบียนไม่ทันตามกำหนดก็ต้องถูกยุบพรรคโดยปริยาย

แต่พรรคของอองซาน ซูจี ที่เคยชนะการเลือกตั้งสองครั้งก่อนหน้านี้อย่างถล่มทลายยืนยันว่าจะไม่ลงแข่งขันในการเลือกตั้งครั้งนี้

ด้วยเหตุผลง่ายๆ ชัดๆ ว่ากฎกติกาที่วางโดย กกต.ที่อยู่ภายใต้การกำกับควบคุมของรัฐบาลทหารนั้นจงใจจะเอื้อต่อพรรคของรัฐบาลทหารเท่านั้น

พรรค NLD ไม่ต้องการถูกยืมมือให้ร่วมในกระบวนการที่สร้างความเป็นธรรมให้กับกองทัพที่จะอ้างความเป็นประชาธิปไตยทั้งๆ ที่กระบวนการทั้งหมดเป็นการรวมศูนย์อำนาจให้กับกองทัพเมียนมาเท่านั้น

พรรค NLD ชนะการเลือกตั้งปี ค.ศ.2015 และ 2020 อย่างล้นหลามเหนือพรรคที่หนุนโดยกองทัพ

เลือกตั้งครั้งล่าสุดเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2020 พรรค NLD ได้ชัยชนะกว่า 80% ของบัตรที่ประชาชนหย่อน แต่กองทัพเมียนมาภายใต้การนำของพลเอกอาวุโสมิน อ่อง หล่าย คว่ำกระดานด้วยการยึดอำนาจเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ในปี 2021

อ้างว่ามีการโกงการเลือกตั้งอย่างแพร่หลาย ทั้ง ๆ ที่ยังไม่เคยแสดงหลักฐานมายืนยันคำกล่าวหาเหล่านั้น

หลังรัฐประหาร มีการประท้วงอย่างรุนแรง, กว้างขวางและต่อเนื่องมาถึงทุกวันนี้

นำไปสู่การปราบปรามประชาชนที่เห็นต่าง และในหลายๆ กรณีมีการเข่นฆ่ากันอย่างเลือดเย็นโดยคนของกองทัพ

องค์กรสิทธิมนุษยชนประเมินว่า มีผู้เสียชีวิตแล้วกว่า 3,100 คน และถูกจับกุมรวมกว่า 20,000 คน

เมื่อเดือนมกราคมของปีนี้ รัฐบาลทหารเมียนมาประกาศให้เวลาพรรคการเมืองต่างๆ สองเดือนสำหรับการลงทะเบียนภายใต้กฎหมายการเลือกตั้งฉบับใหม่

เป็นกฎกติกาที่เขียนขึ้นโดยกองทัพที่มีรายละเอียดกีดกันพรรคการเมืองอื่นๆ ที่ไม่ใช่ส่วนหนึ่งของการจัดตั้งของกองทัพ

เดิมที มิน อ่อง หล่าย รับปากจะมีการเลือกตั้งภายในเดือนสิงหาคมปีนี้

แต่ฝ่ายต่อต้านยืนยันว่าการหย่อนบัตรใดๆ ภายใต้กติกาชุดใหม่นี้จะไม่มีความเป็นธรรม ไม่ยุติธรรม และปราศจากความโปร่งใสแน่นอน

ยังไม่ทันไร พอครบ 2 ปีของรัฐประหาร รัฐบาลทหารเมียนมาก็ประกาศขยายเวลาสภาวะฉุกเฉินในประเทศไปอีก 6 เดือน

และเลื่อนการเลื่อนตั้งออกไปจากเดิมที่กำหนดไว้เดือนสิงหาคมนี้

ด้วยข้ออ้างที่ว่า ประเทศยังไม่มีเสถียรภาพและทางการไม่สามารถควบคุมพื้นที่ทั่วประเทศเพื่อจัดการเลือกตั้งได้

พอถึงปลายเดือนมกราคม กองทัพพม่าออกกฎหมายการจดทะเบียนพรรคการเมืองใหม่

ซึ่งกำหนดจำนวนสมาชิกพรรคขั้นต่ำ และกำหนดให้พรรคการเมืองที่มีอยู่ต้องลงทะเบียนใหม่ภายในวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านมา

ทั้งๆ ที่รู้ว่าพรรคการเมืองส่วนใหญ่ที่ไม่ได้อยู่ใต้ร่มเงาของกองทัพจะไม่ยอมมาร่วมสังฆกรรม แต่

พอถึงเย็นวันเส้นตาย กกต.ไม่พูดพร่ำทำเพลง ประกาศยุบพรรค 40 พรรคการเมือง รวมทั้งพรรค NLD หน้าตาเฉย

เพราะนี่เท่ากับเป็นการเข้าล็อกที่กองทัพวางแผนเอาไว้

เห็นได้ชัดว่ากฎหมายว่าด้วยพรรคการเมืองฉบับใหม่เขียนขึ้นเพื่อกีดกันไม่ให้อองซาน ซูจี มีสิทธิเข้าสมัครรับเลือกตั้ง

เพราะเธอถูกศาลทหารตัดสินหลายคดีที่มีโทษจำคุกรวมกันแล้ว 33 ปีในข้อหาคอร์รัปชันและอาชญากรรมอื่นๆ

ตอนแรก กองทัพพยายามที่จะจัดการเลือกตั้งให้เร็วขึ้นหลังการยึดอำนาจเพื่อให้แน่ใจว่ารัฐบาลมีความชอบธรรม

พรรค NLD เคยถูกยุบมาแล้วครั้งหนึ่งในปี 2010 หลังจากปฏิเสธที่จะปฏิบัติตามขั้นตอนภายใต้กฎหมายการจดทะเบียนพรรคการเมืองฉบับก่อน

เมื่อกฎหมายการจดทะเบียนพรรคการเมืองได้รับการแก้ไขภายหลังการเปลี่ยนผ่านไปสู่การปกครองของพลเรือนในปี 2011 พรรค NLD ได้รับการจดทะเบียนใหม่และได้รับการยอมรับว่าเป็นพรรคการเมืองอย่างเต็มภาคภูมิ

แต่วันนี้ สถานการณ์ของพรรคอยู่ในสภาพเปราะบางอย่างยิ่ง

ซูจีไม่ได้ถูกกักบริเวณเหมือนตอนต้นๆ ที่ถูกจับ แต่อยู่ในเรือนจำในกรุงเนปยีดอ เมืองหลวง

ทีมกฎหมายของเธอไม่สามารถพบเธอได้เลยตั้งแต่การพิจารณาคดีสิ้นสุดลงในเดือนธันวาคมปีที่ผ่านมา

กองทัพพม่าออกคำสั่งปิดปากทนายความของเธอเพื่อป้องกันไม่ให้สื่อสารกับสาธารณะ

ส่วนผู้นำพรรค NLD หลายคนก็อยู่ในคุก หรือไม่ก็ต้องหลบซ่อนตัวหรือหลบหนีออกนอกประเทศ

คณะทำงานกลางของพรรค NLD ซึ่งจัดตั้งโดยเจ้าหน้าที่พรรคที่หลบหนีออกจากประเทศออกข่าวว่า สมาชิกพรรคที่ถูกจับแล้วมีทั้งหมด 1,235 คน

โดย 26 คนเสียชีวิตระหว่างถูกสอบสวนหรือจำคุก

 “ตราบใดที่ยังมีคนอยู่ พรรคก็จะดำรงอยู่เพื่อดำเนินการตามวิสัยทัศน์ของประชาชน” ถ้อยแถลงระบุ

รัฐบาลเอกภาพแห่งชาติของประเทศ (NUG) ซึ่งเป็นรัฐบาลพลัดถิ่นที่ตั้งขึ้นในเดือนเมษายน 2021 โดย ส.ส. NLD ที่หลบหนีออกจากประเทศ ได้ประกาศรวมตัวเพื่อต่อต้านรัฐประหารด้วยอาวุธ

และกลุ่มติดอาวุธที่จัดตั้งขึ้นโดยพลเมืองกำลังเปิดฉากการโจมตีแบบกองโจรต่อกองทัพทั่วประเทศ

เท่ากับเป็น “สงครามกลางเมือง” ที่ยืดเยื้อยาวนาน

NUG อ้างว่า การเลือกที่จะต่อสู้ด้วยอาวุธกำลังได้รับการสนับสนุนจากประชาชน

มิน อ่อง หล่าย หัวหน้ารัฐบาลทหาร กล่าวในพิธีสวนสนามในวันกองทัพเมื่อเร็วๆ นี้ว่า การเลือกตั้งทั่วไปจะมีขึ้น “หลังจากสถานการณ์ฉุกเฉินในปัจจุบันสิ้นสุดลง”

แต่ไม่ได้ระบุว่านั่นคือเมื่อไหร่

 “ความสงบและเสถียรภาพมีความสำคัญ” ก่อนที่การเลือกตั้งจะดำเนินต่อไป มิน อ่อง หล่าย อ้าง

และเสริมว่า การฟื้นฟูความสงบเรียบร้อยของประชาชนควรมีความสำคัญเหนือการเลือกตั้ง

ผู้นำทหารบอกเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาว่า จำเป็นต้องดำเนินการสำรวจสำมะโนประชากรเพื่อยืนยันจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง เพื่อให้แน่ใจว่าข้อมูลการเลือกตั้งมีความถูกต้อง

แต่นั่นแปลว่าจะต้องใช้เวลาอีกระยะหนึ่ง

เพราะการสำรวจสำมะโนประชากรแห่งชาติครั้งต่อไปมีกำหนดจัดขึ้นในเดือนตุลาคมปีหน้า

นั่นแปลว่าการเลือกตั้งคงจะจัดขึ้นก่อนหน้านั้นไม่ได้

ผลกระทบต่อไทยเราในกรณีที่วิกฤตของเมียนมายังยืดเยื้อต่อไปจะมีกว้างขวางและรุนแรงเกินกว่าที่เราจะประเมินได้ในขณะนี้

ไม่พักต้องพูดถึงแรงกดดันจากเพื่อนเราในอาเซียนและตะวันตกที่ทับถมเข้ามาใส่ประเทศไทยอย่างต่อเนื่องจากนี้ไป.