'วันแห่งชัยชนะ' พรุ่งนี้ ปูติน จะประกาศ ‘ชัยชนะ’ อะไร?

ไม่นับการที่มีโดรนจากฝั่งยูเครนเข้าไปก่อกวนและพยายามก่อวินาศกรรมในหลายๆ จุดของดินแดนรัสเซีย รวมถึงคาบสมุทรไครเมีย

ซึ่งเป็นเรื่องที่สร้างความเสียหายทั้งชื่อเสียง ภาพลักษณ์ และขวัญกำลังใจของทหารหาญรัสเซียได้

ความจริง “วันแห่งชัยชนะ” เป็นวันสำคัญสำหรับรัสเซีย ที่รำลึกถึงชัยชนะของสหภาพโซเวียตที่มีต่อนาซีเยอรมนีในปี 1945 พร้อมกับปิดฉากสงครามโลกครั้งที่สอง

เป็นชัยชนะที่เสริมสร้างเกียรติภูมิความยิ่งใหญ่เกรียงไกรของสหภาพโซเวียตจนถึงสหพันธรัฐรัสเซียถึงวันนี้

“วันแห่งชัยชนะ” มีพิธีเปิดครั้งแรกใน 16 สาธารณรัฐของสหภาพโซเวียต หลังการลงนามใน German Instrument of Surrender ในช่วงค่ำของวันที่ 8 พฤษภาคม 1945 (ซึ่งตรงกับวันที่ 9 พฤษภาคม ตามเวลามอสโก)

รัฐบาลสหภาพโซเวียตประกาศชัยชนะในช่วงต้นของวันที่ 9 พฤษภาคม หลังจากพิธีลงนามในกรุงเบอร์ลิน

สำหรับเยอรมนีตะวันออก วันที่ 8 พฤษภาคมถือเป็นวันปลดปล่อย หรือ Liberation Day ตั้งแต่ปี 1950 ถึง 1966 และมีการเฉลิมฉลองอีกครั้งในวันครบรอบ 40 ปี ในปี 1985 ในปี 1967

"วันแห่งชัยชนะ" แบบโซเวียตได้รับการเฉลิมฉลองในวันที่ 8 พฤษภาคม ตั้งแต่ปี 2002

ส่วนรัฐเมคเลนบูร์ก-ฟอร์พอมเมิร์นของเยอรมนี ได้ถือเอาวันเฉลิมฉลองที่เรียกว่า “วันแห่งการปลดปล่อยจากสังคมนิยมแห่งชาติ” และการสิ้นสุดของสงครามโลกครั้งที่สอง

สหพันธรัฐรัสเซียรับรองวันที่ 9 พฤษภาคมอย่างเป็นทางการตั้งแต่ก่อตั้งในปี 1991 และถือว่าเป็นวันหยุดทางการ

ประเทศอื่นๆ ส่วนใหญ่ในยุโรปถือเอาวันแห่งชัยชนะของยุโรป (มักย่อมาจาก VE Day หรือ Victory in Europe Day) ในวันที่ 8 พฤษภาคม และ “วันแห่งยุโรป” ในวันที่ 9 พฤษภาคม เป็นวันรำลึกถึงชาติหรือวันแห่งชัยชนะ

มาถึงปีนี้ การเฉลิมฉลองชัยชนะในรัสเซียดูเหมือนจะถูกลดความเกรียงไกรยิ่งใหญ่ลง เพราะสงครามและความสับสนอันเกิดจากความขัดแย้งกับยูเครนและตะวันตก

ประมาณ 21 จังหวัดของรัสเซียได้ประกาศลดกิจกรรมเฉลิมฉลองลงในปีนี้เพราะสถานการณ์ที่ไม่ปกติ

ส่วนการเดินขบวนสวนสนาม ณ จัตุรัสแดงกลางกรุงมอสโกก็ยังจะดำเนินต่อไป

คาดว่าประธานาธิบดีปูตินจะปราศรัยด้วยการอ้างถึง “ชัยชนะ” ในการปกป้องดินแดนของรัสเซียด้วยการระงับยับยั้ง “ภัยคุกคาม” จากตะวันตกโดยเฉพาะ NATO ผ่านยูเครน

แต่ปูตินจะใช้จังหวะนี้ประกาศทิศทางใหม่ของสงครามในยูเครนหรือไม่ อย่างไร เป็นเรื่องที่ต้องจับตากันอย่างใกล้ชิดต่อไป

เพราะทุกย่างก้าวของปูตินในภาวะปัจจุบัน ล้วนแล้วแต่มีความหมายที่จะกำหนดแนวทางของสงครามในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้าทั้งสิ้น

มีการประเมินกันในหมู่นักวิเคราะห์หลายสำนัก ว่ามีความเป็นไปได้ที่ผู้นำรัสเซียอาจต้องกัดฟัน “ลดเป้าหมายระยะสั้น” ในการทำสงครามในยูเครน

จากที่เคยวางเอาไว้ตอนเปิดศึกกับยูเครน ว่าจะต้องยึดให้เบ็ดเสร็จตั้งแต่สามเดือนแรกของปฏิบัติการ

แต่วันนี้สงครามย่างเข้าสู่เดือนที่ 14 แล้ว การสู้รบยังชะงักงันอยู่ในหลายจุด

อีกทั้งตะวันตกก็ยังส่งอาวุธยุทโธปกรณ์มาให้ยูเครนอย่างต่อเนื่อง

ปูตินจะยอม “เผชิญกับความเป็นจริง” ในสนามรบมากน้อยแค่ไหน จึงเป็นประเด็นที่มีการเฝ้ามองกันอย่างใกล้ชิด

มองจากมุมรัสเซีย ทุกอย่างยัง “เป็นไปตามแผนการเดิม” ไม่ว่าคนอื่นจะมองว่าสถานการณ์สู้รบในภาคสนามนั้น ฝ่ายรัสเซียอาจจะกำลังเพลี่ยงพล้ำในหลายจุด

แต่ปูตินยังแสดงความมั่นอกมั่นใจอย่างเต็มที่

คำประกาศของหัวหน้าทหารรับจ้าง Wagner Group ที่ด่าว่ารัฐมนตรีกลาโหม และผู้บัญชาการทหารรัสเซียอย่างไม่เกรงอกเกรงใจนั้น ย่อมทำให้เห็นภาพของความขัดแย้งในระดับสูงของการสู้รบ             

อีกทั้งการที่กระทรวงกลาโหมรัสเซียออกข่าวว่า ยูเครนส่งโดรนสองลำมาเพื่อหวังลอบสังหารปูตินเหนือตึกที่ทำการเครมลินนั้น ย่อมสะท้อนถึงความเปราะบางของระบบป้องกันภัยสูงสุด

ปูตินคงจะกำลังปรับองค์กรและจัดระบบการบังคับบัญชาการทำสงครามอย่างเร่งร้อน

เพราะภาพที่ออกมาย่อมไม่สะท้อนถึงความเด็ดขาดของระดับนำของมอสโกแน่นอน

ผู้อำนวยการหน่วยข่าวกรองแห่งชาติสหรัฐฯ เอวริล เฮนส์ บอกว่าปูตินอาจจะกำลัง “ลดความทะเยอทะยาน” ในการตั้งเป้าหมายของสงครามลง

และยอมลดเป้าหมายด้วยการทำให้แน่ใจว่า จะสามารถกระชับอำนาจการควบคุมดินแดนของยูเครนที่รัสเซียยึดไว้ทางตะวันออกเเละทางใต้ของประเทศ

เป้าหมายหลักของปูติน น่าจะเป็นการทำทุกอย่างเพื่อไม่ให้ยูเครนได้เข้าเป็นสมาชิก NATO ในวันข้างหน้า

แม้ว่าเซเลนสกีของยูเครนเองจะพูดหลายครั้งว่า แม้กรุงเคียฟจะยังไม่ได้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของ NATO แต่ในทางพฤตินัยแล้วยูเครนก็ถือว่าเป็นสมาชิกขององค์กรทางทหารของยุโรปอย่างไม่เป็นทางการแล้ว

"กองกำลังของรัสเซียได้พื้นที่ในเดือนเมษายนน้อยกว่าช่วงใดๆ ในเวลาสามเดือนก่อนหน้านี้" ผู้อำนวยการฝ่ายข่าวกรองของสหรัฐฯ รายงานต่อสมาชิกคณะกรรมาธิการด้านการทหารของวุฒิสภาสหรัฐฯ เมื่อสัปดาห์ก่อน

ฝ่ายสหรัฐฯ อ้างว่า ข่าวกรองหลายกระแสยืนยันตรงกันว่า ทหารรัสเซียกำลังเจอปัญหาอาวุธไม่เพียงพอ

อีกทั้งยังเผชิญกับข้อจำกัดด้านบุคลากรของกองทัพที่มีผลบั่นทอนประสิทธิภาพการสู้รบในภาคสนามอย่างมีนัยสำคัญ

แต่ฝ่ายข่าวกรองของสหรัฐฯ ก็ยังเชื่อว่า แม้ปูตินจะตกอยู่ในสถานะที่ลำบากมากขึ้น แต่ก็ยังไม่น่าจะอยู่ในภาวะตีบตันถึงจุดที่ต้องตัดสินใจใช้อาวุธนิวเคลียร์

คำประกาศของผู้นำของหน่วยทหารรับจ้าง Wagner Group ที่ชื่อ Yevgeny Prighozin ที่ว่าจะถอนกองกำลังของตนออกจากแนวรบบาคห์มุตในวันที่ 10 พฤษภาคม เพราะไม่พอใจที่กองทัพรัสเซียไม่ส่งกระสุนมาเติมให้นั้นย่อมมีผลทางลบต่อภาพลักษณ์และการเดินหน้าทำสงครามของรัสเซียในยูเครน

แรงกดดันอีกด้านหนึ่งที่ส่งผลต่อปูตินคือ การที่เซเลนสกีพยายามจะผลักดันให้ปูตินต้องขึ้นศาลอาญาระหว่างประเทศ ที่กรุงเฮก หรือ ICC (International Criminal Court)

แม้ว่าจะมีหมายจับปูตินจากศาลนี้ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะส่งตัวผู้นำรัสเซียไปกรุงเฮกได้

จึงน่าสนใจว่าใน “วันแห่งชัยชนะ” พรุ่งนี้ ปูตินจะประกาศ “ชัยชนะ” อะไรให้ชาวรัสเซียและชาวโลกได้รับทราบจริงๆ.