เมื่อคาซัคสถานลุกเป็นไฟ - ทหาร รัสเซียรุดมาร่วมปราบผู้ประท้วง

เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีคาสซิม โจมาร์ต โทคาเยฟ ของคาซัคสถาน เปิดไฟเขียวให้กองกำลังความมั่นคงที่รับมือกับผู้ประท้วงสามารถยิงสังหารฝ่ายต่อต้านรัฐบาลได้ “โดยไม่ต้องยิงเตือน”

หลังเกิดความไม่สงบในประเทศมา 1 สัปดาห์ มีผู้เสียชีวิตแล้วกว่า 160 คน ถูกจับแล้วกว่า 8,000 คน

รัฐบาลบอกว่าที่สั่งให้ยิงทิ้งผู้ประท้วงได้ เพราะอ้างว่ามี “ผู้ก่อการร้าย” แฝงตัวอยู่ในกลุ่มผู้ต่อต้านรัฐบาล

ผู้นำคาซัคสถานประกาศผ่านการถ่ายทอดทางโทรทัศน์ว่า “ผู้ก่อการร้ายติดอาวุธ” ยังคงเดินหน้า “บ่อนทำลายประเทศและทรัพย์สิน” รวมทั้งใช้อาวุธต่อพลเรือนต่อไป

แถมยังมีข้อกล่าวว่าหาผู้ก่อเหตุกลุ่มนี้กำลังต้องการจะ “ก่อรัฐประหาร” เพื่อโค่นรัฐบาลปัจจุบันด้วย

จึงอนุญาตให้หน่วยงานบังคับใช้กฎหมายสามารถ “ยิงทิ้ง” อีกฝ่ายได้โดยไม่ต้องมีการเตือน

ประธานาธิบดีโทคาเยฟไม่สนใจข้อเรียกร้องของนานาชาติที่ขอให้รัฐบาลของเขาเจรจากับผู้ประท้วง เขาอ้างว่าเป็นกลุ่มที่ได้รับการฝึกฝนและจัดการโดยต่างชาติกำลังก่อความวุ่นวายในประเทศ เป็นประเทศที่มีอดีตผู้นำ Nursultan Nazarbayev ที่ปกครองประเทศถึง 28 ปีด้วยอำนาจเกือบจะเบ็ดเสร็จเด็ดขาด

ประธานาธิบดีคนปัจจุบัน Kassym-Jomart Tokayev รับช่วงอำนาจต่อมาตั้งแต่ปี 2019 ถูกมองว่าเป็นการสืบทอดอำนาจต่อกันโดยที่อดีตผู้นำยังกุมบังเหียนอยู่ข้างหลัง

เขากล่าวขอบคุณประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ที่ส่งกองกำลังมาตามคำขอเพื่อช่วยปราบปรามการประท้วง

นานาชาติมีท่าทีตกใจกับความรุนแรงที่ประเทศนี้ เพราะเคยเป็นประเทศในเครือสหภาพโซเวียตที่ร่ำรวยและอุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติมากที่สุดแห่งหนึ่ง

หลายประเทศกังวลว่าสถานการณ์เปราะบางอย่างนี้จะนำไปสู่ความวุ่นวายในภูมิภาค และอาจจะเปิดทางให้รัสเซียเสริมสร้างบารมีระบบภูมิภาคได้อย่างกว้างขวางอีกครั้งหนึ่ง

คาซัคสถานมีพรมแดนติดกับรัสเซียทางทิศเหนือและจีนไปทางทิศตะวันออก เป็นประเทศขนาดใหญ่ที่มีขนาดเท่ากับยุโรปตะวันตก       

ทำไมประเทศนี้จึงมีความสำคัญที่ต้องจับตา?

เพราะคาซัคสถานเป็นอดีตสาธารณรัฐโซเวียต ประชากร 18.8 ล้านคน ส่วนใหญ่เป็นมุสลิม โดยมีชนกลุ่มน้อยชาวรัสเซียจำนวนมาก

มีทรัพยากรแร่ค่อนข้างอุดมสมบูรณ์

มีน้ำมันสำรองทั่วโลก 3% และภาคถ่านหินและก๊าซที่สำคัญ

คาซัคสถานเป็นประเทศไม่มีทางออกทางทะเลที่ใหญ่ที่สุดในโลก

มีเศรษฐกิจใหญ่เท่ากับ 60% ของ GDP ทั่วภูมิภาคนี้

เรื่องวุ่นวายเริ่มด้วยการประท้วงจนกลายเป็นจลาจลเชื้อเพลิง เพราะราคาก๊าซ LPG แพงขึ้นกว่าเท่าตัวในระยะเวลาอันสั้น

การประท้วงทวีความรุนแรงขึ้นจนกลายเป็นการประท้วงต่อต้านรัฐบาลในวงกว้าง เพราะความไม่พอใจที่ฝังลึกมาจากการปกครองของผู้นำคนก่อน     ส่งผลให้มีการลาออกที่ด้านบนสุดและการปราบปรามผู้ประท้วงอย่างนองเลือด

คณะกรรมาธิการยุโรปเรียกร้องให้มีการคุ้มครองสิทธิและความมั่นคงปลอดภัยของพลเรือนชาวคาซัค

นายเน็ด ไพรซ์ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ระบุว่า สหรัฐฯ และทั่วโลกจะจับตามองถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชนในคาซัคสถาน

การประท้วงเริ่มก่อหวอดเมื่อประมาณ 10 วันก่อนในภาคตะวันตกของประเทศ    

เหตุผลของการประท้วงทางการคือ ราคาน้ำมันเชื้อเพลิงที่เพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าอย่างฉับพลัน

แต่นั่นเป็นเพียงปลายเหตุของความไม่พอใจของประชาชนเท่านั้น ความโกรธแค้นที่คุกรุ่นมาสาเหตุจากเรื่องอื่นๆ มายาวนาน ทำให้มีการขยายวงการประท้วงออกไปอย่างรวดเร็วและรุนแรง

สะท้อนถึงความอัดอั้นของประชาชนที่อยู่ภายใต้ระบอบอำนาจนิยมมาตั้งแต่คาซัคสถานได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียตเมื่อปี ค.ศ.1991

แต่ที่โลกตะวันตกกังวลมากกว่านั้นคือ การที่รัสเซียนำทีมทหารจาก CSTO มาช่วยรัฐบาลคาซัคสถานปราบปรามประชาชน อาจจะกลายเป็นตัวอย่างของการที่รัสเซียพร้อมจะส่งทหารเข้าระงับเหตุในเพื่อนบ้านภายใต้ข้ออ้างของ “คำร้องขอ” ของประเทศที่ตกอยู่ในสภาพที่ไม่สามารถบริหารประชาชนของตนให้มีความพอใจได้

เหตุวุ่นวายที่คาซัคสถานจึงกำลังเป็น “กรณีศึกษา” ของประเทศใหญ่ส่งทหารเข้าไปในเพื่อนบ้านเพื่อปกป้องอิทธิพลของตนเองอย่างโจ๋งครึ่ม!.