ว่าด้วย...'ความพลัดพราก'

ยิ่งถ้าหากได้ตายแบบท่านอดีตอธิบดีกรมสรรพากร เมื่อยุคหลายสิบปีที่แล้ว คือคุณ บัณฑิต บุณยะปานะ ที่จู่ๆ ก็ฟุบหลับขณะที่นั่งอยู่บนเครื่องบินโดยสารชั้น เฟิร์สต์คลาส และก็ไปแล้ว-ไปเลย อันนี้...ต้องเรียกว่า ถือเป็น การตายในเชิงอุดมคติ เอาเลยก็ว่าได้...

แต่ก็นั่นแหละ...นอกเหนือไปจากความตาย สิ่งที่ทำให้ใครต่อใครอาจยังไม่ถึงกับ ทำใจ ได้มากมายซักเท่าไหร่ ก็น่าจะเป็นเรื่องของ ความพลัดพราก นั่นแหละเป็นหลัก คือการที่ต้องพรากจากบุคคลอันเป็นที่รัก ยังอดไม่ได้ที่จะต้องห่วง ต้องกังวล ต่อสายใย ความผูกพัน ต่างๆ นานา ว่าจะนำมาซึ่งความเจ็บปวด เป็นตาย-ร้ายดี ต่อผู้ที่ยังไม่ได้ตายไปถึงขั้นไหน จะเอาตัวรอด-ไม่รอด จะสุข สงบ สันติ อยู่-เย็น-เป็นสุข หรือไม่? ประการใด? อันนี้นี่แหละ...ที่ทำให้ผู้ที่ใกล้ตาย หรือใกล้ต้องเจอกับความตาย อดห่วงหน้า พะวงหลัง ขึ้นมาไม่ได้ สิ่งที่เรียกว่าความตายจึงยังคงเป็นอะไรที่น่ากลัว น่าหวาดหวั่น พรั่นสะพรึง อยู่พอสมควรทีเดียว...

ซึ่งอาจต่างไปจากผู้คนยุคก่อน ยุคโบร่ำโบราณ หรือยุคตั้งแต่พระเจ้าเหายังไม่ใส่กางเกงหูรูดเอาเลยก็ว่าได้ ที่โดยส่วนใหญ่ มักไม่ค่อยได้คิด หรือไม่ค่อยได้รู้สึก ว่าการตายนั้น จะนำมาซึ่ง ความพลัดพราก เพราะไม่ว่าใครจะตายด้วยสาเหตุอันใด แบบไหน อย่างไร และเมื่อไหร่ก็ตามที แต่ก็มักเชื่อๆ กันว่า สิ่งที่หลงเหลือจากความตาย หรือสิ่งที่เรียกว่า วิญญาณ ก็ยังดำรง คงอยู่ ยังไม่ได้หายไปไหน ไม่ได้หนีไปไหน อาจแค่แวบไปเยี่ยม บ้านเก่า ไปอยู่กับบรรพบุรุษที่ได้ตายๆ ไปก่อนหน้านี้ หรือยังคงวนๆ-เวียนๆ คอยปกป้อง คุ้มครอง ลูกๆ-หลานๆ หรือผู้ที่รัก ผู้ที่ห่วงใยอยู่ใกล้ๆ ฯลฯ สิ่งที่เรียกว่าความตายมันจึงไม่ถึงกับก่อให้เกิด ความพลัดพราก ไม่ถึงกับสร้างความเจ็บปวด รวดร้าว มากมายซักเท่าไหร่ ไม่ว่าสำหรับผู้ที่ใกล้ตาย หรือผู้ที่ยังคงมีชีวิตอยู่ต่อไปในภายภาคหน้า...

ส่วนจะจริง-ไม่จริง คงต้องไปนั่งนึก นั่งคิด เอาเองก็แล้วกัน...แต่ด้วยความเชื่อในเรื่องการมีอยู่ของ วิญญาณ ไม่ใช่การ ตายแล้วสูญ แบบผู้คนคนยุคใหม่ สมัยใหม่ โดยส่วนใหญ่ เลยทำให้ความเจ็บปวด รวดร้าว ความห่วงหน้า พะวงหลัง อันเนื่องมาจากความตายหรือการพลัดพราก ของผู้คนรุ่นเก่าๆ รุ่นโบร่ำโบราณนั้น จึงไม่ถึงกับน่ากลัว น่าประหวั่น พรั่นพรึง มากมายซักเท่าไหร่ เผลอๆ...ยังเพียรพยายามไปมา-หาสู่ แวะไปพูดคุย เยี่ยมเยียน แวะไปเช็งเม้ง กราบกราน ไถ่ถามสารทุกข์สุขดิบ ตักบาตร ใส่บาตร มอบของกิน-ของใช้ ของที่ชอบรับประทานทั้งหลาย ผ่านทางพระสงฆ์ องคเจ้า ทางหมอผี ทางคนเข้าทรง ฯลฯ หรือทาง ลัทธิพิธี ใดๆ ก็แล้วแต่ ที่เชื่อๆ กันไปตามสภาพ...

ด้วย ความเชื่อ ในเรื่อง การมีอยู่จริงของวิญญาณ นี่เอง...ที่ทำให้ศาสนาขั้นพื้นฐาน หรือที่เรียกๆ กันว่า ศาสนาดั้งเดิม จึงอุบัติขึ้นในหมู่ผู้คนโบร่ำโบราณ ในแทบทุกๆ ชุมชน ทุกๆ ซีกโลกเอาเลยก็ว่าได้ ก่อนจะยกระดับและพัฒนาจนกลายมาเป็น ศาสนาสากล ในแต่ละศาสนา ไม่ว่าพุทธ-คริสต์-อิสลาม-ฮินดู-ยูดาห์ ฯลฯ ที่ล้วนแต่เติบโตมาจากรากฐานความเชื่อในเรื่องการมีอยู่ของ วิญญาณ หรือที่ฝรั่งเขาเรียกว่า Animism ไปด้วยกันทั้งสิ้น เพียงแต่ความเชื่อดังกล่าวมันดันถูกขจัดกวาดล้างไปในยุคหลังๆ แค่ไม่กี่ร้อยปีที่ผ่านมานี่เอง ด้วยสิ่งที่เรียกว่า ความจริงทางวิทยาศาสตร์ โดยยัดเยียดเอาความเชื่อในเรื่อง ตายแล้วสูญ เข้ามาแทนที่ ความตายและการพลัดพรากสำหรับผู้คนยุคนี้สมัยนี้ เลยเป็นอะไรที่น่าเกลียด น่ากลัว ยิ่งเข้าไปทุกที จนต้องดิ้นรนทุรนทุรายหนีให้ไกลจนสุดขอบฟ้า หรือให้ไกลที่สุดเท่าที่จะไกลได้...

ไม่เพียงความเชื่อเรื่อง ตายแล้วสูญ ตายแล้ว-ตายเลย จะทำให้ความตาย-การพลัดพรากเป็นอะไรที่น่าเกลียด น่ากลัว ยิ่งขึ้นเรื่อยๆ แต่ยังทำให้ คุณค่าแห่งความเป็นมนุษย์ ออกจะตกต่ำ เสื่อมโทรม แบบที่กษัตริย์ในจินตนิยาย ยูโทเปีย อย่างกษัตริย์ ยูโทปัส ถึงกับต้องใช้คำว่า ต่ำซะยิ่งกว่าเดียรัจฉาน ทำนองนั้น สำหรับผู้ “ไม่เชื่อ” ว่า วิญญาณ มีจริง ไม่เชื่อว่ามีการตอบแทน ความดีและความชั่ว หลังจากนั้น ด้วยเหตุนี้...ระหว่างที่ วิทยาศาสตร์ ยังไม่อาจหาหลักฐาน ข้อพิสูจน์ มายืนยันอย่างเป็นมั่น-เป็นเหมาะ ว่าไม่มีอะไรหลงเหลืออยู่อีกเลยหลังจากความตาย แถมยังมี บรรดา นักวิทยาศาสตร์ จำนวนไม่น้อย ที่คิดจะขวนขวาย หาหลักฐาน ข้อพิสูจน์ มาสนับสนุนความเชื่อในเรื่อง ชีวิตหลังความตาย อยู่จนตราบเท่าทุกวันนี้ ดังนั้น...สำหรับคนแก่-คนชรา ไม่ว่ายุคนี้-สมัยนี้ หรือสมัยไหนๆ ก็เถอะ...การหวนกลับไปหาความเชื่อของคนโบร่ำโบราณ หรือของ ศาสนา ใดๆ ก็ตาม จึงน่าจะ เข้าท่า กว่าเป็นไหนๆ...