กรมศิลป์รับมอบไม้จันทน์หอมสร้างพระโกศฯ

กรมสมเด็จพระเทพฯ มีพระราชวินิจฉัยแบบพระโกศจันทน์ยอดมหามงกุฎสมพระเกียรติ "พระพันปีหลวง"  กรมศิลป์รับมอบไม้จันทน์หอมศักดิ์สิทธิ์ พร้อมระดมช่างฝีมือเชี่ยวชาญทั้งหมด เริ่มจัดสร้างตามโบราณราชประเพณีสมพระเกียรติยศ คาดแล้วเสร็จ ก.ย.69 

เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม เวลา 14.45 น. ที่สำนักช่างสิบหมู่ จ.นครปฐม กรมศิลปากรจัดพิธีรับมอบไม้จันทน์หอม สำหรับนำไปจัดสร้างพระโกศจันทน์ และพระหีบจันทน์ เพื่อใช้ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) ได้ทำการแปรรูปแล้วเสร็จจากอุทยานแห่งชาติกุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ จัดขบวนเคลื่อนมาส่งมอบให้กรมศิลปากร โดยมีนายสุชาติ ชมกลิ่น รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรี ทส. เป็นประธานในพิธีส่งมอบให้แก่ น.ส.ซาบีดา ไทยเศรษฐ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ซึ่งมีนายพนมบุตร จันทรโชติ  อธิบดีกรมศิลปากร พร้อมเจ้าหน้าที่ในสังกัด  ตลอดจนชาวอำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เข้าร่วมพิธี 

ในการนี้ รมว.ทส.ทำพิธีสรงน้ำ วางพวงมาลัย และกล่าวส่งมอบไม้จันทน์หอม จากนั้น รมว.วธ.ทำพิธีสรงน้ำ วางพวงมาลัย และกล่าวรับมอบไม้จันทน์หอม

นายสุชาติกล่าวว่า ทส.รู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ ที่ได้มีโอกาสดูแลรักษาไม้จันทน์หอมอันศักดิ์สิทธิ์นี้ ซึ่งเป็นพุทธบูชาและเป็นส่วนสำคัญยิ่งในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สำหรับไม้จันทน์หอมที่ส่งมอบได้ทำพิธี บวงสรวง ตัด และแปรรูป ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติกุยบุรี ต.หาดขาม อ.กุยบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ จำนวน 20 ต้น ซึ่งแปรรูปเป็นไม้จันทน์หอม ไม้ท่อนจำนวน 130 ท่อน และไม้จันทน์หอม ไม้แผ่น จำนวน 1,000 แผ่น ไม้จันทน์หอมที่ส่งมอบเป็นไม้มงคลชั้นสูงมีลักษณะและคุณภาพที่เหมาะสม มีกลิ่นหอม และเนื้อไม้ละเอียด ตามที่สำนักช่างสิบหมู่ต้องนำไปใช้ในการจัดสร้างพระโกศจันทน์และพระหีบจันทน์

ด้าน น.ส.ซาบีดากล่าวว่า ไม้จันทน์หอมที่ส่งมอบเพื่อนำไปจัดสร้างพระโกศจันทน์ พระหีบจันทน์ และส่วนประกอบอื่นๆ ในการพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระพันปีหลวง  เป็นความร่วมมือระหว่างกัน ดำเนินการตามแบบแผนโบราณราชประเพณีและสมพระเกียรติยศ  กรมศิลปากรได้จัดทำแบบร่างพระโกศจันทน์และพระหีบจันทน์ทูลเกล้าฯ ถวายแด่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์ที่ปรึกษาฯ และมีพระราชวินิจฉัยเรียบร้อยแล้ว 

โดยขั้นตอนการจัดสร้างพระโกศจันทน์และพระหีบจันทน์ หลังจากนี้จะระดมช่างฝีมือที่มีความเชี่ยวชาญทั้งหมดของกรมศิลปากรมาทำงานร่วมกัน ตั้งแต่การขยายแบบขนาด 1:1 การคัดลอกแยกชั้นลายซ้อนไม้ การเขียนแบบโครงสร้างโลหะ การจัดทำโครงสร้างโลหะ การเตรียมไม้จันทน์ การโกรกฉลุลาย การประกอบลายซ้อนไม้ การประกอบลายโครงสร้าง การแกะสลักลวดลาย การปิดทองและการเก็บรายละเอียด หลังจากผ่านกระบวนการสร้างองค์ประกอบหลักไปแล้ว จะเชิญชวนจิตอาสาเข้ามาร่วมดำเนินการ เพื่อแสดงความอาลัยถวายแด่พระพันปีหลวง  ส่วนการออกแบบพระเมรุมาศและอาคารประกอบอยู่ในขั้นตอนของการพัฒนาแบบก่อสร้าง คาดว่าจะแล้วเสร็จภายในเดือน ธ.ค.นี้ จากนั้นจะเข้าสู่ขั้นตอนของการคำนวณโครงสร้าง ประเมินราคา เพื่อเสนอของบกลางในเดือน ม.ค.2569

 “กรมศิลปากรจะนำไม้จันทน์หอมแปรรูปดังกล่าวไปจัดทำพระโกศจันทน์ พระหีบจันทน์ และส่วนประกอบอื่นๆ ซึ่งอยู่ระหว่างการขยายแบบ  ทั้งนี้ ในการดำเนินการต้องอาศัยช่างหลายประเภท ได้แก่ ช่างโลหะ ดำเนินการจัดสร้างโครงโลหะ ช่างไม้ประณีตแปรรูปไม้จันทน์เป็นรูปลักษณะต่างๆ เพื่อใช้ฉลุลวดลาย ช่างโกรกฉลุ โกรกและฉลุลายตามแบบ ช่างประดับลายนำดอกลายที่สำเร็จแล้วมาประดับกับโครงพระโกศ  ซึ่งแต่ละขั้นตอนต้องใช้ความละเอียดรอบคอบ  ประณีตและพิถีพิถัน คาดว่าการดำเนินการจะแล้วเสร็จภายในเดือนกันยายน 2569 พร้อมกันนี้ จะได้บันทึกองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดสร้างพระโกศจันทน์และพระหีบจันทน์ ตั้งแต่การจัดหาต้นจันทน์หอม พิธีบวงสรวง พิธีการตัดต้นจันทน์หอม ขั้นตอนการจัดสร้างโดยละเอียด เพื่อเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของชาติ และสืบทอดองค์ความรู้สู่ช่างรุ่นต่อไป” รมว.วธ.ระบุ

นายพนมบุตรกล่าวว่า แบบพระโกศจันทน์จัดสร้างเป็นยอดมหามงกุฎบนฐานย่อไม้สิบสอง ประดับลายพุ่มเข้าบิณฑ์ก้านแย่งหงสุ์ลีลา เป็นพระโกศรูปทรงแปดเหลี่ยม ฝายอดมงกุฎทำด้วยไม้จันทน์ ฉลุแกมด้วยการปิดทองคำเปลวและปีกแมลงทับทิมทองบางแห่งของลายตามสมควร ที่ฝายอดมงกุฎปลายปลียอดประดับพุ่มเข้าบิณฑ์ ที่ชั้นเกี้ยวปักดอกไม้ไหวและดอกไม้ทิศ บนฝาบัวถลามาลัยทองปักดอกไม้ไหวและประดับดอกไม้ทิศห้อยเฟื่องอุบะ 8 เฟื่อง จงกลพระโกศทำเป็นกลีบบัวจงกลลายใบเทศ ประดิษฐานรูปเทพยดา จำหลักด้วยไม้จันทน์แกมทองคำเปลวกลีบเว้นกลีบ  

พระโกศประดิษฐานบนหีบพระบรมศพย่อมุมไทยสิบสอง สมมติเป็นพระแท่นของพระโกศจันทน์นั้น ตรงกลางสลักลวดลายอักษรพระนามาภิไธย ส.ก. บนฝาบัวถลาพระหีบปักดอกไม้ไหว รอบข้างพระโกศจันทน์ปักพุ่มช่อมยุรฉัตรใหญ่ ซ้าย-ขวา ทั้ง 2 ข้าง ทำด้วยไม้จันทน์แกมปีกแมลงทับทิมทองและปิดทองคำเปลว ที่หน้ากระดานปากพระหีบประดับดอกไม้ไหว ดอกไม้ทิศ ห้อยอุบะเฟื่องโดยรอบ ที่ผนังพระหีบฉลุไม้จันทน์ลายก้านแย่งออกรูปราชหงสุพ่าห์ ที่ฐานพระหีบตรงบัวปากฐานปักดอกไม้ไหว ที่บัวเชิงบาตรประดับรูปจำหลักฉลุราชหงส์โดยรอบฐานและมีบัวหน้ากระดานล่างเป็นที่สุด พระโกศประดับรูปเทพยดานั้น สมมติว่าเป็นพรหมทั้งปวง เมื่อพระโกศประดิษฐานบนพระหีบ ซึ่งประกอบประดับลายราชหงสุพ่าห์ ดูดุจว่าพระพรหมเมศวร์ครรไลหงสุ์ เป็นราชพาหนทรงสู่ทิพยพิมาน.