ขั้วอำนาจเก่าผงาด! มือกฎหมายมหาชน ชำแหละการออกแบบรัฐธรรมนูญ 2560

3 ส.ค.2566 - จากกรณีที่พรรคเพื่อไทยโดย นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว หัวหน้าพรรคเพื่อไทย ได้ออกแถลงการณ์ เริ่มต้นใหม่ ร่วมผ่าทางตัน หาทางออกให้แก่ประเทศ โดยพรรคเพื่อไทยแยกตัวจาก MOU มาจัดตั้งรัฐบาลเอง โดยเสนอให้ นายเศรษฐา ทวีสิน แคนดิเดตนายกรัฐมนตรีของเพื่อไทยเป็นนายกรัฐมนตรี ในขณะที่นายวันมูหะหมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภาได้บรรจุระเบียบวาระการประชุมเลือกนายกรัฐมนตรี วันที่ 4 สิงหาคม 2566 นี้

ดร.ณัฐวุฒิ วงศ์เนียม หรือ “ดร.ณัฎฐ์” นักกฎหมายมหาชนคนดัง ได้อธิบายและให้ความรู้กฎหมายแก่ประชาชนว่า ผลการออกแบบรัฐธรรมนูญ 2560 ที่กำหนดให้ สว.มีจำนวนถึงกึ่งหนึ่ง(250) ของจำนวน ส.ส.(500 คน)ตามบทเฉพาะกาล มาตรา 272 วรรคหนึ่งตามรัฐธรรมนูญโดยให้ความเห็นชอบเลือกบุคคลซึ่งสมควรที่จะได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี แตกต่างจากหลักถ่วงดุลตรวจสอบคานอำนาจจะกำหนด สว.เพียงหนึ่งในสามของจำนวน ส.ส.และไม่มีอำนาจโหวตเลือกนายกรัฐมนตรี ส่งผลให้รัฐธรรรมนูญ 2560 รัฐบาลผสมเสียงข้างมาก หากรวบรวมเสียงไม่ครบเงื่อนไข 376 เสียง ตามมาตรา 272 ประกอบมาตรา 159 วรรคท้าย ไม่อาจจัดตั้งรัฐบาลได้เพราะตัวแปร คือ เสียงสนับสนุนจากฟาก สว.

ดร.ณัฐวุฒิ กล่าวว่าการฟอร์มทีมจัดตั้งรัฐบาล พรรคการเมืองที่ครองเสียงข้างมากในปี 2562 พรรคเพื่อไทย กับปี 2566 พรรคก้าวไกล สถานะทางกฎหมาย คือ ชนะเลือกตั้งแต่ไม่สามารถจัดตั้งรัฐบาลได้ ตนเคยวิเคราะห์ไว้ทั้งก่อนเลือกตั้งและหลังเลือกตั้งว่า ดุลอำนาจทางการเมืองปัจจุบัน อยู่ที่ขั้วอำนาจเก่าและสมาชิกวุฒิสภา ตนจึงฟันธงคนแรกของประเทศว่า ก้าวไกลไม่ได้เป็นรัฐบาลและนายพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ไม่ได้เป็นนายกรัฐมนตรี ตัวแปรล็อกด้วยข้อกฎหมาย มาตรา 272 ล็อกด้วยปัญหาข้อเท็จจริง เพราะไม่สามารถรวบรวมเสียงสนับสนุนจาก สว.ได้ และจะเจอปมมาตรา 112 บดขยี้ด้วย

ทั้งวิเคราะห์ว่า ใครจะเข้าวินนายกรัฐมนตรี การดีลข้ามขั้วระหว่างเสรีนิยมกับอนุรักษ์นิยมของพรรคเพื่อไทยสำเร็จ แต่นายเศรษฐา ทวีสิน จะได้เป็นนายกรัฐมนตรีหรือไม่ คนละกรณีกัน จะเห็นได้จาก นายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรีประกาศกลับประเทศ เป็นเพียงสับขาหลอกเพื่อให้ทุกดีลมาจบที่นายทักษิณ แต่การเมืองภายในประเทศยังไม่นิ่ง โอกาสจะกลับมาน้อยมาก เพราะตัวแปร คือ จะต้องถูกบังคับโทษ และคดีที่ศาลพิพากษาถึงที่สุดเป็นกรณีนับโทษจำคุกต่อ หากมีพระราชกฤษฎีกาอภัยโทษนักโทษชั้นดี นายทักษิณจะได้ประโยชน์เฉพาะคดีแรก ส่วนอีกสองคดีไม่ได้รับการลดวันต้องโทษ จะทำให้ติดคุกนานขึ้น

ดร.ณัฐวุฒิ กล่าวต่อไปว่า อีกตัวแปรหนึ่ง คือ ความปลอดภัย หากย้อนดูจากปี 2475 เป็นต้นมา ไม่มีนายกรัฐมนตรีคนไหนศาลพิพากษาจำคุกและกลับมาติดคุก นายทักษิณ เป็นคนแรกของประเทศ นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นคนที่สอง  ส่วนผู้นำการเมืองคนอื่นก่อนหน้านี้ ส่วนใหญ่จะลี้ภัยการเมืองออกไปนอกประเทศ แล้วถึงแก่อสัญกรรมในต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็น นายปรีดี พนมยงค์ จอมพล.ป พิบูลสงคราม พลตำรวจเอกเผ่า ศรียานนท์ เป็นต้น

นักกฎหมายมหาชน กล่าวอีกว่าการจัดตั้งรัฐบาลของพรรคการเมืองลำดับ 2 อย่างพรรคเพื่อไทยที่มีประสบการณ์เคยเป็นรัฐบาลมาหลายสมัย การรวบรวมเสียงคณิตศาสตร์ทางการเมือง คือ 376 โดยจะรวบรวมเสียงเกินกึ่งหนึ่ง หมายความว่า รวบรวมเสียงจากพรรคการเมืองที่มี ส.ส.ให้เกิน 251 เสียง แต่สมการทางการเมือง จะต้องใช้เทคนิกไปรวบรวมเสียงรัฐบาลผสมจากพรรคการเมืองใดก็ตาม ไม่ว่ารวบรวมจากพรรคการเมืองฝ่ายอนุรักษ์นิยม(ดีลข้ามขั้ว)หรือพรรคเสรีนิยม(ฝ่ายประชาธิปไตย) ตัวแปรหลัก จะต้องใช้เสียงสนับสนุนจากฝ่ายสมาชิกวุฒิสภา เว้นแต่รวบรวมจากพรรคการเมืองตั้งรัฐบาลผสมได้ถึง 376 เสียงไม่ต้องพึ่งเสียง สว.

"ตัวแปรที่พรรคเพื่อไทยจะต้องเจอ ที่เป็นปัญหาข้อกฎหมาย คือ เสียงสนับสนุนจาก สว.ให้ครบ 376 เสียงในทางพฤตินัยอำนาจในการสั่ง สว.ได้ ยังเป็นอำนาจของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี แม้จะลาออกจากพรรครวมไทยสร้างชาติและวางมือการเมืองไปแล้ว ให้สังเกต จากการโหวตเลือกนายพิธา ที่ผ่านมา จะเห็นปรากฏการณ์งดออกเสียงและไม่เห็นชอบ จากผู้มีอำนาจมือที่มองไม่เห็น แต่ในการโหวตเลือกนายเศรษฐา จากพรรคเพื่อไทย จะพบเห็นปรากฎการณ์ งดออกเสียงและไม่เห็นชอบของ สว.เช่นกัน หากไม่ได้ร่วมรัฐบาลกับพรรครวมไทยสร้างชาติและพรรคพลังประชารัฐ โดยนายเศรษฐา ไม่ถึงฝั่งฝันเป็นนายกรัฐมนตรี  หากร่วมรัฐบาลกับสองพรรคการเมืองนี้ เสียสัตย์เพื่อชาติ เสียงสนับสนุนจาก สว.ท่วมท้น"

ดร.ณัฐวุฒิ กล่าวด้วยว่า ตอนพรรคเพื่อไทยหาเสียงบอกว่า ไม่เอาลุง แต่ไม่รวมถึงน้องลุงป้อมด้วย (พล.ต.อ.พัชรวาท วงษ์สุวรรณ) หรือตอนหาเสียงบอกว่า แก้ไข มาตรา 112 แต่วานนี้แถลงยืนยัน นายเศรษฐาและพรรคเพื่อไทย ไม่แก้ มาตรา 112 การเมืองสำเร็จรูปจะต้องมีสองพรรคการเมืองนี้  ส่งผลการตะบัดสัตย์จะทำให้เกิดการลุกฮือของประชาชนที่สนับสนุนก้าวไกล ส่งผลให้เกิดการนัดประท้วงกันบ่อยครั้ง จนนำไปสู่การชุมนุมประท้วงใหญ่

อีกตัวแปรหนึ่ง กรณีผู้ตรวจการแผ่นดินยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ หากศาลรับคำร้อง ต้องดูว่าศาลสั่งวิธีการชั่วคราวหรือไม่ หากศาลสั่ง ทำให้การโหวตนายกรัฐมนตรี ชะลอออกไป ส่งผลให้เพื่อไทยมีเวลาทำการบ้านมากขึ้น แต่ไม่มีผลให้นายพิธา มีโอกาสกลับมาแข่งเป็นนายกรัฐมนตรี ในขณะเดียวกัน หากศาลไม่รับคำรัองของผู้ตรวจการแผ่นดิน ทำให้คำร้องนั้นตกไป รัฐสภา ฝ่ายนิติบัญญัติ สามารถโหวตเลือกนายกรัฐมนตรีได้  

"และอีกตัวแปรหนึ่ง หากเสนอนายเศรษฐาไม่ผ่านอีก จะทำให้แกนนำจัดตั้งรัฐบาลเปลี่ยนมือ เป็นการจัดตั้งของพรรคภูมิใจไทย แต่ดุลอำนาจการเมืองปัจจุบันอยู่ที่ขั้วอำนาจเก่าและ สว. นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 จะตกเป็น “พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ” การให้ความรู้ของตนเป็นการให้ความรู้กฎหมายมหาชนตามหลักวิชาการ ไม่มีผลเกี่ยวข้องกับการจัดตั้งรัฐบาลของพรรคการเมืองใด ตนจึงเอาใจช่วยให้พรรคการเมืองที่เป้นแกนนำจัดตั้งรัฐบาลผสมให้สำเร็จ เพื่อให้ประเทศชาติเดินหน้าต่อไปได้" ดร.ณัฐวุฒิ ระบุ