รัฐบาลเดินหน้าแก้ปัญหา ‘พีมูฟ’ 10 ด้าน พม.-พอช. ร่วมแก้ปัญหากลุ่มชาติพันธุ์-ที่ดิน-ที่อยู่อาศัย

ร้อยเอกธรรมนัส  รมว.เกษตรฯ รองประธานคณะกรรมการแก้ไขปัญหาพีมูฟพบกลุ่มผู้ชุมนุมด้านหลังทำเนียบรัฐบาล (10 ตุลาคม)

ทำเนียบรัฐบาล /  การประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม  ครม.รับทราบแนวทางการแก้ไขปัญหาของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรมหรือ ‘พีมูฟ’ โดยมอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน 10 ด้าน   โดยกระทรวง พม.และ พอช. รับผิดชอบร่วมกับหน่วยงานต่างๆ แก้ไขปัญหา 4 ด้านคือ ที่ดิน-คุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม, ฟื้นฟูวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์, รัฐสวัสดิการ  และที่อยู่อาศัย

ตามที่เครือข่ายภาคประชาชนในนาม ‘ขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม’ (ขปส.) หรือ ‘P-Move’ (People Movement) ซึ่งประกอบด้วยประชาชนที่มีความเดือดร้อนกลุ่มต่างๆ  เช่น  เครือข่ายสลัม 4 ภาค  สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ  กลุ่มชาติพันธุ์  ชาวกะเหรี่ยง  ชาวเล  ฯลฯ  ได้ชุมนุมยื่นข้อเรียกร้องต่อรัฐบาลรวม 10 ด้าน  ตั้งแต่เมื่อวันที่ 3 ตุลาคมที่ผ่านมา  ที่บริเวณประตู 5 (ด้านหลังทำเนียบรัฐบาล  ถนนราชดำเนินนอก)  และได้มีการประชุมร่วมกับฝ่ายรัฐบาล  นำโดยนายภูมิธรรม  เวชยชัย  รองนายกรัฐมนตรีไปแล้วเมื่อวันที่ 4 ตุลาคม

‘ภูมิธรรม’ รองนายกฯ เป็นแม่ทัพแก้ปัญหาพีมูฟ

ล่าสุดเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม  ในการประชุมคณะรัฐมนตรีที่ทำเนียบรัฐบาล  ครม.ได้รับทราบแนวทางการแก้ไขปัญหาของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรมตามที่สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรีเสนอ  และมอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนอย่างต่อเนื่องตามอำนาจและหน้าที่ต่อไป

นอกจากนี้ ครม.รับทราบข้อเสนอเชิงนโยบาย 10 ด้านของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม  และเห็นชอบให้ใช้กลไกคณะกรรมการแก้ไขปัญหาของขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรมหรือ ‘พีมูฟ’ ในการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาต่างๆ  โดยมีนายภูมิธรรม  รองนายกฯ เป็นประธาน  ร้อยเอกธรรมนัส  พรหมเผ่า  รมว.เกษตรและสหกรณ์  เป็นรองประธาน  และมีคณะกรรมการ  ประกอบด้วย  ผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  และผู้แทนพีมูฟร่วมเป็นคณะกรรมการ

การประชุม ครม. 10 ตุลาคม (ภาพจากเพจไทยคู่ฟ้า)

คณะกรรมการชุดนี้จะมีหน้าที่และอำนาจในการกำหนดนโยบาย  แนวทาง  มาตรการ  และงบประมาณ  ดำเนินการแก้ไขปัญหาของพีมูฟ  อำนวยการ  เร่งรัดการดำเนินการ  และตรวจสอบข้อเท็จจริงในพื้นที่  รวมทั้งติดตามผลการดำเนินงานของหน่วยงานของรัฐ  และหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหา

โดยหลังการประชุม ครม. ร้อยเอกธรรมนัส  พรหมเผ่า  รมว. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์  ในฐานะรองประธานคณะกรรมการแก้ไขปัญหา   ได้เดินทางมาพบปะกับกลุ่มผู้ชุมนุมเพื่อแจ้งผลการประชุม ครม.ที่เกี่ยวข้องกับข้อเรียกร้องของกลุ่มผู้ชุมนุม  และว่าจะมีการประชุมคณะกรรมการแก้ไขปัญหาครั้งแรกภายในสัปดาห์นี้   โดยมีตัวแทนของพีมูฟจำนวน 21 คนร่วมเป็นคณะกรรมการ

นางรัดเกล้า อินทวงศ์ สุวรรณคีรี รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี  แถลงว่า   สิ่งที่พีมูฟยื่นข้อเรียกร้องมา ส่วนใหญ่เป็นเรื่องที่อยู่อาศัย ที่ทำกิน ที่เป็นปัจจัยขั้นพื้นฐานในการดำรงชีวิต และการไร้ที่ดินทำกินที่มีจำนวนที่สูงขึ้น และอาจนำไปสู่ปัญหาความเหลื่อมล้ำในสังคมไทยที่เพิ่มมากขึ้น รัฐบาลขอสร้างความเชื่อมั่นว่าไม่นิ่งดูดาย หลายส่วนรัฐบาลชุดก่อนดำเนินการไว้อย่างดี และรัฐบาลชุดใหม่มีความพร้อมที่จะสานต่อให้หลายๆ สิ่งเกิดเป็นรูปธรรม รวมถึงได้มีการกำชับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งดำเนินการแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย

นายภูมิธรรม  รองนายกฯ ประธานคณะกรรมการแก้ไขปัญหาพีมูฟ (ภาพจากเพจไทยคู่ฟ้า)

ข้อเรียกร้อง 10 ด้านของพีมูฟ

นายจำนงค์  หนูพันธ์  ผู้แทนขบวนการประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม  หรือ ‘พีมูฟ’ กล่าวว่า  ข้อเรียกร้องของพีมูฟเป็นปัญหาความเดือดร้อนของพี่น้องประชาชนทั่วประเทศที่ได้รับผลกระทบจากนโยบายการพัฒนาของรัฐ ก่อให้เกิดความไม่มั่นคงในชีวิตและศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์  ทั้งสิทธิด้านที่ดินที่ทำกิน ที่อยู่อาศัย การจัดการทรัพยากรป่าไม้และอื่น ๆ   โดยพีมูฟได้เคลื่อนไหวต่อสู้มานานนับสิบปีแล้ว  เมื่อมีรัฐบาลใหม่จึงต้องขับเคลื่อนเพื่อให้มีการแก้ไขปัญหาเหล่านี้  ซึ่งประกอบด้วย

1. ด้านสิทธิเสรีภาพและประชาธิปไตย ขอให้มีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 ที่มีบทบัญญัติกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนในด้านต่าง ๆ ขอให้มีการยกร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับ โดยให้ประชาชนมีส่วนร่วมทุกกระบวนการทุกขั้นตอน
2. ด้านการกระจายอำนาจ ขอให้มีการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัดโดยตรง เพื่อปฏิรูปการปกครองส่วนท้องถิ่นโดยการกระจายอำนาจการปกครองส่วนท้องถิ่นและสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
3. ด้านนโยบายการปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม ขอให้เร่งออกกฎหมายว่าด้วยการนิรโทษกรรมแก่ราษฎรซึ่งได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐ
4. ด้านนโยบายที่ดินและการคุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม ขอให้มีการกระจายการถือครองที่ดินอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน โดยผลักดัน พ.ร.บ.ภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้า
5. ด้านนโยบายการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ขอให้ยกเลิกนโยบายทวงคืนผืนป่าและแผนแม่บทแก้ไขปัญหาการทำลายทรัพยากรป่าไม้ การบุกรุกที่ดินของรัฐ และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน เพราะการดำเนินนโยบายดังกล่าวทำให้มีการละเมิด คุกคามชีวิตทรัพย์สินและส่งผลกระทบต่อชุมชนที่อยู่อาศัยและทำกินในที่ดินป่าทั่วประเทศ
6. ด้านการป้องกันภัยพิบัติ ขอให้มีคณะกรรมการส่งเสริมระบบการจัดการภัยพิบัติโดยชุมชน เพื่อลดความเสี่ยงของประชาชนในการเตรียมความพร้อมก่อนเกิดเหตุ การช่วยเหลือระหว่างเกิดเหตุ และการฟื้นฟูเยียวยาหลังเกิดเหตุ
7. การคุ้มครองชาติพันธุ์และสิทธิความเป็นมนุษย์ เพื่อให้เกิดความมั่นคงต่อชุมชนและชาติพันธุ์ในทุก ๆ ด้าน ขอให้เร่งลงนามรับรองร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองสิทธิและส่งเสริมวิถีชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง พ.ศ. ....
8. ด้านสิทธิของคนไร้สถานะ แต่งตั้งกรรมการแก้ไขปัญหาสิทธิสถานะเป็นกรรมการกลางที่มีผู้ทรงคุณวุฒิมีภาคประชาชนที่มีประสบการณ์เพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าอย่างเร่งด่วน
9. ด้านนโยบายรัฐสวัสดิการ โดยเสนอนโยบายและสวัสดิการถ้วนหน้าจากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงสิทธิสวัสดิการ
10. ด้านที่อยู่อาศัย  โดยให้รัฐจัดสรรที่ดินให้ประชาชนอยู่อาศัย  จัดสรรงบประมาณแก้ปัญหาที่อยู่อาศัย  หยุดใช้มาตรการไล่รื้อชุมชน

ร้อยเอกธรรมนัส  รองประธานคณะกรรมการแก้ไขปัญหาพีมูฟพบกลุ่มผู้ชุมนุม

กระทรวง พม.-พอช. ร่วมแก้ปัญหา 4 ด้าน

ทั้งนี้ข้อเสนอการแก้ไขปัญหาเชิงนโยบายของกลุ่มพีมูฟทั้ง 10 ด้าน  คณะรัฐมนตรีได้รับทราบแนวทางการแก้ไขปัญหาและเห็นชอบให้ใช้กลไกคณะกรรมการแก้ไขปัญหาที่มีนายภูมิธรรม  เวชยชัย  รองนายกฯ เป็นประธานคณะกรรมการ  มีผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมเป็นคณะกรรมการ  เช่น  กระทรวงมหาดไทย  เกษตรและสหกรณ์  คมนาคม  กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์  ฯลฯ

ส่วนกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) และสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ ‘พอช.’  มีปัญหาที่ร่วมรับผิดชอบแก้ไข  รวม 4 ด้าน  คือ  ข้อ 4. ด้านนโยบายที่ดินและการคุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม   ข้อ 7. การคุ้มครองชาติพันธุ์และสิทธิความเป็นมนุษย์  ข้อ 9.  ด้านนโยบายรัฐสวัสดิการ  และข้อ 10. ด้านที่อยู่อาศัย

ด้านนโยบายที่ดินและการคุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม   มีข้อเสนอเชิงหลักการ เช่น 1.กระจายการถือครองที่ดินอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน โดยผลักดัน พ.ร.บ.ภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้า (เก็บตามมูลค่าและขนาดการถือครองอย่างแท้จริง) พ.ร.บ.ธนาคารที่ดิน   พ.ร.บ.สิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและทรัพยากร  พ.ร.บ.คุ้มครองพื้นที่เกษตรกรรม เพื่อป้องกันมิให้ที่ดินที่เหมาะสมสำหรับการเกษตรถูกนำไปใช้ประโยชน์และเปลี่ยนแปลงผิดประเภท และให้ทบทวนการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง เพื่อให้เกิดความเป็นธรรม

2.ทบทวนแนวทางและมาตรการในโครงการจัดที่ดินชุมชน ภายใต้คณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) ทั้งนี้ เนื่องจากไม่สอดคล้องกับหลักการรับรองสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรที่ดิน

3.การพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ ต้องคุ้มครองวิถีชีวิตและระบบเศรษฐกิจชุมชนท้องถิ่น และส่งเสริมให้สามารถเข้าถึงประโยชน์ของการพัฒนาเขตเศรษฐกิจนั้นอย่างเท่าเทียม และต้องไม่กระทบต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมในพื้นที่

ด้านนโยบายรัฐสวัสดิการ  (ที่อยู่อาศัย/ที่ดิน) มีข้อเสนอเชิงหลักการ เช่น  อัตราดอกเบี้ยที่อยู่อาศัย/ที่ดินเกษตร ไม่เกินร้อยละ 2  สร้างที่อยู่อาศัยมีคุณภาพให้ประชาชน 1,000 ยูนิตทุกตำบล   กลไกราคาและค่าเช่าที่อยู่อาศัยให้สอดคล้องกับค่าเฉลี่ยรายได้ในพื้นที่   เงินอุดหนุนงบประมาณที่อยู่อาศัยประมาณ 10% ของรายได้เฉลี่ยครัวเรือน

โดยพีมูฟเสนอให้ กระทรวง พม. การเคหะแห่งชาติ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนฯ กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่น กำหนดแนวทางร่วมกับพีมูฟในการพัฒนาที่อยู่อาศัยมีคุณภาพให้เช่าทุกตำบล โดยนำที่ดินของรัฐมาจัดทำ และแนวทางเงินอุดหนุนงบประมาณที่อยู่อาศัยประมาณ 10% ของรายได้เฉลี่ยครัวเรือน

โครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยชุมชนริมคลองลาดพร้าวและคลองเปรมประชากรที่ พอช.อยู่ในระหว่างการดำเนินการ  ทำให้ประชาชนมีที่อยู่อาศัยที่มั่นคง  ดำเนินการแล้วประมาณ 50 ชุมชน  สร้างบ้านเสร็จแล้วเกือบ 5,000 ครัวเรือน

เสนอ พม. ทำที่พักเช่าราคาถูก-เพิ่มงบที่พักชั่วคราวเป็น 36,000 บาท

ด้านที่อยู่อาศัย  มีข้อเสนอเชิงหลักการ เช่น  1.รัฐบาลต้องมีนโยบายให้กระทรวง ทบวง กรม หรือหน่วยงานที่ดูแลที่ดินของรัฐ ให้แบ่งปันที่ดินเพื่อแก้ปัญหาที่อยู่อาศัยคนจนเมือง   2.รัฐบาลต้องมีนโยบายที่ชัดเจนไม่ให้หน่วยงานใช้มาตรการทางกฎหมายมาไล่รื้อชุมชน แต่ใช้กระบวนการพูดคุยหาทางออกในการแก้ปัญหาร่วมกันทั้งหน่วยงานและประชาชน

3.ให้ ครม. มีมติเห็นชอบให้ชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากโครงการพัฒนาของภาครัฐ ได้รับงบประมาณสนับสนุนแก้ปัญหาที่อยู่อาศัยเช่นเดียวกับโครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยบ้านมั่นคงริมคลองลาดพร้าวและคลองเปรมประชากร และให้โครงการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยผู้มีรายได้น้อยในชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากการพัฒนาระบบรางรถไฟที่ได้ดำเนินการไปแล้ว  ฯลฯ

โดยพีมูฟมีข้อเสนอต่อกระทรวง พม. 1.ให้มีนโยบายสนับสนุนการจัดที่อยู่อาศัยเช่าราคาถูก สำหรับคนไร้บ้าน คนจนเมือง และผู้มีรายได้น้อยทั่วไป โดยให้สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนฯ หรือ ‘พอช.’ ดำเนินการพัฒนารูปแบบที่อยู่อาศัยให้สอดคล้องกับศักยภาพของคนจนเมืองกลุ่มต่างๆ

2.หลักเกณฑ์งบประมาณของโครงการที่อยู่อาศัยชั่วคราว(ไฟไหม้-ไล่รื้อ) ให้สอดคล้องกับต้นทุนในภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน จาก 18,000 บาทเป็น 36,000 บาท เพื่อตั้งหลักก่อนจัดสร้างที่อยู่อาศัยใหม่  ฯลฯ

******************

เรื่องและภาพ  :  สำนักพัฒนานวัตกรรมชุมชนจัดการความรู้และสื่อสาร  สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน)