มหกรรม'วิถีถิ่น วิถีไทย'ครั้งแรกที่พัทลุงเมืองหนังโนรา

มหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติครั้งแรกปีนี้ กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ประเดิมที่ภาคใต้จัดงานที่จังหวัดพัทลุง ซึ่งได้ชื่อว่า ถิ่นกำเนิดโนรา เพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศขึ้นทะเบียน”โนรา” ศิลปะการแสดงพื้นบ้าน เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ถือเป็นลำดับที่ 3 ของประเทศไทย ต่อจากโขนและนวดไทย  โดยมหกรรมฯ จัดขึ้นภายใต้ชื่องาน “เสน่ห์เมืองหนังโนรา รังสรรค์ศิลป์ถิ่นใต้” วันที่ 10-13 ก.พ.2565 ที่ตลาดน้ำทะเลน้อย อ.ควนขนุน จ.พัทลุง ซึ่งอยู่ในพื้นที่ทะเลน้อย เป็นทะเลสาบที่มีความงดงาม และเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่มีความสำคัญระหว่างประเทศ ถือเป็นสัญลักษณ์ของเมืองพัทลุงไม่แพ้โนรา   

นายอิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า วธ.ร่วมมือกับจังหวัด หน่วยงานรัฐ เอกชน เครือข่ายทางวัฒนธรรมจัดงานมหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติ “วิถีถิ่น วิถีไทย” เน้นนำทุนทางวัฒนธรรมมาสร้างงาน สร้างรายได้ เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจและฟื้นฟูการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดของทุกภาค ที่ได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19  ซึ่งเป็นไปตามวิสัยทัศน์ใหม่ของ วธ.คือ วัฒนธรรมและความคิดสร้างสรรค์ มีบทบาทนำในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมไทย และปรับเปลี่ยนภารกิจเป็นกระทรวงสังคมกึ่งเศรษฐกิจ วัฒนธรรมทำงาน ทำเงิน ทำดี  

 “ มหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติฯ จะจัดขึ้น 4 ภาค เริ่มที่ภาคใต้กับงาน “เสน่ห์เมืองหนังโนรา รังสรรค์ศิลป์ถิ่นใต้” ที่ตลาดน้ำทะเลน้อย เฉลิมฉลองในโอกาสที่ยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียนโนรา ศิลปะการแสดงพื้นบ้าน ซึ่งผูกพันกับชีวิตและเป็นที่นิยมของคนไทยในภาคใต้เป็นมรดกภูมิปัญญาวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ  ซึ่งจังหวัดพัทลุงมีการสนับสนุน ส่งเสริมศิลปะโนรามาตลอด มีการสืบสานผู้สืบทอดเชื้อสายจัดงานโนราโรงครูขึ้นทุกปี ประชาชนที่มาร่วมงานนอกจากได้ชมการแสดงโนรา ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นแล้ว จะได้เยี่ยมชมสินค้าผลิตภัณฑ์วัฒนธรรมไทย (CPOT) และผลิตภัณฑ์จากชุมชนคุณธรรมฯ ในจังหวัดต่างๆของภาคใต้ด้วย   “  นายอิทธิพล กล่าว

 ไฮไลท์ห้ามพลาดในงาน”เสน่ห์เมืองหนังโนรา รังสรรค์ศิลป์ถิ่นใต้” มีการแสดงทางศิลปวัฒนธรรมที่น่าสนใจ เช่น โนราทำบท รำมโนราห์ตัวอ่อน  หนังตะลุงประยุกต์ หนังตะลุงคน ดิเกร์ฮูลู รองเง็ง ลิเกป่า มหกรรมโขน มหกรรมวัฒนธรรม 4 ภาค เป็นต้น  สำหรับใครที่สงสัยโนราขึ้นมรดกโลกได้อย่างไร ชวนไปเยี่ยมชมนิทรรศการ โนรา มรดกภูมิปัญหาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ  หรือฟังการเสวนาหัวข้อต่างๆ เช่น โนรา นาฏลักษณ์เมืองปักษ์ใต้ มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมสู่สากล  ศิลปะร่วมสมัยสร้างรายได้สู่ชุมชน นอกจากนี้ มีการสาธิต จำหน่ายอาหารและผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม 14 จังหวัดภาคใต้ 

โนราที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น นอกจากจะเป็นมหรสพมอบความบันเทิงแล้ว ยังมีบทบาทหน้าที่ในการประกอบพิธีกรรม มีส่วนสำคัญต่อการดำรงอยู่และวิถีผูกพันอย่างลึกซึ้งกับชีวิตและสังคมชาวภาคใต้ ชุมชนมีความเชื่อเกี่ยวข้องกับพิธีกรรมเข้มข้น และส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้เป็นโนรา ผู้มีเชื้อสายโนรา ลูกหลานตายายโนรา คนทรงครูหมอโนรา รวมทั้งชาวบ้าน อยากเข้าใจแง่มุมนี้ ชวนไปร่วมพิธีไหว้ครูโนราและการรำโนราฉลองในวันที่ 10 ก.พ. ณ  วัดท่าแค  อำเภอเมืองพัทลุง  โดยมีครูโนราและนายพรานโนราจากจังหวัดต่างๆ ในภาคใต้นำประกอบพิธีไหว้ครูและการรำโนราโดยตัวแทนโนราจาก 14 จังหวัดภาคใต้  

กิจกรรมที่จัดคู่ขนานกัน  คือ งาน “เรียนรู้วิถีคนเมืองลุง” วันที่ 11-13 ก.พ. ณ แหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมนาโปแก อ.ควนขนุน โดยมีการแสดงศิลปวัฒนธรรมจากวิทยาลัยนาฏศิลปจากพัทลุง สะท้อนความเป็นมาของมโนราห์และการรำมโนราห์   นิทรรศการอัตลักษณ์วิถีคนเมืองลุง 5 สถานี ได้แก่ 1.อัตลักษณ์ถิ่นพัทลุง  เช่น ความเป็นมาของมโนราห์และหนังตะลุง  การแสดงวิถีชีวิตชาวพัทลุง  2.ปรุงอาหารเป็นยา จัดแสดงและสาธิตอาหารที่มีสรรพคุณทางยามีส่วนผสมของสมุนไพร เช่น ข้าวยำ แกงเลียง  3. รักษ์คุณค่าสมุนไพร จัดแสดงยาสมุนไพรตำรับวัดเขาอ้อ เช่น ลูกประคบ ยาหม่อง สบู่

4.ทำนาเชิงอนุรักษ์ จัดแสดงวิถีนาโบราณและการสีข้าวด้วยครกสีโบราณ และ 5. สานศักดิ์ศรีงานศิลป์ จัดแสดงและสาธิตงานหัตถกรรมพื้นบ้านสานกระจูด หัตถกรรมกะลามะพร้าว และงานหัตถศิลป์  เช่น กริชโบราณ  การสาธิตผลิตภัณฑ์ลูกปัดมโนราห์ เทริดมโนราห์  ผ้าพิมพ์ลายโบราณเมืองชัยบุรี และอาหารพื้นถิ่นคาวหวานที่ดีต่อสุขภาพ อย่างแกงน้ำเคยยอดหวาย แกงคั่วกะทิสมรมยอดปรง  ยำผักกูด ขนมดอกโดน ขนมโค เป็นต้น 

ส่วนภาคกลางจะจัดงานมหกรรมวัฒนธรรมแห่งชาติฯ ในเดือน เม.ย. ที่ จ.ตราด  ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะจัดงานในเดือน พ.ค. ที่ จ.กาฬสินธุ์ และภาคเหนือจัดงานในเดือน ก.ค. ที่จ. พิษณุโลก ชวนประชาชนเที่ยวชมงานเพื่อเรียนรู้วิถีชีวิต ประเพณีและศิลปวัฒนธรรมแต่ละภาค ทั้งนี้  การจัดงานปฏิบัติตามมาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิดของกระทรวงสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด