ความหมายใหม่ใน ‘สมุดปกขาว’ ปักกิ่งว่าด้วย ‘การรวมชาติ’ ไต้หวัน

นักวิเคราะห์บางสำนักตีความว่า จีนปักกิ่งกำลังจะบอกว่าที่เคยพร้อมจะยอมรับ “หนึ่งประเทศ, สองระบบ” สำหรับไต้หวันนั้นอาจจะต้องตีความกันใหม่

จังหวะของการเผยแพร่เอกสารนี้มีนัยสำคัญเป็นพิเศษ

เพราะเกิดขึ้นทันทีที่จบสิ้นการซ้อมรบด้วยกระสุนจริงรอบๆ เกาะไต้หวันเป็นเวลา 1 สัปดาห์

ที่เป็นผลจากการมาเยือนไต้หวันของแนนซี เพโลซี, ประธานสภาผู้แทนราษฎรของสหรัฐฯ, ที่สร้างความไม่พอใจให้กับจีนอย่างมาก

ประโยคเด็ดของสมุดปกขาวเล่มนี้เห็นจะเป็นการตอกย้ำว่าจีนจะเดินหน้ารวมชาติไต้หวันอย่างสันติ

ซึ่งเป็นกระบวนการที่ไม่ว่าใครก็จะ "หยุดยั้งไม่ได้" อีกต่อไป

อีกทั้งยังใช้ภาษาดุดันแจ้งว่าจีนมี "ความจริงใจอันยิ่งใหญ่ที่สุด" ในอันที่จะเดินหน้ารวมชาติกับไต้หวันอย่างสันติโดยไม่สนใจว่าผู้นำทางการเมืองไต้หวันหรือสหรัฐฯ จะแสดงท่าทีอย่างใด

และย้ำเตือนว่า “จะไม่อดทนต่อกิจกรรมใดๆ ที่ต้องการจะแยกประเทศ”

“สมุดปกขาว” ที่ว่านี้ออกโดยสำนักงานกิจการไต้หวัน และสำนักงานข่าวสาร ซึ่งอยู่ภายใต้คณะรัฐมนตรี 

ใช้หัวข้ออย่างเป็นทางการว่า "ประเด็นไต้หวัน และการรวมชาติของจีนในยุคใหม่" (The Taiwan Issue and China’s Reunification in the New Era) 

ย้ำเตือนว่าไต้หวันคือส่วนหนึ่งของจีน 

และประณามทุกความพยายามที่จะทำให้ "ไต้หวันเป็นอิสระ" 

ใครอ่านเอกสารนี้อย่างตั้งใจจะเห็นว่ามี 5 เสาหลักของนโยบายนี้ ซึ่งพอจะสรุปใจความหลักๆ ได้ว่า

1.ไต้หวันคือส่วนหนึ่งของจีนโดยปราศจากข้อถกเถียงหรือโต้แย้งใดๆ 

2.พรรคคอมมิวนิสต์จีนมีความมุ่งมั่นอย่างเต็มพิกัดในการบรรลุเป้าหมาย “การรวมชาติอย่างสมบูรณ์”

3.“การรวมชาติอย่างสมบูรณ์” ของจีน เป็นกระบวนการที่ไม่มีใครมายับยั้งได้อีกต่อไป

4.การรวมชาติที่ว่านี้เป็นแนวทางของ “ยุคใหม่” 

5.หลังการรวมชาติอย่างสันติแล้ว อนาคตของไต้หวันก็จะสดใสและเฟื่องฟูอย่างยิ่ง

ที่คงจะเป็นหัวใจของสมุดปกขาวที่ว่านี้ก็คือคำประกาศที่ว่าจีนขอสงวนสิทธิ์ที่จะใช้กำลังเพื่อบรรลุเป้าหมายของการรวมชาติ

จะเริ่มความพยายามในแนวทางสันติก่อน

ถ้าไม่สำเร็จก็จะส่งกองกำลังบุกยึด...ว่างั้นเถอะ

และเน้นด้วยว่าปักกิ่งขอสงวนสิทธิ์ในการใช้ “มาตรการที่จำเป็นทั้งหมด”

เพื่อป้องกันการแทรกแซงจากภายนอก และกิจกรรมแบ่งแยกทุกประเภท 

แต่จะคงไว้ซึ่งการสื่อสารกับคนจีนบนเกาะไต้หวัน

นั่นคือการแยกมิตรแยกศัตรูให้เห็นเด่นชัด

ตอนหนึ่งของเอกสารนี้บอกว่า

"เราถูกกดดันให้ต้องใช้ความรุนแรงเพื่อตอบโต้ต่อการยั่วยุของกลุ่มแบ่งแยกดินแดน หรือกำลังจากภายนอก...”

                    และย้ำอีกว่า กลุ่มต่างๆ ดังว่าจะต้องไม่ “ก้าวข้ามเส้นแดงที่เราขีดแบ่งไว้" 

สมุดปกขาวระบุชัดๆ ว่าผู้ยุแหย่หลักคืออเมริกา

จีนกล่าวว่าสหรัฐฯ ใช้ “อำนาจบางประการ” ในความพยายามที่จะใช้ไต้หวันเป็นเครื่องมือต่อต้านจีน 

นั่นแปลว่าในสายตาของปักกิ่งนั้น จีนใช้ไต้หวันเป็นเครื่องมือในการสกัดกั้นการเติบใหญ่ของจีน

และกลุ่มการเมืองในไต้หวันบางกลุ่มก็ยอมที่จะถูกใช้

ที่น่าสนใจเป็นพิเศษคือ การที่จีนนำเสนอภาพข้ามช็อตให้คนไต้หวันได้อุ่นใจว่า

แม้จะมีการ “รวมชาติ” แล้วก็ไม่ได้แปลว่าไต้หวันจะเป็นเพียงจังหวัดหนึ่งของจีนที่ไร้ความสำคัญ

ตรงกันข้าม อ่านจากเอกสารนี้จะเห็นว่าหลังการรวมชาติแล้ว ปักกิ่งพร้อมจะเชิญชวนประเทศต่างๆ พัฒนาความสัมพันธ์ในด้านเศรษฐกิจและวัฒนธรรมกับไต้หวันต่อไป 

ระบุถึงขั้นที่บอกว่า ประเทศเหล่านั้นควรตั้ง "สถานกงสุล" หรือ "หน่วยงานกึ่งทางการ" ในไต้หวัน 

                    และองค์กรระหว่างประเทศก็สามารถจัดตั้งสำนักงานบนเกาะไต้หวัน 

แต่เงื่อนไขสำคัญคือ ทั้งสิ้นทิ้งปวงนี้ต้องได้รับการเห็นชอบจากรัฐบาลจีนก่อน 

คำปลอบประโลมสำหรับคนไต้หวันจากเอกสารนี้คือคำมั่นสัญญาจากปักกิ่งว่าภายหลังการรวมชาติ ไต้หวันจะมีเศรษฐกิจที่เฟื่องฟูเรืองรอง มีความมั่นคงและมีสถานภาพที่มีศักดิ์ศรีมากขึ้นกว่าเดิม

จังหวะเวลาของการเผยแพร่สมุดปกขาวนี้มีเป้าหมายของการส่งสัญญาณชัดๆ ไปทั่วโลกว่า

จีนเอาจริงแล้วนะ!

เพราะต้องถือว่าเป็นการออก ‘สมุดปกขาว’ ครั้งแรกนับตั้งแต่ปี 2000 

และเกิดขึ้นในบรรยากาศของความตึงเครียดอย่างยิ่งในช่องแคบไต้หวัน

จะเรียกว่าแย่ที่สุดตั้งแต่ ไช่ อิงเหวิน ขึ้นเป็นประธานาธิบดีไต้หวัน ในปี 2016 และประกาศว่าไม่ต้องการให้ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีนก็ว่าได้

เป็นไปได้ไหมว่าไต้หวันอาจจะออก “สมุดปกขาว” ว่าด้วย “การรวมชาติกับแผ่นดินใหญ่อย่างสันติ” เป็นการตอบโต้ได้เหมือนกัน?

แค่คิดก็อาจทำให้ปักกิ่งตะโกนลั่นว่า “อย่ายั่วยุ!”.