หลังกรณี ‘กบฏวากเนอร์’ ปูตินจัดวางปริโกซินไว้ตรงไหน?

ซึ่งก็โยงกับคำถามที่สำคัญพอ ๆ กัน นั่นคือความสัมพันธ์ของปูตินกับ Yevgeny Prigozhin หัวหน้าทหารรับจ้าง Wagner อยู่ในระดับไหนหลังการ “ปราบกบฏ” วันที่ 23-24 มิถุนายนที่ผ่านมา

เพราะมีปริศนามากมายหลายข้อเกี่ยวกับสถานภาพของทหารรับจ้างวากเนอร์

และโดยเฉพาะความเป็นไปของปริโกซินเองว่าจะ “ลี้ภัย” อยู่ที่เบลารุสพร้อมกับทหารวากเนอร์ของเขา

หรือกำลังจะถูกปูตินจับแยกตัวเขาออกจากนักรบรับจ้างเหล่านี้

ที่น่าทึ่งเอามาก ๆ คือการเปิดเผยของปูตินเองว่าได้พบกับปริโกซินและแกนนำของนักรบวากเนอร์ 35 คนหลังเหตุการณ์ก่อกบฏเพียง 5 วันที่วังเครมลินเพื่อกำหนดอนาคตของทหารรับจ้าง

แต่ปริโกซินไม่ยอมตามเงื่อนไขของผู้นำรัสเซีย

เป็นการให้สัมภาษณ์ของปูตินกับหนังสือพิมพ์รัสเซียชั้นนำฉบับหนึ่ง

โดยที่สื่อรายนี้แจ้งว่าปูตินเปิดเผยเองว่าได้เสนอให้กลุ่มทหารรับจ้างแวกเนอร์เดินหน้าช่วยมอสโกรบในยูเครน

แต่มีเงื่อนไขสำคัญคือจะต้องเปลี่ยนตัวหัวหน้านักรบกลุ่มนี้

หนังสือพิมพ์คอมเมอร์ซานต์ (Kommersant) ซึ่งเป็นสื่อสิ่งพิมพ์อันดับต้น ๆ ของรัสเซีย ตีพิมพ์บทสัมภาษณ์ปูติน โดย อันเดรย์ โคเลนิคอฟ ผู้สื่อข่าวมือหนึ่ง

นักข่าวคนนี้บอกว่าแม้จะมีการเจรจากันแล้วแต่อนาคตของปริโกชินและกองกำลังของกลุ่มทหารรับจ้างก็ยังเป็นปริศนาดำมือต่อไป

เป็นเรื่องที่เข้าใจยาก เพราะเดิมทีใครต่อใครก็ย่อมจะต้องเชื่อว่าหากปูตินต้องการอะไร เขาต้องได้สิ่งนั้น

เพราะอำนาจล้นฟ้าของปูตินย่อมทำให้เขาสามารถสั่งซ้ายหันขวาหันได้อย่างเฉียบขาด

แต่คำให้สัมภาษณ์ของปูตินครั้งนี้ดูเหมือนจะสะท้อนว่าปูตินไม่ได้สามารถฟันธงสั่งการดั่งที่ตนต้องการเหมือนเดิมอีกต่อไป

ที่น่าประหลาดใจพอ ๆ กันก็ใครไฉนปูตินจึงเปลี่ยนใจในการจัดการกับกลุ่มก่อการเหล่านี้อย่างง่ายดาย

หลังการปราบกบฏวันที่ 24 มิถุนายนที่ผ่านมานั้นปูตินประกาศอย่างดุดันว่าจะปราบปรามและบดขยี้การลุกฮืออย่างเต็มที่

จะต้องปราบปรามกลุ่มแข็งขืนให้สิ้นซาก

แต่ผ่านไปเพียงไม่กี่วัน ทางการรัสเซียก็ประกาศยกเลิกข้อกล่าวหา “ทรยศต่อประเทศชาติ” และ “ก่อการอันเป็นภัยร้ายแรงต่อความมั่นคงของประเทศ”

อยู่ดี ๆ ก็ประกาศว่ามีการบรรลุข้อตกลงที่ผ่อนปรน

โดยไฟเขียวปริโกชินและนักรบบางส่วนของกลุ่มวากเนอร์ออกจากรัสเซียไปยังเบลารุส, เพื่อนบ้านรัสเซียทางตะวันตก

เหมือนว่าปูตินจะขอให้สหายรัก ประธานาธิบดี Alexander  Lukashenko เป็นคนกำกับควบคุมความเคลื่อนไหวของกลุ่มติดอาวุธเหล่านี้

โดยเฉพาะให้จับตาปริโกซินอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา

แต่แล้ว ปริโกซินก็ดูเหมือนจะยังทำอะไรตามใจตัวเองได้อยู่

เพราะปรากฏว่าเครื่องบินของเขาลงเบลารุสได้ไม่นานก็บินกลับรัสเซีย

โดยไม่มีวี่แววว่าปูตินจะสามารถควบคุมความเคลื่อนไหวของสหายเก่าคนนี้ได้มากนัก

และแม้จะมีการพบปะเจรจากันเมื่อวันที่ 29 มิถุนายน แต่ก็ยังไม่มีใครบอกได้ว่าเส้นทางต่อจากนี้ของกลุ่มวากเนอร์จะไปทางไหนกันแน่

ในบทสัมภาษณ์นั้น ปูตินบอกว่า “วากเนอร์” ไม่ได้มีตัวตนอยู่จริง”

เป็นการตอบคำถามว่ารัฐบาลรัสเซียมีแผนจะเก็บองค์กรทหารรับจ้างแห่งนี้ไว้เป็นหน่วยรบของตนต่อไปหรือไม่ แต่ปูตินเน้นไปในแง่กฎหมรยว่า “เราไม่มีกฎหมายฉบับไหนที่ควบคุมกำกับองค์กรทหารเอกชน (กลุ่มนี้) ดังนั้น พวกเขาจึงไม่มีตัวตนอยู่แต่อย่างไร”

นั่นแปลว่าหลังเหตุการณ์ “ก่อกบฏ” ที่ล้มเหลว ทางการรัสเซียมีแนวทางปฏิบัติต่อทหารรับจ้างวากเนอร์ที่เปลี่ยนไปอย่างมีนัยสำคัญ

จากที่ปูตินเคยประกาศหลังเหตุการณ์วันนั้นไม่กี่วันว่ารัฐบาลรัสเซียเป็นผู้ออกงบประมาณให้การทำงานของกลุ่มวากเนอร์ทั้งหมด มาเป็นการประกาศว่า “วากเนอร์ไม่มีตัวตนทางกฎหมาย”

ปูตินบอกกับสื่อคอมเมอร์ซานต์ว่า ในการประชุมกับผู้บัญชาการรบของวากเนอร์เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน ได้เสนอ “ทางเลือกอาชีพ” ให้กับเหล่าบรรดาทหารรับจ้างกลุ่มนี้หลายทางรวมถึงการจะรับใช้กองทัพรัสเซียต่อไปด้วยการมาลงทะเบียนขึ้นตรงต่อกองทัพเสีย

เลิกสถานภาพของการเป็น “กองทัพเอกชน” จากนี้เป็นต้นไป

แต่ที่เป็นประเด็นใหม่คือที่ปูตินบอกทหารวากเนอร์และปริโกซินว่าหัวหน้าใหม่ของพวกเขาคือสมาชิกอาวุโสรายหนึ่งของวากเนอร์ที่รู้จักกันในนามแผงว่า Sedoi

แปลว่า “ผมสีขาว” หรือภาษาชาวบ้านอาจะเรียกว่า “แม่ทัพผมหงอก” ก็ได้

นักรบคนนี้ที่ปูตินเอามาคุมทหารวากเนอร์แทนปริโกซินเป็นใครหรือ

เป็นที่รู้กันในแวดวงของทหารรับจ้างกลุ่มนี้ว่าสมญา Sedoi เป็นนามแฝงของ อันเดรย์ โทรเชฟ ผู้บัญชาการอาวุโสของกลุ่มวากเนอร์

สื่อตะวันตกเช็คข่าวทันทีและได้ความว่าชื่อเขาปรากฏในฐานข้อมูลเกี่ยวกับมาตรการคว่ำบาตรของสหภาพยุโรป (อียู) และเอกสารจากทางการฝรั่งเศส

ข้อมูลของตะวันตกแจ้งว่าโทรเชฟเป็นทหารผ่านศึกที่ได้รับเหรียญกล้าหาญจากสงครามอัฟกานิสถานและเชชเนีย

อีกทั้งยังเป็นคนนครเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก อันเป็นบ้านเกิดของปูติน

ปูตินบอกว่าคณะหัวหน้านักรบวากเนอร์วันนั้นหลายคนพยักหน้าเห็นด้วยกับข้อเสนอนี้

แต่ปัญหาอยู่ที่ปริโกซินที่ไม่ยอมรับเงื่อนไขนี้

เหตุผลน่าจะชัดเจน เพราะหากเป็นไปตามที่ปูตินแจ้งให้ทราบ เขาก็จะหมดสภาพของการเป็นหัวหน้าใหญ่ของวากเนอร์ทันที

ปูตินบอกกับสื่อรัสเซียฉบับนั้นว่าปริโกซินยืนยันว่านักรบวากเนอร์จะไม่มีทางเห็นด้วยกับแนวทางนี้เป็นอันขาด

นี่กระมังที่เป็นสัญญาณว่าปูตินกับปริโกซินกำลังแยกทางกันเดินอย่างเป็นทางการแล้ว

แต่ก่อนนี้จะมีใครกล้าพูดกับปูตินอย่างนั้น

วันนี้ อะไร ๆ ที่เปลี่ยนไปสะท้อนถึงความโคลงเคลงของโครงสร้างแห่งอำนาจในเครมลินเพียงใดเป็นประเด็นใหญ่ที่สุดประเด็นหนึ่งในการเมืองรัสเซียวันนี้