ไทย-กัมพูชาจะมีนายกฯ ใหม่เกือบจะไล่เลี่ยกัน?

หรือเขามีแนวคิดต่อประชาชนชาวกัมพูชา 16 ล้านคนเป็นเช่นไร

หรือจะนำพาประเทศของเขาไปอย่างไร

แม้แต่ช่วงหาเสียง ฮุน มาเนต ก็ไม่ใช้วิธีการปราศรัยหรือกล่าวต่อสาธารณะที่เป็นเรื่องของนโยบายหรือทิศทางของประเทศ

ซึ่งอาจจะเป็นเพราะว่าเขาไม่มีความจำเป็นใด ๆ ที่จะต้องชี้แจงอธิบายนโยบายของตนมากนัก เนื่องจากไม่มีคู่แข่งทางการเมืองที่จะมาท้าทายหรือแสดงความเห็นที่ย้อนแรงของของเขา

เป็นการเลือกตั้งที่ผลการหย่อนบัตรรู้ล่วงหน้าก่อนวันเลือกตั้งเสียอีก

วิธีการหาเสียงของเขาจึงเป็นการส่งยิ้มและโบกไม้โบกมือกับประชาชนเท่านั้นก็พอ

นักข่าวเขมรบอกว่าเคยได้ยินฮุน มาเนตหาเสียงก็เพียงแค่ปราศรัยสั้น ๆ กับประชาชนให้กาเลือกพรรคประชาชนกัมพูชา”เพื่ออนาคตที่สดใส”

และเตือนให้ชาวบ้านระหวัง "กลุ่มหัวรุนแรงสุดโต่ง" ที่พยายาม "ทำลายการเลือกตั้ง"

เท่าที่ปรากฏเป็นหลักฐานชัดเจนว่าเขาให้สัมภาษณ์สื่อทางต่างประเทศก็เมื่อปี 2015 ที่บอกสำนักข่าวเอบีซีของออสเตรเลียว่า กัมพูชาต้องรักษาสันติภาพ เสถียรภาพ และความมั่นคง

และสำทับว่า "ไม่ว่าจะต้องแลกด้วยอะไรก็ตาม"

ด้านเศรษฐกิจก็ไม่ใคร่จะได้ยินทิศทางจากผู้นำใหม่ของกัมพูชาคนนี้นัก

บีบีซีบอกว่าแอนโทนี กัลลิอาโน ประธานหอการค้าอเมริกันในกัมพูชา ซึ่งเพิ่งจัดงานต้อนรับฮุน มาเนต ในฐานะแขกของหอการค้าอเมริกันบอกรอยเตอร์ว่า

"ฮุน มาเนต มีความสนใจให้สหรัฐฯ เพิ่มการลงทุนในกัมพูชาได้อย่างไร รวมทั้งการพัฒนาแบรนด์และภาพลักษณ์ของประเทศต่อนักลงทุนนานาชาติ"

แต่เพราะความสำคัญของกัมพูชาในมิติของภูมิรัฐศาสตร์มหาอำนาจอย่างจีนและสหรัฐฯคงจะจับตาดูการเติบใหญ่ของนายกฯคนใหม่ของเขมรอย่างใกล้ชิดเป็นแน่แท้

เช่นฮุน มาเน็ตจะใช้วิธีการบริหารประเทศแบบ “อำนาจนิยม” อย่างที่พ่อทำมาตลอด

หรือปรับเปลี่ยนให้กัมพูชาเข้าสู่การเมืองที่เปิดเสรีและเป็นประชาธิปไตยแบบตะวันตกมากขึ้นหรือไม่

ถ้าถามคุณพ่อฮุน เซน ก็ได้คำตอบอย่างที่เคยพูดเอาไว้แต่ก่อนเก่าว่าเขาหวังจะเห็นลูกชายคนนี้ปกครองประเทศตามแบบฉบับที่เขาทำมาตลอด

เคยมีสื่อเขมรถามฮุน เซนว่าลูกชายจะใช้วิธีการบริหารประเทศแตกต่างจากเขาได้มากน้อยแค่ไหน

ฮุน เซนหัวเราะก่อนจะตอบว่า “จะแตกต่างไปทางไหนล่ะ? ถ้าทำอะไรที่ต่างออกไปจากนี้ หมายถึงการทำลายความสงบสุข และบ่อนทำลายความสำเร็จของคนรุ่นก่อนนะ"

ตีความไม่ออกว่าเป็นการเตือน, ขู่หรือสั่งสอน

คุณกษิต ภิรมย์ อดีตนักการทูตและอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทยให้สัมภาษณ์สื่อตะวันตกในเรื่องนี้ในฐานะสมาชิกรัฐสภาอาเซียนเพื่อสิทธิมนุษยชน

โดยกล่าวถึงฮุน มาเนต ว่า "เขาเคยสัมผัสกับประชาธิปไตย สิทธิมนุษยชน และอื่น ๆ แต่เขาเติบโตมาภายใต้ระบอบเผด็จการ"

คุณกษิตเสริมว่า ครอบครัวฮุน เซนคุมทั้งประเทศ

 "ถ้าเขาปกครองในแบบที่เสรีมากขึ้นในสมัยของเขา นั่นคือจุดเริ่มต้นของการสิ้นสุดยุคที่ครอบครัวนี้มีอิทธิพลต่อการเมืองกัมพูชา แล้วเขาจะทำลายตัวเองทำไม"

รศ.ดร.ดุลยภาค ปรีชารัชช อาจารย์ประจำโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เขียนวิเคราะห์ไว้ใน Facebook ของท่านว่า

เอาเข้าจริงๆ การผลัดใบผู้นำเขมรรอบนี้ ฮุน เซน น่าจะยังมีอำนาจในการควบคุมลูกชายเขาและกำกับเส้นทางเปลี่ยนผ่านการเมืองต่อไป

ฮุน มาเนต ก็พร้อมสานต่อภารกิจบิดา ไม่น่าจะแตกแถวนัก  

“ดังนั้น ลักษณะการเมืองไฮบริดแบบเผด็จการเลือกตั้งที่ตกอยู่ใต้โครงข่ายอุปถัมภ์ของตระกูลฮุน ก็น่าจะวิวัฒน์สืบต่อไป...”

แต่อาจารย์ก็บอกว่า ด้วยต้นทุนของนายฮุน มาเนต ที่สื่อสารภาษาอังกฤษได้ดี จบปริญญาตรี โท เอก ด้านการทหารและเศรษฐศาสตร์จากตะวันตก รวมถึงกุมตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก

“ก็น่าจะทำให้เขากลายเป็นผู้นำเขมรที่โดดเด่นขึ้นมาทั้งในแวดวงยุทธศาสตร์ความมั่นคงและบนเวทีระหว่างประเทศ”

ที่น่าสนใจคือจังหวะที่ฮุน มาเนต เริ่มเรืองอำนาจในฐานะนายกรัฐมนตรีคนใหม่ล้วนสัมพันธ์กับจังหวะที่เมืองไทยกำลังโหวตเลือกนายกคนใหม่พอดี

แต่ปัญหาความขัดแย้งไทย-กัมพูชา ก็มีหลายเรื่องที่รออยู่

เช่น การแย่งชิงมรดกวัฒนธรรมบนฐานชาตินิยม ข้อพิพาทเขตแดน อาทิ การอ้างสิทธิในไหล่ทวีปในอ่าวไทยของทั้งสองประเทศ และการถ่วงดุลอำนาจระหว่างสหรัฐฯกับจีนในเขตอ่าวไทยและแปซิฟิก

โดยถ้าพูดเจาะจงเฉพาะการพัฒนาความสัมพันธ์กับกัมพูชาเท่านั้น นายกรัฐมนตรีและรัฐบาลใหม่ของไทยก็อาจจะต้องประกอบไปด้วยกลุ่มชนชั้นนำที่มีคอนเน็กชั่นที่เชื่อมต่อไปถึงฮุน เซน และ ฮุน มาเนต ได้

“เรื่องนี้ถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่อาจช่วยระงับความขัดแย้งทวิภาคีได้ตามสไตล์การทูตอุษาคเนย์ที่เน้นความสนิทสนมของผู้นำในการแก้ไขปัญหาด้วยโสดหนึ่ง” ดร. ดุลยภาคบอก

ในโครงสร้างอำนาจการเมืองไทย ตระกูลชินวัตรมีสายสัมพันธ์ที่อบอุ่นกับตระกูลของสมเด็จ ฮุน เซน

และเสริมว่าฐานอำนาจพรรคภูมิใจไทยก็ครอบคลุมจังหวัดอีสานใต้ติดชายแดนเขมร

และชี้ให้เห็นว่าขณะที่กลุ่มทหารสายบูรพาพยัคฆ์ และ 3 ป.รวมถึงขุมอำนาจของอดีตแม่ทัพภาคที่ 1 และ 2 ก็เคยมีประสบการณ์รับมือความขัดแย้งทางทหารกับกัมพูชา

“ดังนั้น การจัดตั้งรัฐบาลใหม่ของไทยที่โยงใยกับเรื่องการจัดสัมพันธภาพเชิงอำนาจระหว่างไทยกับเขมรผ่านกรอบวิเคราะห์ชนชั้นนำ ก็คงจะต้องพิจารณาถึงมิตรภาพระหว่างคุณทักษิณกับฮุน เซนด้วย รวมถึงโครงข่ายเศรษฐกิจการค้าชายแดนและความทรงจำในศึกปราสาทพระวิหารครั้งล่าสุด

“เพราะในห้วงนั้น ฮุน มาเนต เคยนำทัพเข้าปะทะกับทหารไทยแบบดุเดือด”

อาจารย์ดุลยภาคบอกว่า

“รอลุ้นกันว่าขณะที่กัมพูชากำลังจัดตั้งรัฐบาลใหม่ หน้าตารัฐบาลชุดใหม่ของไทยจะเป็นอย่างไร แล้วรัฐบาลใหม่ของทั้งสองประเทศนี้จะส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในแง่มุมใดบ้าง...”

ความโยงใยของสองรัฐบาลใหม่ไทยกับของกัมพูชาจึงมีความน่าติดตามเป็นอย่างยิ่ง.