อายัดบัญชีมั่ว"ปลดล็อก"ยากกว่า สะท้อนจนท.รัฐทำงานไร้หางเสือ

เดือดร้อนทั่วประเทศจากนโยบายรัฐบาลเร่งด่วนปราบปราม บัญชีม้า แก๊งคอลเซ็นเตอร์ ย้อนกลับมาสร้างความเดือดร้อนให้ประชาชนผู้บริสุทธิ์ พ่อค้า แม่ค้า รายเล็กรายย่อยถูกอายัดบัญชี ที่คาดว่าจะมีความเชื่อมโยงกับแก๊งสแกมเมอร์ เส้นเงินโอนเข้าบัญชีเพียงหลักสิบ หลักร้อย กลับถูกอายัดเงินทั้งหมดในบัญชี รวมทั้งบัญชีอื่นที่เปิดด้วยชื่อ-บัตรประจำตัวประชาชน พลอยถูกอายัดไปด้วยทั้งหมด

ประชาชนตื่นตระหนกแห่ถอนเงินสดออกจากบัญชี ขณะที่ผู้ค้าขาย แม่ค้าตามตลาดนัดหวั่นได้รับผลกระทบ ประกาศงดรับสแกนจ่ายจนกว่าจะมีความชัดเจน ผู้ค้ารายย่อย ซึ่งเป็นหนึ่งในฟันเฟืองขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้มีเงินหมุนเวียน กลับถูกอายัดบัญชีทั้งหมด ไม่สามารถดำเนินธุรกิจต่อยอดได้ หลายคนค้าขายออนไลน์อยู่บ้านก็ตกอยู่ในชะตากรรมเดียวกัน ตอกย้ำปัญหาสภาวะเศรษฐกิจที่กำลังชะลอตัวอยู่ในขณะนี้ เงินเหมือนถูกฟรีซแล้วจะทำอะไรต่อได้ เมื่อผู้บริสุทธิ์กลับต้องมารับเคราะห์

การป้องกันเหตุ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม หรือ DE เปิดศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมออนไลน์ หรือศูนย์ AOC สายด่วน 1441 กว่า 100 คู่สาย ให้คำปรึกษาและแก้ปัญหาภัยออนไลน์แบบ One Stop Service ตลอด 24 ชั่วโมง โดยมีตัวแทนจากกองบัญชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บช.สอท.) สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) สมาคมธนาคารไทย สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) ร่วมขับเคลื่อนป้องกันภัยออนไลน์

แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นเหมือนโยนภาระมาให้กับประชาชน ผู้เสียหายหลายรายที่รับสแกนเงินจากลูกค้า ถูกกล่าวอ้างคาดมีส่วนร่วมขบวนการฟอกเงินแก๊งบัญชีม้า ทำให้เงินในบัญชีถูกอายัดทั้งหมด ทั้งที่รับเงินค่าสินค้า ของกินของใช้เพียงหลักร้อยหลักพัน เมื่อไปติดต่อกับธนาคารเจ้าของบัญชี กลับถูกโบ้ยโยนไปให้ตำรวจ อ้างตำรวจเป็นคนสั่งอายัด แต่เมื่อติดต่อกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ กลับถูกโยนให้ไปติดต่อธนาคาร เหมือนต่างคนต่างทำงาน ปฏิเสธความรับผิดชอบ ถึงแม้จะมีพระราชกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี 2566 ที่มีกรอบกำหนดระยะเวลาในการตรวจ 7 วัน ถ้าตรวจสอบแล้วหากไม่เกี่ยวข้องต้องปลดอายัด แต่การปฏิบัติกลับสวนทาง เมื่อผู้เสียหายต้องหอบเอกสาร หลักฐานต่างๆ ไปชี้แจงกับธนาคาร-ตำรวจหลายรอบ เวลาล่วงเลยหลายเดือนก็ไม่ได้รับการแก้ไข

ขั้นตอนการอายัดง่าย แต่การคืนบัญชีกลับยุ่งยาก มีความซับซ้อนและใช้เวลานาน ทำให้ผู้ประกอบการและประชาชนไม่สามารถเข้าถึงเงินทุนหมุนเวียนได้ทันที ก่อให้เกิดความเสียหายทางธุรกิจ ความไม่ชัดเจนของเกณฑ์การบังคับใช้ การขาดเกณฑ์ที่ชัดเจนและเป็นมาตรฐานเดียวกันในการบังคับใช้ ทำให้เจ้าหน้าที่แต่ละรายอาจใช้ดุลยพินิจที่แตกต่างกัน สร้างความไม่แน่นอนและข้อกังวลให้แก่ผู้ประกอบการ

“ปัญหาไฟลามทุ่ง” ที่เจ้าหน้าที่รัฐต่างคนต่างทำ ขาดการประสานงาน หรือแค่ทำให้จบไปวันๆ เสียงสะท้อนจากพนักงานสอบสวนโรงพัก เพียงแค่มีสายโทร.เข้าสายด่วน 1441 ของศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมออนไลน์บอกมีบัญชีโกง รับเรื่องส่งต่อให้ตำรวจไซเบอร์ออกหมายอายัดให้กับธนาคาร แล้วแจกคดีให้กับร้อยเวรแต่ละโรงพักว่าใครจะเป็นผู้รับผิดชอบ ปัญหาจึงตกไปอยู่ที่ร้อยเวรโรงพัก ส่วนการปลดล็อกเป็นหน้าที่ของร้อยเวรพื้นที่ทำสำนวนสอบสวนเจ้าของบัญชี ผู้เสียหาย แปลงเอกสารไปไฟล์พีดีเอฟ ส่งต่อเข้าระบบให้ตำรวจไซเบอร์พิจารณาจะปลดอายัดหรือไม่

พร้อมแฉการทำงานตรวจสอบเส้นทางการเงิน ระบุคนที่เลือกบัญชีไหนจะอยู่ในเส้นเงินบ้าง ธนาคารเป็นคนเลือก ไม่ใช่ตำรวจ แต่เมื่อเจ้าของบัญชีโดนอายัด โทร.ไปถามธนาคาร ธนาคารโยนว่าตำรวจสั่งให้อายัด และแนะนำให้โทร.สายด่วน 1441 ศูนย์ AOC จะค้นชื่อพนักงานสอบสวนที่รับผิดชอบแล้วเอาเบอร์โทร.ร้อยเวรให้เจ้าของบัญชีโทร.มาติดต่อสอบถามกันเอง นี่คือเสียงของร้อยเวรกระโถนท้องพระโรง

เสียงก่นด่าทั้งประเทศ ภาคประชาชนโดย นายศรีสุวรรณ จรรยา ผู้นำองค์กรรักชาติ รักแผ่นดิน ยื่นคำร้อง ป.ป.ช.ให้ไต่สวนและวินิจฉัยผู้รับผิดชอบเจ้าหน้าที่รัฐในกระทรวงดีอี ตำรวจไซเบอร์ ธนาคารแห่งประเทศไทย และ ปปง. ที่มีประชาชนจำนวนมากได้รับความเดือดร้อนและเสียหายจากการถูกอายัดเงินในบัญชีธนาคารต่างๆ เพราะถูกกล่าวหาว่าเป็นเครือข่ายของบัญชีม้า เพราะหน่วยงานที่เกี่ยวข้องไม่มีการเตรียมการล่วงหน้าในการป้องกันและแก้ไขปัญหาให้กับประชาชนผู้บริสุทธิ์ที่ได้รับผลกระทบจากการบังคับใช้ พ.ร.ก.มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี 2566

แบงก์ชาติถึงกับเต้นถกร่วมกับธนาคารพาณิชย์ ปรับแนวทางการระงับธุรกรรมและกระบวนการปลดการระงับ 1.ลดระยะเวลาการปลดการระงับให้เร็วขึ้น โดยไม่ต้องรอให้ถึง 72 ชั่วโมง หรือ 7 วัน แล้วแต่กรณี ทั้งนี้ ธนาคารพาณิชย์จะตรวจสอบข้อมูลของผู้ได้รับผลกระทบที่ได้รับจาก ศปอท.ไม่เกินกว่า 2 ชั่วโมง (วันละ 3 รอบ) เพื่อให้ ศปอท.ประมวลผลไม่เกิน 2 ชั่วโมง และส่งกลับธนาคารพาณิชย์ เพื่อปลดระงับธุรกรรมโดยเร็วที่สุดภายใน 1 วัน หรือไม่เกิน 3-4 ชั่วโมงต่อรอบ 2.เร่งปรับการแจ้งผู้ถูกระงับธุรกรรมให้มีความชัดเจน ถึงลักษณะการถูกระงับ และสิ่งที่ผู้ได้รับผลกระทบนั้นต้องทำต่อ โดยธนาคารพาณิชย์จะแจ้งลูกค้าว่า “ระงับธุรกรรมชั่วคราว” และ “วงเงินที่ระงับ” ซึ่งจะส่งผ่านช่องทางการติดต่อของธนาคาร โดยเริ่มภายในเดือน ก.ย.นี้ แต่ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแต่ละธนาคาร

ในส่วนของตำรวจ “บิ๊กต่าย” พล.ต.อ.กิตติ์รัฐ พันธุ์เพ็ชร์ ผบ.ตร.เรียกประชุมด่วนทุกหน่วยทั่วประเทศ เปิดสายด่วน 191 และ 1559 รับแจ้งเหตุจากประชาชนคู่ขนานไปกับสายด่วน 1441 ของศูนย์ AOC ที่มีปัญหามีผู้โทร.แจ้งจำนวนมากจนสายไม่ว่าง และให้พนักงานสอบสวนในพื้นที่รับแจ้งความเพื่อยืนยันความบริสุทธิ์ หรือแสดงตัว 4 ขั้นตอน 1.ชื่อ-นามสกุล 2.เลขบัตรประชาชน 3.เลขบัญชีธนาคาร และ 4.ธนาคารที่เจ้าของบัญชี เร่งรัดส่งข้อมูลศูนย์ PCT ของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ก่อนส่งต่อให้กับศูนย์ AOC หากตรวจสอบไม่พบมีความเกี่ยวข้องก็จะปลดล็อกให้ภายในครึ่งวัน

จากนโยบายปราบปรามบัญชีม้า กลายเป็นแก๊งสแกมเมอร์กลับมาทำลายเศรษฐกิจประเทศเสียเอง ปัญหาที่เกิดขึ้นส่วนหนึ่งมาจากการทำงานของเจ้าหน้าที่รัฐในกระบวนการอายัดบัญชีที่ขาดการตรวจสอบ ทำให้ประชาชนได้รับความเดือดร้อนเป็นจำนวนมาก อายัดบัญชีง่าย แต่การปลดล็อกบัญชียิ่งยากแสนเข็ญ ผู้เสียหายต้องหาหลักฐานแสดงความบริสุทธิ์ให้กับตัวเอง สูญเงินเสียเวลาไปกับสิ่งที่ตัวเองไม่ได้ก่อ

นับแต่วันนี้ไปต้องติดตามการทำงานของเจ้าหน้าที่ทุกภาคส่วนจะร่วมมือกันแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรมตามที่ออกมาป่าวประกาศหรือไม่.