องค์กรฮิวแมนไรต์วอตช์ระบุเมื่อวันอังคารว่า เขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ของกัมพูชาที่ได้ทุนสนับสนุนก้อนโตจากรัฐบาลจีน ได้ทำลายชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านหลายหมื่นคน และยังผลิตไฟฟ้าไม่ได้ตามเป้าหมายที่เคยคุยไว้ ด้านโฆษกรัฐบาลกัมพูชาโต้กล่าวหาไม่มีเหตุผล

แฟ้มภาพ เขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ขณะอยู่ระหว่างก่อสร้างเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2559 (Photo by Sion Ang/SOPA Images/LightRocket via Getty Images)

    รายงานของเอเอฟพีกล่าวว่า เขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ในจังหวัดสตึงแตรง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของกัมพูชา เป็นเขื่อนผลิตไฟฟ้าพลังน้ำกำลังผลิต 400 เมกะวัตต์ ก่อกระแสต่อต้านมายาวนานก่อนที่เขื่อนนี้จะเริ่มเปิดใช้งานเมื่อเดือนธันวาคม 2561     ผู้เชี่ยวชาญการประมงเคยเตือนว่า เขื่อนนี้กั้นขวางการบรรจบกันของแม่น้ำเซซานและแม่น้ำซเรย์ปก ซึ่งเป็นแม่น้ำสาขาของแม่น้ำโขง จะทำให้พันธุ์ปลาต่างๆ จำนวนมากสูญหายไปจากแม่น้ำโขง

    รายงานของฮิวแมนไรท์วอตช์ ที่เผยแพร่เมื่อวันอังคารที่ 10 สิงหาคม ได้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ชาวบ้านราว 60 คนในชุมชนต่างๆ นานกว่า 2 ปี ชี้ว่า เขื่อนนี้ทำให้ชาวบ้านหลายหมื่นคนที่อาศัยอยู่ต้นน้ำและตลอดเส้นทางของแม่น้ำ สูญเสียรายได้ไปมาก

    จอห์น ซิฟตัน ผู้อำนวยการฝ่ายเรียกร้องสิทธิ์ภูมิภาคเอเชียของฮิวแมนไรต์วอตช์และเป็นผู้เขียนรายงานชิ้นนี้ กล่าวเมื่อวันอังคารว่า เขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ทำลายชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนชาวพื้นเมืองและกลุ่มชาติพันธุ์ที่เป็นชนส่วนน้อยในกัมพูชา ซึ่งเคยอาศัยกันเป็นชุมชนและส่วนใหญ่ใช้ชีวิตพอเพียงด้วยการหาปลา, เก็บของป่าและทำเกษตร

    "ทางการกัมพูชาจำเป็นต้องทบทวนอย่างเร่งด่วนเรื่องการจ่ายเงินชดเชย, การตั้งรกรากใหม่ และวิธีการฟื้นฟูชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านจากโครงการนี้" เขากล่าว

    ไบรอัน เอย์เลอร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านพลังงานและน้ำในแม่น้ำโขง กล่าวว่า ไม่ต้องสงสัยว่าเขื่อนนี้มีส่วนสำคัญอย่างมากต่อปัญหาใหญ่ๆ ที่แม่น้ำโขงกำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ และจำเป็นต้องวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับความสูญเสียที่แท้จริง

    รัฐบาลกัมพูชาเดินหน้าสร้างเขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ซึ่งทำให้ต้องอพยพชาวบ้านราว 5,000 คน โดยหวังว่า เขื่อนนี้จะผลิตไฟฟ้าราว 1 ใน 6 ของความต้องการใช้ไฟฟ้าในแต่ละปี ตามคำสัญญาของบริษัท ไชน่าหัวเหนิง กรุ๊ป ผู้ก่อสร้างเขื่อน แต่รายงานฮิวแมนไรต์วอตช์ชี้ว่า เขื่อนนี้ผลิตไฟฟ้าได้น้อยกว่านั้นมาก โดยผลิตได้เพียง 1 ใน 3 จากระดับการผลิตที่เคยระบุไว้

    ด้านพาย สีพัน โฆษกรัฐบาลกัมพูชา กล่าวปกป้องโครงการนี้ว่า เขื่อนนี้ให้ผลด้านบวกเป็นส่วนใหญ่ และชาวบ้านที่ถูกย้ายถิ่นฐานนั้น พวกเขาได้บ้านใหม่, มีที่ดินทำกิน และมีไฟฟ้าใช้ "คำกล่าวหาพวกนี้ไม่มีเหตุมีผล พวกเขาไม่ได้ดูประสบการณ์ของกัมพูชา และสถานที่ตั้งแห่งใหม่นั้นก็มีทำเลที่ดีกว่าของเก่า" เขาโจมตีรายงานกลุ่มสิทธิจากนิวยอร์กกลุ่มนี้ และว่า รัฐบาลกัมพูชายังคงเฝ้าสังเกตผลกระทบต่อหมู่บ้านโดยรอบอย่างต่อเนื่อง

    เขื่อนเซซานตอนล่าง 2 ซึ่งมีรายงานระบุว่าจีนใช้ทุนก่อสร้าง 780 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 26,100 ล้านบาท) เป็นส่วนหนึ่งของความริเริ่มแถบและเส้นทางของจีน ที่เป็นโครงการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานมูลค่า 1 ล้านล้านดอลลาร์ ทั้งทางทะเล, รถไฟ และถนน ทั่วเอเชีย, แอฟริกา และยุโรป.