กลายเป็นนักเขียนรุ่นใหม่ที่ถูกกล่าวขวัญถึงมากที่สุดชั่วโมงนี้สำหรับ นริศพงศ์ รักวัฒนานนท์ นักเขียนซีไรต์ ปี 2566 คนล่าสุด จากผลงานรวมเรื่องสั้น Family Comes First ด้วยรักและผุพัง เพื่อไม่ตกกระแส สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์และสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทยจัดกิจกรรม ”พบนริศพงศ์ นักเขียนซีไรต์ปี 2566” ผ่านระบบออนไลน์ เมื่อวันก่อน เพราะปัจจุบันนักเขียนพำนักอยู่ประเทศญี่ปุ่น โดยมี ดร.อลงกต ใหม่ด้วง อุปนายกที่ 2 สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยฯ กรรมการตัดสินรางวัลซีไรต์ ดำเนินรายการ
สำหรับ Family Comes First ด้วยรักและผุพัง รวมเรื่องสั้น 11 เรื่อง เล่าเรื่องคนไทยเชื้อสายจีนในมุมมองใหม่ นริศพงศ์ใช้ความเป็นจีนเป็นเครื่องมือในการตั้งคำถามต่อจารีตประเพณี ความสัมพันธ์เชิงอำนาจ รวมทั้งค่านิยมบางประการ เช่น ค่านิยมผู้ชายเป็นใหญ่ มายาคติของสายเลือด ตัวละครตกอยู่ในกับคักของประเพณี ผู้หญิงถูกกดทับให้ตกอยู่ในพันธนาการของความหม่นเศร้า ประเพณีที่เคยเป็นสัญลักษณ์ของครอบครัวใหญ่ได้ล่มสลายลง สร้างบาดแผลให้แก่สมาชิกในครอบครัวและก่อให้เกิดโศกนาฏกรรม แต่ในความผุพังยังคงมีความผูกพันเป็นเครื่องยึดโยงให้อยู่ร่วมกันได้
ก่อนพบนักเขียน ธเนศ เวศร์ภาดา นายกสมาคมภาษาและหนังสือฯ กรรมการตัดสินรางวัลซีไรต์ เล่าถึงจุดเด่นเล่มนี้ว่า เป็นเรื่องเล่าคนไทยเชื้อสายจีนเชิงวิพากษ์วัฒนธรรม เป็นมุมมองใหม่ต่างจากนวนิยายเล่าเรื่องคนจีนโพ้นทะเลไทยที่ฉายภาพวัฒนธรรม ประเพณี ความคิดความเชื่อคนจีนตามแนวขนบนิยม เช่น จดหมายจากเมืองไทย อยู่กับก๋ง ลอดลายมังกร ล่าสุด นิยาย เรื่อง พุทธศักราชอัสดง กับทรงจำของทรงจำของแมวกุหลาบดำ ผลงานที่ส่งให้วีรพร นิติประภา คว้าซีไรต์ครั้งที่ 2 เล่าครอบครัวชาวจีนโพ้นทะเลและประวัติศาสตร์ภาพรวมมุมใหม่ ส่วนด้วยรักและผุพังเล่มนี้ ผู้เขียนเขย่าความเชื่อวัฒนธรรม ประเพณี ที่คุ้นเคยมานาน ชี้ให้เห็นวัฒนธรรมที่เคยยึด นอกจากจะหลงยุคตกสมัยแล้ว ไม่สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงสังคมปัจจุบัน ยังสร้างบาดแผลแก่สมาชิกครอบครัว ผ่านการเล่าเรื่องอย่างมีชั้นเชิง สร้างประสบการณ์ร่วมในสังคมขนานไปกับภาพของสังคมจริง
“ นริศพงศ์ใช้ความเป็นจีนเป็นเครื่องมือวิพากษ์สังคม ชี้วัฒนธรรมประเพณีที่คร่ำครึสร้างบาดแผลให้แก่สมาชิกครอบครัวยากเยียวยา ค่านิยมชายเป็นใหญ่ ทำให้ในเรื่องหลานชายคนโปรด เปลี่ยนจากผ้าขาวบริสุทธิ์เป็นผ้าเปื้อนเลือดแดงฉานที่ลงมือฆ่าพ่อแม่ เพราะทนแรงกดันญาติไม่ไหว หรือเรื่องพี่สาวของผม ผู้ถูกน้องชายแย่งความรักกลายเป็นคนอมทุกข์ ค่านิยมนี้กดทับผู้หญิงให้มีสถานภาพเพียงอู่ผลิตลูกชาย สะใภ้ในเรื่องผู้ให้กำเนิด ถูกบังคับทำแท้ง ถ้าตรวจรู้ทารกในครรภ์เป็นผู้หญิง ทำแท้งแล้วแม่สามีกรอกยาดี ให้ลูกชายร่วมรัก ขอให้ได้ลูกชาย สะเทือนใจผู้อ่านเวทนาในชะตากรรมผู้หญิงเหยื่อค่านิยมน่าชิงชัง อีกเรื่องอาผ่อจ้างบริษัทจัดหาครอบครัว จำกัด ส่งใครก็ไม่รู้มาเป็นลูกหลานวันตรุษจีน สนองมายาคติยังคงความเป็นครอบครัวใหญ่ลูกหลานอยู่ดีมีสุข อีกเรื่องที่อ่านแล้วขนลุกขนพอง คนในชุมชนหนึ่งพร้อมใจรุมแล่เนื้อเถือหนังเหยื่อในพิธีฉลองศาลเจ้าจนตายด้วยสายตาที่มีความสุข “ ธเนศย้ำความโดดเด่น
ส่วนชั้นเชิงเล่าเรื่อง นายกสมาคมฯ ยกเรื่อง”ถ้อยคำที่ร่วงหล่น” ภาพตัวอักษรจีนร่วงหล่นหายทีละคำสองคำ สื่อแม่ตัวละครหลักตกอยู่ในภาวะสมองเสื่อม สูญเสียความทรงจำรากเหง้าชาติพันธุ์ แม่ไม่พูดภาษาจีน ไม่ฟังเพลงจีน สื่อสิ่งแปลกปลอมในชีวิตแม่ จีนมีสำนาน”หนึ่งอักษรมีค่าพันตำลึงทอง” เมื่อเชื่อมโยงเรื่องมีความหมายลึกซึ้ง การสูญเสียความทรงจำทางภาษาจึงเป็นการสูญเสียความทรงจำทางวัฒนธรรมที่สำคัญ ตัวอักษรร่วงจากหัวไหล่ของแม่ เป็นสัญลักษณ์แบกรับภาระมานาน นานพอต้องปลดแอกวัฒนธรรมหนักนี้ลงได้ ไม่ต้องรู้ภาษาจีนก็อ่านสนุก ชวนคิดตีความ
ถึงเวลาพบนักเขียนซีไรต์ ร่ำเรียนมัณฑณศิลป์ แต่สนใจวรรณกรรมมากกว่า มิน–นริศพงศ์ รักวัฒนานนท์ กล่าวว่า เริ่มอ่านจริงจังจากหนังสือชุดแฮร์รี่ พอตเตอร์ ส่วนฮารูกิ มูรากามิ คือ แรงบันดาลใจให้อยากเป็นนักเขียน “บันทึกนกไขลาน” เป็นผลงานเล่มแรกที่ได้อ่าน สนุก จนมาถึงรวมเรื่องสั้น “ลึกลับโตเกียว” “เส้นแสงที่สูญหาย เราร้องไห้เงียบงัน” งานเขียนพูดกับเรา ขนานกับชีวิตเราช่วงนั้น มีคนสำคัญในชีวิตหายไป เราตีความผลงานชีวิตเราต้องดำเนินต่อไป อยากเขียนงานได้แบบนี้ คงเจ๋งดีนะ จึงเขียนเรื่องสั้นลงแพลตฟอร์มออนไลน์ เรื่อง “4.30” มีฟีดแบคที่โอเค ตอนนั้นอายุ 24 ปี จากนั้นเขียนเรื่องสั้นเรื่อยๆ มั่นใจการเขียนมากขึ้น ด้วยความที่ทำงานเอเยนซี่โฆษณา ทำให้ไม่มีเวลาสร้างงานเขียน มาถึงจุดพลิกที่อยากทำหนังสือ มีโอกาสได้สัมภาษณ์ที่กองบรรณาธิการสำนักพิมพ์แซลมอน แต่ต้นฉบับเรื่องสั้นถูกปฏิเสธ เพราะคอนเซ็ปไม่แข็งแรง ขาดธีม ตนแก้ด้วยการหาธีมเพื่อร้อยแต่ละเรื่องให้รวมเรื่องสั้นหนึ่งเล่ม
“ ที่มาเรื่องสั้นเล่มนี้มาจากคำพูดของอาม่า ทำให้รู้สึกบ้านเราเป็นคนจีนจังเลย ติดอยู่ในใจ สุดท้ายเรื่องนี้ตอบโจทย์ทั้งแง่บิ๊กไอเดีย ทำได้หลายเรื่อง เพราะยังไม่มีความสามารถเขียนเรื่องยาวได้ ก็ทำการบ้าน ทำรีเสิร์ซ จากการพูดคุยกับมนุษย์ ตั้งสเตตัสในFB พูดถึงความเป็นจีนคนนึกถึงอะไร จากความเห็นที่น่าสนใจขยายสู่งานเขียน จนได้ 11 ประเด็น มาสู่ 12เรื่องสั้น สำนักพิมพ์แซลมอนตอบรับ แต่มี 1 เรื่อง ไม่เข้ารอบ Final จึงเป็น 11 เรื่องในรวมเรื่องสั้น Family Comes First ด้วยรักและผุพัง “ นริศพงศ์ เผย
นักเขียนซีไรต์ ปัจจุบันเป็นล่ามฝึกหัด มีทักษะภาษาญี่ปุ่นและภาษาอังกฤษ บอกว่า สนใจในวัฒนธรรมเอเชีย ด้วยรักและผุผังประเด็นเล่าเรื่องจีน แต่ได้แรงบันดาลใจวิธีเล่าฝั่งเอเชีย มีส่วนผสมของหว่อง การ์-ไว, ฮิโรคาสุ โคเรเอดะ เราดูหนังฝั่งจีน เกาหลี ญี่ปุ่น ฮ่องกง ซึมลงในงานเขียน นอกจากอินสปายจากมูรากามิ สำหรับสารนอกตัวบท หรือparatext ออกแบบหน้าปกมีทั้งภาษาไทย จีน อังกฤษ 3 ภาษาทำงานร่วมกันลงตัว ใช้หน้ากระดาษสีแดงคั่นแต่ละเรื่อง ใช้ตัวเลขอักษรจีนกำกับลำดับบทของเรื่องสั้น เบื้องหลังเล่มนี้ผ่านกระบวนการทำงานจากทีมแซลมอน จนตีพิมพ์เผยแพร่สู่นักอ่าน
สำหรับแนวทางการเล่าเรื่อง พงศ์นริศกล่าวว่า ตั้งใจให้ทุกเรื่องเล่าไม่เหมือนกัน เราอ่านเรื่องสั้นเจอวิธีเล่าเหมือนกันหมดยังเบื่อ จึงตระหนักเรื่องนี้ เราลิสต์ประเด็นแต่ละเรื่อง แล้วมองชั้นหนังสือตัวเอง เรื่องไหนกระโดดมาจับหัว ก็ลองเล่าแบบนี้ เรื่องสุดท้าย Pieces เศษเสี้ยว บทสนทนา ความทรงจำ เจอนิยายบนชั้นเล่าเรื่องแม่เขียนจดหมายถึงลูกชายที่ฆ่าตัวตาย ก็เลยเล่าด้วยลูกชายมานั่งคุยกับแม่ที่ไม่อยู่บนโลกนี้ วิธีเล่ามาจากหนังสือที่ตนสัมผัสมาตลอด
“ จากสเตตัสหนึ่ง คนมีบ้านอยู่เยาวราช เมื่อถึงเทศกาลย่านเยาวราชประดับประดาด้วยสีแดง รู้สึกเป็นมงคลมาก จุดประกายสีแดงที่นำเสนอสัญลักษณ์ความเป็นจีน และเป็นที่มาเรื่องงานเฉลิมฉลองสีแดงในเล่ม บวกกับความเป็นจีนเคร่งครัดกับพิธีกรรม ที่บ้านเราก็ทำโดยไม่เข้าใจ100% ทำเพราะเชื่อว่าดีแค่นั้น เกิดเป็นหนึ่งในเรื่องสั้น ซึ่งหลายเรื่องในเล่มใช้สีแดงเป็นองค์ประกอบสำคัญ อีกประเด็นลำดับชั้นภายในบ้าน และการสืบทอดอำนาจใช้กับสมาชิกในครอบครัว ก็นำมาเล่า กลายเป็นเรื่องป๋าบอกพ่อ ในด้วยรักและผุพัง “ นักเขียนหนุ่มเจ้าของรางวัลซีไรต์หยิบยกบางเรื่องมาพูดคุย พร้อมขอบคุณเสียงตอบรับดีๆ จากนักอ่าน แถมบอกในท้ายอยากจะกลับไทยแล้ว
