โมเดล 'ฮับส่งโฮงยา'รถรับ-ส่งชาวบ้านไปรพ.ฟรี! ที่ทุกชุมชนควรมี

การไปโรงพยาบาลเพื่อพบแพทย์ตามนัด หรือต้องการไปรักษา ตรวจร่างกายเมื่อรู้สึกป่วย เป็นเรื่องที่หลายคนอาจจะไม่สะดวกในการเดินทาง โดยเฉพาะคนในต่างจังหวัด ที่มักจะมีปัญหาการเดินทางไปโรงพยาบาล  อาจจะด้วยเหตุผลอยู่ห่างไกล หรือบางคนไม่มีรถ  และบางคนต้องจ้างรถรับ-ส่ง  โดยเฉพาะผู้ป่วยติดเตียง ซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูง ทำให้เป็นอุปสรรคในการไปโรงพยาบาลในแต่ละครั้ง อาจส่งผลทำให้เกิดการผิดนัดพบแพทย์ และไม่ได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง แต่ปัญหานี้หมดไป ในต.เวียงยอง อ.เมือง ลำพูน จ.ลำพูน  เพราะเทศบาลตำบลได้จัดรถรับส่งคนในชุมชนในโรงพยาบาล ในโครงการที่ชื่อว่า” ฮับส่งโฮงยา “พร้อมก้บโปรแกรม “ยืม-คืน กายอุปกรณ์ทางการแพทย์ “

โครงการนี้ เกิดจากทางเทศบาลมองเห็นปัญหาดังกล่าว ซึ่งกลายเป็นช่องโหว่การดูแลความเป็นอยู่ของประชาชน จึงเจียดงบประมาณจัดหารถ 1คันพร้อมกับคนขับ เจ้าหน้าที่ประจำรถ มาบริการประชาชนรับ-ส่งไปโรงพยาบาล แต่ที่สำคัญโครงการนี้ยังเป็นผลจากการสนับสนุนภาควิชาการ จากหน่วยบริการและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม(อว.) และคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผู้พัฒนาแอปพลิเคชั่น “ฮับส่งโฮงยา”  (Med Car Hub) บริหารจัดการ จัดคิวการบริการประชาชน เพียงแค่ดาวโหลดแอปฯดังกล่าว ก็สามารถนัดหมายใช้บริการได้ โดยต้องจองคิวรับ-ส่งล่วงหน้า 2วัน ก่อนไปโรงพยาบาลเท่านั้น

นางสาว สิริมา  รัตนภูมิสิริ นายกเทศมนตรีเทศบาลต.เวียงยอง  กล่าวว่า  ในต.เวียงยอง มีพื้นที่ 12 ตารางกม.มีผู้สูงอายุประมาณ 8% ของประชากรทั้งหมด แต่การที่ลำพูนเป็นนิคมอุตสาหกรรม ทำให้มีประชากรแฝงจำนวนมาก ลูกหลานส่วนใหญ่ทำงานนอกบ้าน ทำให้ผู้สูงอายุต้องอยู่บ้านเพียงลำพัง  อย่างไรก็ตาม แม้ว่า เทศบาลฯจะมีรถฉุกเฉิน 1669 รับส่งผู้ป่วย แต่ก็สามารถใช้ได้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น  ไม่สามารถนำรถมาบริการรับ- ส่งคนไปโรงพยาบาลในภาวะไม่วิกฤตได้ ช่วงแรกหลายคนไม่เข้าใจจะมาร้องขอเทศบาลใช้รถ 1669 แต่ใช้ไม่ได้  เพราะผิดกฎระเบียบการใช้รถ   จากสถานการณ์ดังกล่าว ทำให้เทศบาลมองเห็นปัญหาและช่องโหว่ จึงดำเนินการจัดหารถรับส่งมาบริการประชาชน และต่อมาทางบพท.รวมทั้ง รศ.ดร.อรัญญา สิริผล จากคณะสังคมศาสาตร์  มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  มาช่วยพัฒนาแอปพลิเคชั่น “ฮับส่งโฮงยา”  มาให้บริการ จากช่วงแรกที่การบริการจะเป็นแบบการโทรและบันทึกข้อมูลก็ต้องทำผ่านกระดาษ พอมีแอปฯทำให้เกิดความสะดวกสามารถบันทึกข้อมูลการบริการ

“เราพบว่า ถ้าไม่มีรถบริการฮับส่งโฮงยา คนในชุมชนจะมีค่าใช้จ่ายค่ารถ การเดินทางประมาณ 5แสนบาทต่อปี  และเรายังพบว่าคนในชุมชน มีความต้องการไปโรงพยาบาลในภาวะป่วยไม่วิกฤติ หรืออาการไม่รุนแรงมากกว่า ป่วยฉุกเฉิน นอกจากนี้ ในกลุ่มผู้ป่วยติดเตียงต้องจ้างรถรับ-ส่ง ครั้งละ1,000-1,500 บาท ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายสูงมาก หรือถ้ามีรถเองลูกหลานพาไปคนเดียว ติดปัญหาการขึ้นรถ ลงรถ  แต่รถบริการของเราเป็นไปตามมาตรฐานรถฉุกเฉิน มีเตียงเปลตามมาตรฐาน และเจ้าหน้าที่ แบกผู้ป่วยขึ้น-ลงรถ “นายกเทศมนตรีกล่าว

รศ.ดร.วีระศักดิ์ เครือเทพ ผอ.ฝ่ายวิจัยและนวัตกรรมเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและยกระดับขีดความสามารถ ในการจัดการภาครัฐและท้องถิ่น บพท.กล่าวว่า จากการเก็บข้อมูลและการวิจัยของพบท.พบว่า ก่อนมีรถรับส่ง มีคนในชุมชนจำนวนมากเข้าไม่ถึงการรักษา ส่วนการใช้รถ 1669 ก็มีข้อกำหนดและระเบียบการใช้ที่เคร่งครัดมาก หมอนัดธรรมดาไม่สามารถใช้รถได้  เรายังพบอีกว่าการผิดนัดพบแพทย์ จากสถิติพบว่าจะทำให้30 %  ของคนกลุ่มนี้ จะมีอาการทรุดลง นอกจากนี้ แอปฯนี้ยังช่วยระบบหลังบ้านได้หลายประการ  มีการระบุต้นทาง -ปลายทาง การลงเวลาตารางนัดที่ชัดเจน

รศ.ดร.วีระศักดิ์ กล่าวอีกว่าโครงการนี้ทางพบท.ยังขยายไปยังชุมชน จังหวัดสงขลาอีกด้วย และเป็นที่น่ายินดี ที่โมเดลฮับส่งโองยา ที่ริเริ่มโดยเทศบาลเวียงยอง จะได้รับการขยายผลให้กว้างขวางยิ่งขึ้นไปอีก  ในเขตพื้นที่จังหวัดลำพูนอื่นๆ  โดยจะมีการลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการระหว่างเทศบาลตำบลเวียงยอง กับองค์กรบริหารส่วนตำบลหนองหนาม  อ.เมือง จ.ลำพูน และคณะเทคนิคการแพทย์ ม.เชียงใหม่ รวมทั้ง บพท.

“เราหวังว่า จะขยายไปทั่วประเทศ ตอนนี้ก็มีชุมชนใกล้เคียงมาดูงาน เพราะเชื่อว่าในพื้นที่อื่นๆ ก็จะมีปัญหารูปแบบนี้เหมือนกัน โครงการจึงมีประโยชน์มากจริงๆ  ตอบสนองความต้องการของชุมชนได้อย่างดี”รศ.ดร.วีระศักดิ์ กล่าว

ในฐานะนักวิชาการที่เข้ามาพัฒนาแอปพลิเคชั่น “ฮับส่งโฮงยา” รศ.ดร.อรัญญากล่าวว่า โครงการนี้ถูกจุดประกายจากการจัดเวทีประชาคมในพื้นที่เขตเทศบาลเวียงยอง และพบว่าชาวบ้านที่เจ็บป่วยมีปัญหาการเดินทาง ไปโรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลต่างๆ เพราะมีข้อจำกัดเรื่องรายได้ จึงนำไปสู่การหาทางออกและเกิดแอปฯ ดังกล่าวขึ้นซึ่งมีทั้งการรับส่ง และการยืมกายอุปกรณ์ทางการแพทย์   และเริ่มโครงการเมื่อปี 2566

“ต.เวียงยองมีผู้ป่วยติดเตียงประมาณ 111คน  มีโรคNCDs และมีคนต้องฟอกไตทุก3 วัน  การมีรถรับ ส่ง จึงตอบสนองคนกลุ่มนี้ได้อย่างดี ทำให้เขาได้รับการรักษา ดูแลทางการแพทย์อย่างต่อเนื่อง ช่วยทำให้อาการไม่แย่หรือทรุดลง  

รศ.ดร.อรัญญากล่าวอีกว่าจากโรครงการนี้ ยังมีโปรแกรมภูมิสารสนเทศชุมชน เพื่อช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ รวมทั้ง ระบบฐานข้อมูลประชากรที่พร้อมเชื่อมโยงกับการเก็บข้อมูลในอนาคตและระบบปฎิบัติการ ที่จะทำให้การบริหารจัดการสุขภาพลื่นไหล รวมเร็ว มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ลดการใช้เอกสาร จากแต่ก่อนที่ต้องอิงเอกสาร แต่ความทันสมัยของแอป ช่วยให้การจัดการครบวงจร  เก็บบันทึกข้อมูลการใช้บริการ การทำงานของเจ้าหน้าที่ และยังเป็นชุดความรู้ให้เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นติดตามปัญหาสุขภาพของชาวบ้านในชุมชน

“โครงการนี้เราได้รับการสนับสนุนจาก บพท.  นอกจากช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตคนในชุมชนแล้ว ยังสามารถสร้างนวัตกรด้านสุขภาพในชุมชนได้อีก 10 คน สนับสนุนเครื่องผลิตอ๊อกซิเจนขนาด 5ลิตร จำนวน 2เครื่อง จากบริษัท ปตท.นอกจากนี้งานวิจัย ยังได้รับการต่อยอด ขยายผลไปอีกหลายชุมชนอีกด้วยและโครงการนี้ยังเป็นข้อพิสูจน์ว่าวิชาการสามารถสร้างระบบ และก้าวข้ามขีดจำกัด ข้อกฎหมายได้ ในกรณีการใช้รถ 1669 “

รศ.ดร.อุเทน คำน่าน รองผอ.ฝ่ายบริหารจัดการทุนวิจัยและนวัตกรรม บพท. กล่าวว่า  ” ฮับส่งโฮงยา “พร้อมก้บโปรแกรม “ยืม-คืน กายอุปกรณ์ทางการแพทย์ “เป็นผลจากภาควิชาการมาช่วยสนับสนุนโครงการ เพื่อให้การบริการานสาธารณสุข เกิดสัมฤทธิ์ผล ช่วยเหลือผู้สูงอายุ ผู้มีภาวะพึ่งพิง ที่ไม่มีทรัพยากรกำลังเงินเพียงพอ ขาดยานพาหนะ หรือลูกหลานต้องทำงาน สามารถเข้าถึงการรักษาและการดูแลสุขภาพ เพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับคนในชุมชนได้อย่างดี

สถิติการใช้บริการ